Er is nog een lange weg te gaan voordat vliegen echt duurzaam wordt. Nochtans doen landen wereldwijd veel inspanningen om tegen 2050 een CO2-neutrale uitstoot te bereiken. De sector rekent vooral op het gebruik van duurzame brandstoffen (sustainable aviation fuel of SAF), maar de productie ervan hapert. Toch lijkt het erop dat het gebruik van SAF de enige weg is om op korte termijn de doelstelling te halen. Wanneer luchtvaartmaatschappijen de milieuambities willen behalen, wordt er in de eerste plaats gekeken naar overheden om de productie van SAF te stimuleren.

In het nieuws: Een duidelijke boodschap van IATA (International Air Transport Association) die de voorbije drie dagen in Dubai vergaderde over de toekomst van een milieuvriendelijke luchtvaartsector. 

• “SAF zal ongeveer 65 procent van de mitigatie leveren die luchtvaartmaatschappijen nodig hebben om een net zero CO2-uitstoot in 2050 te bereiken. De verwachte verdrievoudiging van de SAF-productie in 2024 ten opzichte van 2023 is dus al bemoedigend. Maar we hebben nog een lange weg te gaan, maar de richting van exponentiële stijgingen begint duidelijk te worden”, aldus Willie Walsh, directeur-generaal van IATA.
• De productie van hernieuwbare brandstoffen, inclusief SAF, wordt gedeeld door verschillende industrieën. Het verhogen van de totale productie van hernieuwbare brandstoffen is dan ook cruciaal voor het maximaliseren van het potentieel van SAF. 

Duiding: Regeringen hebben via de Internationale Burgerluchtvaartorganisatie (ICAO) de ambitie gesteld om tegen 2030 een CO2-emissiereductie van 5 procent voor de luchtvaart te bereiken.

• Om dat doel te halen moet ongeveer 27 procent van de verwachte productiecapaciteit voor hernieuwbare brandstoffen al in 2030 SAF zijn. Momenteel is SAF goed voor slechts 3 procent van de totale productie van hernieuwbare brandstoffen.
• Willie Walsh: “De belangstelling voor SAF groeit en er is nog veel potentieel. Maar de concrete plannen die we tot nu toe hebben gezien, zijn verre van voldoende. Overheden hebben duidelijke verwachtingen gesteld dat de luchtvaart tegen 2050 CO2-neutraal moet zijn. Het komt er op aan om nu beleid implementeren om ervoor te zorgen dat luchtvaartmaatschappijen daadwerkelijk SAF in de vereiste hoeveelheden kunnen kopen.”

Amper 3 procent 

Vooruitblik: Op dit ogenblik zijn er ongeveer 140 duurzame brandstofprojecten die SAF kunnen produceren tegen 2030.

• Als alles volgens plan verloopt, zou de totale productiecapaciteit voor hernieuwbare brandstoffen in 2030 51 miljoen ton bedragen, wereldwijd wel te verstaan.
• Positief is dat de belangstelling van beleggers voor SAF blijft groeien en ze mogelijk de huidige projecties overtreft.
• Met een typische tijdlijn van drie tot vijf jaar vanaf de planning tot de productie, zouden investeringen die pas in 2027 worden gedaan, in 2030 operationeel kunnen zijn. Het is echter mogelijk dat niet alle aangekondigde projecten tot definitieve investeringsbeslissingen leiden.
• IATA is van mening dat er, met wat meer prikkels en de juiste beleidssettings, voldoende SAF beschikbaar zal zijn voor luchtvaartmaatschappijen om hun doelstellingen te halen.
• Ongeveer 80 procent van SAF die naar verwachting de komende vijf jaar geproduceerd wordt, zal waarschijnlijk afkomstig zijn van gehydrogeneerde vetzuren (HEFA), zoals gebruikte bakoliën en dierlijke vetten. Het uitbreiden van het gebruik van andere gecertificeerde grondstoffen, waaronder land- en bosbouwresiduen en ook afval, zal het productiepotentieel van SAF nog aanzienlijk vergroten.

Ook dit nog: Bestaande raffinaderijen kunnen naast ruwe oliestromen tot 5 procent van de goedgekeurde hernieuwbare grondstoffen verwerken.

• Dit kan snel worden ingevoerd om de SAF-productie uit te breiden. De huidige faciliteiten zijn ontworpen om de dieselproductie te maximaliseren, waarbij vaak wordt geprofiteerd van prikkels voor wegvervoer. Nu het wegvervoer overgaat op elektrificatie, moet volgens IATA het beleid de productie van SAF aanmoedigen voor de luchtvaart. 
• “Stimulansen kunnen de overstap van hernieuwbare diesel naar SAF vergemakkelijken, waarbij minimale aanpassingen aan de bestaande faciliteiten nodig zijn”, aldus Walsh. “Overheden kunnen ook technische oplossingen faciliteren met versnelde goedkeuringen voor bepaalde grondstoffen en productiemethoden, evenals de gezamenlijke verwerking van hernieuwbare grondstoffen in ruwe-oliefabrieken. Geen enkel beleid of strategie zal ons op het gewenste niveau brengen. Maar door een combinatie van alle mogelijke beleidsmaatregelen te gebruiken, is het absoluut mogelijk om voldoende hoeveelheden SAF te produceren.”