Geen Russisch gas en geen Russische olie zou een gigantische aderlating betekenen voor de energiemarkten. Europa wil zich bevrijden van de fossiele brandstoffen van Rusland, maar is daar op korte termijn niet toe in staat.

Geconfronteerd met deze onmogelijke keuze, stelt de beroemde Franse investeerder Pierre Andurand voor een andere piste te bewandelen. De investeerder is bekend om het succesvol verhandelen van grondstoffen in bijzonder volatiele tijden, en om zijn prognoses. Zo wist hij de crisis van 2008 te anticiperen, en voorzag hij de stijging van de olieprijzen tot 147 dollar per vat.

50 dollar per vat, niet meer

“Het ideale doel zou zijn om de Russische inkomsten te verlagen en tegelijkertijd de gevolgen voor de oliestromen te minimaliseren”, vangt de investeerder het opiniestuk aan. Om dit te bereiken zou de EU een plafond kunnen opleggen voor de Russische olieprijzen. Dit plafond moet laag genoeg zijn om de Russische militaire uitgaven te beperken, maar hoog genoeg om Rusland aan te moedigen zijn grondstoffen op de Europese markt te verkopen. Andurand stelt een plafond van 50 dollar per vat voor Russische olie voor. Of de toevoeging van een hoge Europese belasting, die hetzelfde doel zou dienen.

Een alternatief – en waarschijnlijk iets minder roekeloos – zou kunnen zijn om de aankoop van olie te beperken tot 50 dollar per vat voor Russische oliemaatschappijen, en de rest op geblokkeerde rekeningen te plaatsen die zouden worden geopend zodra Oekraïne weer is opgebouwd: een incentive.

Rusland heeft al verscheidene malen de dreiging geuit de olie- of gaskraan dicht te draaien. De reden waarom het dit niet heeft gedaan is dat het de inkomsten uit deze hulpbronnen nodig heeft, vooral nu het land te kampen heeft met enorme financiële sancties. Als Rusland de oliekraan zou dichtdraaien, moet Moskou volgens Andurand andere potentiële kopers vinden voor het equivalent van 2 tot 2,5 miljoen vaten per dag. Bovendien “zou Rusland alle prijszettingsvermogen verliezen door het gebrek aan concurrentie voor zijn export”.

Alternatieven

Omgekeerd betekent minder aanbod op de markt automatisch hogere olieprijzen voor de Europeanen. De specialist is echter van mening dat het vinden van alternatieven niet onmogelijk zou zijn (wat aardolie betreft). “De zichtbaarheid van een dergelijk verlies aan aanbod zou andere producenten met reservecapaciteit ertoe aanzetten deze onmiddellijk te gebruiken en producenten in de VS ertoe aanzetten hun productie aanzienlijk op te voeren”, schrijft Andurant.

“Ongeacht het scenario zou het verstandig zijn dat Europa zijn economie in oorlogsmodus brengt om zijn energietransitie te versnellen, zijn defensie-industrie te stimuleren, meer zelfvoorzienend te worden en nauw met Noord-Amerika samen te werken aan zijn energiezekerheid”, voegt hij eraan toe.

Roebels

Vorige week liet Rusland een eigen sanctie-ballonnetje op: het wou de Europeanen voor zijn fossiele brandstoffen laten betalen in roebels. Een “contractbreuk”, volgens de Europese kanselarijen. De Duitse minister van Financiën Christian Lindner herhaalde op CNBC: “Wij zijn absoluut tegen elke vorm van chantage. Deze contracten zijn gebaseerd op de euro en de [Amerikaanse] dollar, dus stellen wij voor dat bedrijven uit de particuliere sector [Rusland] in euro of dollar betalen.”

“Als Poetin niet bereid is dit te aanvaarden, staat het hem vrij over de gevolgen na te denken”, voegde hij eraan toe. Verscheidene landen, waaronder Duitsland en Italië, die sterk afhankelijk zijn van de Russische hulpbronnen, hebben reeds te kennen gegeven dat er geen betalingen in roebels zullen worden verricht; een gemiste kans voor Poetin. Europa heeft niet toegegeven aan de druk.

Het Russische energievraagstuk is een waar geopolitiek touwtrekken geworden. Iedereen kan verliezen, maar misschien kan er wel wat van de prijs af. De vraag is hoeveel: 50 dollar?

(lb/ns)