De dood van Daria Doegina, de dochter van Poetins huisfilosoof Aleksandr Doegin, is op zijn minst opmerkelijk te noemen. Ook de uitvaartceremonie roept heel wat vraagtekens op, onder meer over haar dood zelf en wie achter de aanslag schuilt.

Op zaterdag 20 augustus kwam de 30-jarige Daria Doegina om het leven bij een bomaanslag. Ze vertrok ’s avonds op het “Traditiefestival” in de Moskouse voorstad Bolshiye Vyazyomy, meer bepaald op het domein van Zakharovo, waar de Russische schrijver en poëet Alexander Poesjkin zijn zomers doorbracht. Normaal gezien reisde Doegina samen met haar vader, maar die besliste op het laatste moment in een aparte wagen te rijden.

Open kist

Op de autostrade richting Moskou explodeerde het voertuig waarin Doegina reed. De foto van een onthutste Aleksandr Doegin naast het brandend wrak ging de wereld rond. Een heel ander beeld dan maandag werd waargenomen, waar Doegin en diens vrouw breed glimlachend rondliepen op de afscheidsplechtigheid van hun dochter. Zij werd trouwens in een open kist getoond; voor iemand die net ontplofte samen met haar jeep waren opvallend weinig letsels, wonden of brandwonden te zien.

Meteen na de aanslag werd Oekraïne aangeduid als de schuldige. Ilya Ponomarev, een voormalig Russisch parlementslid die in 2016 het land ontvluchtte en sindsdien aan de kant van Oekraïne staat en zelfs vecht, beweerde dat de National Republic Army achter de aanslag zat. De NRA, een (voorlopig nog onbekende) partizanengroep waarmee hij in contact stond, zou eerder al verschillende verzetacties hebben verricht in het land.

Naast Ponomarevs verklaringen bestaat er echter geen bewijs dat de partizanengroep effectief bestaat. Rusland beweert alvast van niet. Maandag kwam de FSB, de binnenlandse inlichtingendienst in Rusland, met een ander verhaal. Volgens de dienst was de Oekraïense Natalia Vovk ingehuurd als huurmoordenaar. Zij zou een maand voordien naar Rusland zijn verhuisd, samen met haar twaalfjarige dochter, en huurde een appartement in hetzelfde gebouw als Doegina.

Huurmoordenaar plus dochter

Ze zou samen met haar dochter aanwezig zijn geweest op het “Traditiefestival”, en zou zo een bom onder de wagen van Doegina hebben geplaatst. Ook deelde de FSB de beelden van veiligheidscamera’s waarop een Mini Cooper te zien was, volgens de dienst met Vovk achter het stuur.

Ze kwam Rusland binnen vanuit de Donbas, waar ze haar nummerplaten van de Volksrepubliek Donetsk veranderde voor Kazachse. Na de moord vluchtte ze met Oekraïense nummerplaten richting Estland, en reisde nadien door richting Oostenrijk.

Toch wordt dit verhaal ook zwaar in twijfel getrokken. Waarom zou de huurmoordenaar, volgens de FSB een getrainde spion en veteraan van het Azovbataljon, haar twaalfjarige dochter meenemen? Ook Kiev beweert dat er niets klopt van het verhaal: Vovk zou nooit in het Azovbataljon actief zijn geweest, en de door Rusland verspreidde militaire pas was vervalst.

Oekraïne voert zelf op dat Vovks eerste echtgenoot sympathie vertoonde voor de pro-Russische rebellen in de Donbas, en dat Vovk dus meer richting Rusland zelf neigde. De Oekraïense veiligheidsdienst SBU concludeerde dus dat Vovk niet de vrouw waarvan Rusland beweerde dat ze de moordenaar was: meer zelfs, het beschuldigde de FSB zelf van de moord.

FSB als dader?

Een van de bronnen die richting de FSB wijst, is het Twitter- en Telegramaccount GeneralSVR. Achter het account schuilt een voormalige FSB-agent, die nog heel wat lijntjes heeft binnen de dienst. Hij schrijft dat Doegin een maand geleden een gesprek had met een generaal van de FSB, waarin de filosoof zijn ongenoegen uitte over de Russische invasie van Oekraïne. Naar verluidt was Doegin ervan overtuigd dat enkel “een offer” de kansen konden doen keren: hij vertelde de generaal dat hij zijn dochter wilde opofferen.

Ook Kamil Galeev, een onderzoeker voor denktank Wilson Center en journalist die in Moskou woont, suggereert dat Rusland zelf de moordaanslag uitvoerde, en dat Doegin op de hoogte was. Zo wisselden hij en zijn dochter van auto toen ze vertrokken op het feest. Hierdoor werd de perceptie gewekt dat Doegin het doelwit was, en dat Oekraïne dus slordig was geweest. Als de FSB Doegin wou vermoorden, had het wel de juiste auto opgeblazen.

Achter de moord schuilt echter ook een echt motief: zo heeft het Kremlin een aanleiding nodig om Oekraïne nog harder aan te pakken of binnen de Russische politiek tegenstanders op te jagen. Een aanslag op een overambitieuze dertiger, die zichzelf als een nationalistisch leider voor Rusland zag en op slechte voet leefde met haar vader (één van Poetins trouwste bondgenoten), leek dan wel de beste optie.

(as)