De maat is vol voor de Oekraïense president Volodymyr Zelensky. Nadat onderzoek massale collaboratie onder de eigen overheidsdiensten, onder meer binnen het gerechtelijk apparaat en de veiligheidsdiensten, blootlegde, besloot hij twee topambtenaren op straat te zetten. Ook tientallen medewerkers van de geheime dienst SBU worden ontslagen.

Zondag raakte bekend dat president Zelensky procureur-generaal Iryna Venediktova had ontslagen. Niet veel later werd ook het ontslag van Ivan Bakanov, het hoofd van de Oekraïense geheime dienst SBU en een goede vriend van de president, meegedeeld. Beiden stonden al langer ter discussie: Venediktova zou niet capabel zijn geweest om de zwaardere rechtszaken te voeren, en haar medewerkers worden ervan verdacht verschillende onderzoeken naar corruptie van president Zelensky en zijn intimi onder de mat te schuiven.

Jeugdvriend opzijgeschoven

Ook Bakanov, een jeugdvriend van de president, stond al sinds zijn benoeming bij de SBU ter discussie. Hij was de baas van Zelensky’s entertainmentbedrijf en leidde nadien diens presidentiële campagne en tussen 2017 en 2019 de politieke partij rond de president, Servant of the People. Bakanov had echter nog geen enkele ervaring binnen de politieke sector of binnen de ordediensten, waardoor zijn benoeming tot baas van de SBU toch controverse opwekte.

Nadat de internationale media berichtte over het ontslag van het duo, werd dit genuanceerd door Oleksiy Smyrnov, de vice-kabinetschef van Zelensky. Hij gaf mee dat Venediktova en Bakanov slechts tijdelijk uit hun functie waren ontheven. Het lijkt echter niet bij tijdelijk ontslag te blijven: De Verkhova Rada, het Oekraïense parlement, stemde ondertussen al om Bakanov echt te ontslaan. De motie om Venediktova uit haar functie te zetten werd ondertussen ook aan het parlement overhandigd. Over zes andere topmannen binnen de SBU, waaronder Bakanov’s vice Volodymyr Gorbenko, beslist het parlement binnenkort of ze mogen aanblijven.

Hoogverraad

Maandag deelde de president zelf mee dat binnen de geheime dienst nog 28 medewerkers de laan uit werden gestuurd. De ontslagen volgen op een groot onderzoek binnen de overheidsdiensten, dat grootschalige corruptie en collaboratie blootlegde. “Tot op de dag van vandaag werden al 651 strafrechtelijke onderzoeken geopend naar hoogverraad en collaboratie van medewerkers van het Parket-Generaal, gerechtelijke onderzoeksdiensten en andere ordediensten. Specifiek 60 leden van het Parket en de SBU bevinden zich in bezet gebied, waar ze tegen ons werken”, deelde Zelensky mee in een video.

Bronnen binnen de inner circle van Zelensky verklaren aan Politico dat de top niet tevreden is met hoe Bakanov de Russische invasie aanpakt. “We zijn bijzonder ontevreden met zijn managerskwaliteiten, vaardigheden die je nu nodig hebt. Anti-crisis-skills lijkt hij niet te hebben.”

Strepen afgenomen

De geheime dienst kampt echter ook met insubordinatie onder enkele hooggeplaatste officieren. Zo beval generaal Sergiy Kryvoroetsjko, die het bevel voert over het SBU-directoraat in Kherson, zijn officieren om de stad te verlaten toen Rusland aan de poorten stond. Een bevel dat rechtstreeks ingaat tegen de orders van president Zelensky. Kolonel Ihor Sadokhin, zijn assistent en hoofd van het lokale anti-terreurcentrum, zou zelfs de Russen getipt hebben waar er mijnen lagen en hielp hen vliegroutes uit te stippelen.

Ook brigadier-generaal Andriy Naoemov zou heulen met de vijand. Naoemov, die binnen de SBU ironisch genoeg verantwoordelijk was voor de interne anti-corruptie-eenheid, zou aan de vooravond van de Russische invasie plots naar het buitenland gevlucht zijn. President Zelensky besliste Naoemov en Kryvoroetsjko van hun strepen te beroven, en sleurde de drie officieren voor de rechtbank voor verraad.

(as)