Terwijl informateurs Joachim Coens (CD&V) en Georges-Louis Bouchez (MR) met relatief open vizier willen praten, zet de PS onder Paul Magnette (PS) een strakke lijn: paars-groen of niets.

Wat gebeurt er precies? ‘Optimistisch’, zo omschreven de twee informateurs zichzelf, in een wat bizarre persconferentie bij de start van hun opdracht. Het duo, elk nadrukkelijk in z’n eigen landstaal, riep de pers bijeen in de Kamer om wel heel weinig te vertellen:

• Ze willen met een ‘frisse blik’ hun opdracht aanvatten.
• Het gaat veel langer duren dan 20 december, want dan is er ‘een eerste verslag’.
• Ze willen nadrukkelijk ‘één of meerdere formules‘ testen: zowel paars-groen als paars-geel dus.
• Ze gaan geen scores op 10 geven in hun opdracht, een sneertje naar Paul Magnette (PS).
• Ze voelen zich niet comfortabel om enige vraag van journalisten te beantwoorden.

Achter de schermen: Meteen gingen Coens en Bouchez aan de slag, ze ontvingen Bart De Wever (N-VA) en Paul Magnette (PS). Het moet ontnuchterend geweest zijn, afgaande op de posities van de partijen.

• De PS heeft een héél duidelijke lijn. Het is ofwel paars-groen ofwel nieuwe verkiezingen. Paars-geel veegt Magnette gewoon helemaal van tafel. En de PS-voorzitter steekt zich niet weg om dat standpunt glashelder op tafel te leggen.
• Tussen N-VA en PS is het water veel dieper geworden. Het gesprek zaterdagavond in Antwerpen met de partijtop van N-VA was hoffelijk, maar wees ook op de grote inhoudelijke kloof. De Wever stelde overigens zelf in de pers ‘dat hij woest werd’, toen hij zondag de nota van Magnette begon te lezen.
• De afgelopen weken zijn beiden serieus uit elkaar gedreven. Dat was ooit anders. Zelfs nadat ze uit de periode van Geert Bourgeois (N-VA) en Rudy Demotte (PS) kwamen, liet Magnette een paars-gele optie publiek nog open. Bij de N-VA ging men ervan uit dat ‘de paars-groene stank eerst uit de gang moest verdwijnen, voor paars-geel kon lukken’. Ze zagen een rondje van Magnette eerder als een manier om eindelijk paars-geel te kunnen starten.
• Het draaide anders uit: Magnette ging volop voor paars-groen en raakte er heel dicht bij. Die deur gaat nu niet meer dicht. Maar tegelijk is paars-geel niet met een luide knal afgesloten. Dat is ook vreemd: de conclusies van die twee preformateurs waren nochtans duidelijk. ‘Het lukt niet’, gingen beiden publiek zeggen. Maar de persconferentie kwam er nooit en de PS gebruikte het rapport van beiden, met die conclusie, ook niet.

Tussen de regels bij N-VA: Terwijl de PS dus die starre lijn aanhoudt, gaat De Wever toch milder te werk. Opvallend was dat hij in Terzake alvast over het communautaire geen extreem standpunt innam: ‘Er is geen tweederdemeerderheid aanwezig om het confederalisme in te voeren’. Maar tussen die ene opening en een echte wil om in een coalitie te stappen, zit nog veel water. In die zin was de communicatie van de sp.a ook meer dan symbolisch. Voorzitter Conner Rousseau (sp.a) herhaalde dat hij ‘niet op de communautaire carrousel nog wat rondjes gaat draaien’. Met andere woorden: als de N-VA nog een deal wil, moet ze niet met communautaire eisen afkomen. Overigens zit de MR ook op die lijn: Bouchez wil absoluut niet weten van enig gesprek over staatshervorming.

Socialistische openheid: De Vlaamse socialisten zijn in elk geval minder dogmatisch dan de PS, die carrément de deur dichttrekt voor paars-geel. De banden tussen John Crombez en Bart De Wever, die deze zomer zeer hecht waren, zijn niet beschadigd, zo stellen andere onderhandelaars vast. En de sp.a is niet getrouwd met paars-groen, in tegenstelling tot de groenen.

Groene starheid: Groen wil zeer graag in de regering. Na een lastig verkiezingsresultaat en een onverkwikkende voorzittersrace is het tijd om een nieuw elan te krijgen, en dat kan alleen via regeringsdeelname: weer vijf jaar oppositie geeft geen enkele nieuwe boost aan Groen. Het verklaart meteen waarom de groenen zo rabiaat tegen het verlaten van het paars-groene spoor waren. Maar zowel Bouchez als Coens zijn niet meteen fans van de groenen: voor hen wordt het een periode in het vagevuur.

Ook opgemerkt: De media in Franstalig België zijn helemaal mee met het PS-verhaal dat enkel paars-groen nog kan. ‘Op geen enkel moment speelt voor hen nog mee dat in Vlaanderen behoorlijk anders gestemd is. Dat maakt het niet makkelijker, als er geen enkele tegenstem is’, zo duidt een onderhandelaar. Aan Vlaamse kant viel de voorbije weken al op dat een deel van de kranten ‘met wel erg veel voluntarisme richting paars-groen heeft geschreven’, zo weet diezelfde waarnemer. Hoe dan ook, Coens en Bouchez beginnen te ‘informeren’ in een periode die heftig gekleurd is door de gebeurtenissen van de afgelopen weken, en waarbij politici, maar ook media, makkelijk in een ‘kamp’ gestoken geweest zijn.

De grote vraag? Forceren Coens en Bouchez nog iets met de N-VA of gaat het recht richting de regenboog? De missie van Coens en Bouchez wordt in elk geval een beetje smalend ‘zelfreflectie‘ genoemd binnen PS-kringen. De MR en CD&V moeten maar de tijd nemen, voor ze eindelijk terechtkomen bij het onvermijdelijke paars-groen, zo is het idee daar. Afwachten of Coens en Bouchez iets anders uit hun hoed toveren.

In de wandelgangen: Open VLD zuigt ondertussen opnieuw aandacht naar zich in een discussie rond het leiderschap. Meer bepaald de vraag of het voorzitterschap van Gwendolyn Rutten moet verlengd worden, wat maandag op het partijbureau geopperd werd.

• Het feit dat het scenario lekt, en meteen tot heftige reacties leidt, duidt erop hoe gevoelig het ligt.
• Technisch gezien kan het wel: het partijbureau kan het mandaat van Rutten tot 3 maanden verlengen.
• Voor een aantal toppers is dit nauwelijks besproken, laat staan afgeklopt: tussen een ideetje op het partijbureau van een backbencher als Clair Ysebaert, de voorzitter van het Liberaal Vlaams Verbond, en een effectieve verlenging, zit nog heel veel water.
• Het dreigt, alweer, de zaken op scherp te zetten binnen dat partijbureau, dat heftig verscheurd was over de keuze tussen paars-groen of paars-geel.

Om rekening mee te houden? De ‘kleinere’ partijen zijn vooral interessant om een uitgebreide kennismaking mogelijk te maken met nieuwkomers Coens en Bouchez. Maar gaan die voorzitters op hun kennismakingsgesprek het achterste van hun tong laten zien? Het zou verbazen, vandaar dat het duo wel wat tijd mag krijgen: wie weet krijgen ze hier en daar dan toch wat tongen en geesten los.