De econoom Eric Dor van de IESEG School of Management in Lille heeft een studie gepubliceerd over de verdeling van de rijkdom in Belgische bedrijven tussen werknemers en aandeelhouders. De aandeelhouder wordt steeds meer bevoordeeld, ten koste van de werknemers. Dat voedt het debat over de automatische indexering.
Schatkist van Belgische ondernemingen is guller voor aandeelhouder dan werknemer
Waarom is dit belangrijk?
In België is er een breed debat tussen vakbonden en werkgevers, maar ook tussen de regeringspartners van de Vivaldi-coalitie. Moet de automatische indexering, die onze bedrijven minder concurrerend maakt dan die in de buurlanden, worden afgeschaft? Of moet andersom de wet van 1996, die loononderhandelingen beperkt, worden herroepen?In het nieuws: het is een feit dat het deel van de door bedrijven gecreëerde rijkdom dat in de zakken van de werknemers terechtkomt, afneemt, terwijl het deel dat in de zakken van de aandeelhouders terechtkomt, toeneemt.
- Sinds 2013, zo laat Eric Dor zien, is het aandeel van de rijkdom (netto toegevoegde waarde) dat aan werknemers wordt uitgekeerd “sterk gedaald”, van 83 procent naar 76,9 procent in 2021 en 73,85 procent in de eerste helft van 2022. Tussen 2007 en 2012 ging het echter de andere kant op, van 75 procent naar 83 procent.
- In de andere richting steeg het deel van het vermogen dat aan de aandeelhouders wordt uitgekeerd tussen 2012 en 2021 van 14,4 procent naar 19,1 procent. In 2022 “is het winstaandeel opnieuw gestegen en bereikte het een recordhoogte van 23 procent voor de eerste helft van het jaar”.
Ierland absolute kampioen
De details: België is bijlange na niet het Europese land waar bedrijven de meeste winst uitkeren aan hun aandeelhouders.
- Als percentage van de netto toegevoegde waarde is de uitgekeerde nettowinst “relatief klein in vergelijking met concurrenten in andere landen van de Europese Unie”. Ierland is de absolute kampioen, vóór Malta. Franse bedrijven keren meer dan de helft minder uit aan de aandeelhouders dan Belgische bedrijven.
- Omgekeerd staat het aandeel van de rijkdom van de Belgische bedrijven dat in de zakken van de werknemers terechtkomt, bovenaan. Ons land staat na Spanje, Portugal, Frankrijk en Slovenië op de tweede plaats.
Sterk genoeg voor loonindexering
De bottom line: hebben bedrijven genoeg marge om de automatische loonindexering te compenseren?
- Voor Dor kan de sterke stijging van het aandeel van de uitgekeerde nettowinst erop wijzen dat bedrijven sterk genoeg zijn om de loonindexering gemakkelijk te doorstaan en zelfs extra verhogingen te kunnen toestaan. “Dit is zeker waar voor sommige van hen, maar dit algemene resultaat verbergt een zeer grote heterogeniteit.”
- Deze sectoren hebben het gemakkelijker: “De omzetgroei is in 2022 groter dan de groei van de brutolonen voor de meeste industriële sectoren, maar ook voor vervoer, opslag, accommodatie, groothandel, vrije beroepen, wetenschappelijke en technische activiteiten, administratie en ondersteuning. Het verschil is zelfs extreem groot voor raffinage, farmaceutica, chemie, metallurgie en papier.”
- Aan de andere kant zijn de marges veel lager voor de bouw, catering, verkoop op afstand, detailhandel (met name levensmiddelen) of de vervaardiging van meubels of elektrische apparatuur.
(lb/ns)
