Na de verkiezingsuitslag leek alles helder als het ging over mogelijke coalities. Maar dat is buiten de socialisten van Vooruit gerekend. Zij lieten andermaal verstaan niet zomaar in een regering te springen. Niet in een Vlaamse en zeker niet in een federale regering.

In het nieuws: De breekpunten van Vooruit zijn legio.

• Met interviews in zowel De Standaard als De Morgen liet kopstuk Conner Rousseau (Vooruit) van zich horen dit weekend. Wat door veel mensen als logisch wordt gezien, een federale coalitie met N-VA, cd&v, Les Engagés, MR en Vooruit, is volgens de oud-voorzitter niet zo, “als je de programma’s naast elkaar legt”. “De meeste partijen willen besparen op de gezondheidszorg en de sociale zekerheid, terwijl ze van een bijdrage van de grootste vermogens niets willen weten. Inhoudelijk is dat een heel moeilijke constellatie”, verklaart hij in De Morgen.
• De werkloosheidsuitkeringen beperken tot twee jaar, zoals de andere partijen willen, is wel bespreekbaar voor Vooruit, maar alleen “door de VDAB dynamischer te maken en door alle drempels op de arbeidsmarkt weg te werken, zoals discriminatie.” Rousseau vat het samen: “Als strenge regels voor zij die niet meewerken het sluitstuk van een warm beleid vormen, is dat bespreekbaar.”
• Voor hem hoeft de regeringsvorming niet zo snel te gaan, want inhoudelijk weet hij nog van niets. “We willen zeker compromissen sluiten en een avontuur aangaan, maar we gaan niet bungeejumpen zonder koord. Iedereen moet zich goed voelen in een coalitie, anders krijg je miserie.”
• In beide interviews gaat het ook even over zusterpartij PS. Die koos voorlopig voor de oppositie op federaal niveau. Jammer, zo vindt Rousseau. “De kiezer heeft niet het signaal gegeven dat ze weer mee moeten besturen. Ze respecteren dat en dat is groot in hun verlies. Maar ik heb Magnette niet horen zeggen dat ze nooit in een federale regering stappen”, zo zet hij de deur weer open in De Standaard.
• Bovendien blijft hij het hard spelen. “Een centrumlinkse koers is met de N-VA en de MR onwaarschijnlijk. Dus is de kans heel klein dat we in een regering stappen. We zullen voor twee moeten vechten, én voor twee garanties moeten krijgen”.
• Want Vooruit is niet nodig voor een federale regering, meldt Rousseau nogmaals. “Er moet niet op ons gewacht worden. Er is een centrumrechtse meerderheid mogelijk. 76 zetels is ook een meerderheid”. Dat zou dan een uiterst krappe coalitie worden met 1 zetel op overschot, met Open Vld in plaats van Vooruit. De liberalen verklaarden eerder al in de oppositie te gaan zitten. Bovendien zou iemand als Jean-Marie Dedecker (onafhankelijke op de N-VA-lijst) wel eens zijn eigen gang kunnen gaan bij het stemmen. “Is dat mijn verantwoordelijkheid?” is er bij Rousseau te horen.

Genoteerd: Wie op welke plaats, ook dat ligt gevoelig.

• Naast de breekpunten op inhoudelijk vlak is er ook veel te doen om de naam van de eerste minister in de uiteindelijke coalitie. Bart De Wever (N-VA) zou het liefst van informateur doorgroeien naar formateur en uiteindelijk premier. Maar dat is niet naar de zin van Maxime Prévot, voorzitter van Les Engagés.
• “In de loop der jaren heeft hij opmerkingen gemaakt die de mensen in het zuiden van het land beledigd hebben”, stelt Prévot over De Wever in De Ochtend. “Ik heb vandaag mijn twijfels over Bart De Wever als premier. Het zou logisch zijn omdat hij de voorzitter is van de grootste partij van het land. Maar het is aan hem om te bewijzen dat hij alle Belgen kan samenbrengen en kan respecteren.”
• Bij Depraetere ligt MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez dan weer lastig als premier. “Bouchez is een compleet onbetrouwbaar figuur. Dat zegt iedereen. Hij heeft vier jaar oppositie tegen de eigen regering gevoerd en dat heeft hem nog succes opgeleverd ook”, steekt ze van wal. “Het zou beter zijn dat hij minister-president van Wallonië wordt. Dan zijn wij ervan af. En dan hoeft hij geen Nederlands te leren”, tekent Het Laatste Nieuws op.

“Vooruit moet niet bang zijn”

Opvallend: De christendemocraten willen wél snel een regering, Prévot doet een oproep.

• Cd&v-voorzitter Sammy Mahdi verwees in De Zevende Dag naar een oude uitspraak van oud-premier Jean-Luc Dehaene (cd&v) die aan de koning 100 dagen vroeg om een regering te vormen. Volgens Mahdi kan dat nu weer. “Ik zou niet weten waarom het onmogelijk is om een regering te vormen binnen de honderd dagen. Je gaat moedig moeten zijn”.
• Voor Mahdi is de oplossing zonneklaar, breekpunten van Vooruit of niet. “Les Engagés en MR werken samen op regionaal niveau. Op Vlaams niveau liggen de kaarten al lang heel duidelijk voor een regering van N-VA, Vooruit en cd&v. Zorg er dan voor dat die partijen op federaal niveau ook samen regeren, of je krijgt gehakketak”.
• En ook Prévot deed een opmerkelijke oproep in De Ochtend. “Ik wil aan Vooruit zeggen dat ze niet bang moeten zijn. De beste manier om de gezondheidszorg te verdedigen of om een rechts beleid te vermijden, is niet door het veld alleen aan de MR en de N-VA te laten.”
• Volgens hem moeten de andere drie partijen tegengas geven. “Vooruit, cd&v, Les Engagés, alle centrumpartijen moeten samen een tegengewicht vormen om de gezondheidszorg te beschermen en de medische wereld te herfinancieren”, zegt Prévot. “Wij willen, net zoals Vooruit, de gezondheidsbudgetten verhogen. Dus zeker op dat vlak zijn wij echte bondgenoten in deze strijd.”
• Bouchez geeft dan weer een doorlichting van de plannen van Vooruit bij VTM Nieuws. “Misschien willen ze de PS terugbrengen, maar dat is niet wat de kiezer wil”, geeft hij aan. “Met Vooruit kunnen we mooie dingen doen”, gaat Bouchez verder, Volgens hem staat Vooruit niet zo ver af van de rest, op migratie, veiligheid en “zelfs gezondheid”.
• Overigens zou er nog een andere coalitie mogelijk worden, mochten zowel Open Vld als PS aansluiten. Dan is een klassieke tripartite een optie, met socialisten (Vooruit en PS), liberalen (Open Vld en MR) en de centrumpartijen cd&v-Les Engagés. N-VA zou zo niet nodig zijn. Er is langs Vlaamse kant op die manier wel een zeer kleine meerderheid.
• En Bart De Wever? Die geeft geen reactie in de media. “Bart houdt zijn kaarten niet eens tegen de borst, hij houdt ze gewoon op zak”, zo citeert HLN een N-VA’er. Maar dat de regeringsvormig snel zou gaan, van dat idee kunnen we best afstappen.