De Europese ruimtevaartsector blijft zich ontwikkelen, maar de weg naar de autonomie van de EU in de ruimte is nog ver weg. Dat Europa een contract ter waarde van 180 miljoen euro – meer dan de helft van het budget voor Ariane 6 – aan Elon Musk moet geven, helpt niet.

Goed nieuws voor de Europese ruimtevaart: ministers van de 22 landen die betrokken zijn bij de ESA, de Europese Ruimtevaartorganisatie, hebben overeenstemming bereikt over de financiering van Ariane 6. Deze nieuwe middelgrote tot zware draagraket (5 tot 11,5 ton in geostationaire overdrachtsbaan) moet zijn oudere zus Ariane 5 vervangen, die met pensioen ging na een laatste lancering afgelopen zomer.

• Het budgetbedrag: 340 miljoen euro per jaar gedurende drie jaar vanaf 2026. Een bedrag dat zal worden verdeeld tussen Frankrijk (55,3%), Duitsland (21%) en Italië (7,6%). De rest wordt gedragen door andere betrokkenen, waaronder België.
• De uiteindelijke overeenkomst werpt een schaduw over langdurige onderhandelingen. De drie belangrijkste spelers in de Europese ruimte zijn het niet meer eens over de te volgen koers.
• In de tussentijd heeft de ESA echter geen eigen lanceervoertuig meer. En aangezien samenwerken met het Russische Roscosmos om een Sojoez-raket te gebruiken niet langer mogelijk is, heeft de EU slechts één mogelijke partner over om haar satellieten in de ruimte te plaatsen, en dat is Elon Musk, de oprichter van SpaceX.

Europa’s ruimtevaart en de welwillendheid van de miljardair

In plaats van de Ariane-raket moest de Europese Commissie een overeenkomst van 180 miljoen euro sluiten met SpaceX. Het doel van het contract is om vier Galileo-satellieten in 2024 in een baan om de aarde te brengen met behulp van Falcon 9-raketten. Om het Europese equivalent van het Amerikaanse GPS-systeem te versterken, moet de Europese ruimtevaart dus een beroep doen op een Amerikaans bedrijf, bij gebrek aan een Europese raket.

Omdat Ariane 6 nog steeds niet beschikbaar zal zijn, hebben we een aanbod van de Europese Ruimtevaartorganisatie aanvaard om SpaceX te gebruiken. We hadden een schema dat was beloofd en niet werd nagekomen. Er waren keer op keer vertragingen. Vanwege deze vertragingen moesten we bepaalde beslissingen nemen. We praten over kritische satellieten, dus we zijn nog steeds in onderhandeling met de Amerikaanse kant.”

Thierry Breton, Europese commissaris voor de Interne Markt, op Politico

180 miljoen voor vier satellieten

• De Europese Unie staat nu ook tegenover dezelfde Musk waarmee ze in conflict is over de regulering van sociale netwerken. Het was trouwens Thierry Breton die het meest in aanvaring kwam met de miljardair.
• Aanleiding: Twitter, nu X genoemd. Een sociaal netwerk waarmee Musk – sinds hij het voor 44 miljard dollar kocht, graag speelt. De EU eist dat hij transparante en effectieve moderatiesystemen instelt voor het verwijderen van “valse, misleidende en schadelijke informatie” op wat is uitgegroeid tot een favoriet platform voor nepnieuws, met name voor extreemrechts.
• In reactie daarop dreigde Musk om X in Europa te sluiten. Een loze dreiging? Misschien. Maar door met hem samen te werken op het gebied van ruimtevaart, biedt Europa hem nieuwe drukkingsmiddelen. De miljardair heeft in ieder geval geen reden om een vriendenprijs aan te bieden. De lancering van de Galileo-satellieten zal 180 miljoen euro kosten, meer dan de helft van het budget dat is vrijgemaakt voor Ariane 6.
• Ironisch genoeg wordt dit beroep op de private sector in plaats van een eigen programma door sommige lidstaten gesteund. Duitsland pleit bijvoorbeeld voor een ruimtevaart in Europese stijl, waarbij elke lancering wordt toegewezen aan de partij die het best aan de specificaties voldoet. Het herbruikbare aspect van de SpaceX-raketten is ook erg populair in Berlijn.
• Dit is op zich geen slecht idee, mits er keuzevrijheid is bij de uiteindelijke toewijzing. Met een vertraagde Ariane 6 versterkt de ESA in feite het monopolie van Musk. Dit staat haaks op de Europese autonomie in de ruimte. (ddw)