De oorlog in Oekraïne heeft de Europese landen meer dan ooit geconfronteerd met het feit dat zij voor hun energie afhankelijk zijn van Rusland. Zij willen zich loskoppelen van Rusland, en verschillende, vaak klimaatvriendelijker alternatieven worden daarbij uitgeprobeerd. Frankrijk, bijvoorbeeld, zet in op warmtepompen om af te stappen van fossiele brandstoffen voor verwarming, en kondigt nieuwe subsidies aan. Staatssteun voor gaskachels wordt dan weer afgeschaft.

Tegen 2027 wil Frankrijk het zonder de invoer van Russische energie stellen. Met name gas en stookolie worden gebruikt voor verwarming. In de strijd tegen de energieafhankelijkheid van Rusland zet Frankrijk in op de warmtepomp, die gebruikmaakt van de calorieën in de lucht, om de verwarming met fossiele brandstoffen te vervangen.

Vanaf 15 april tot het einde van het jaar zullen de Fransen recht hebben op een extra subsidie van 1.000 euro als zij besluiten “deugdzame” verwarmingssystemen aan te schaffen, zoals warmtepompen of biomassaverwarming. Steun voor de installatie van gasverwarming zal worden afgeschaft, meldt Reuters.

Voor de renovatie van de installaties van gemeenten en bedrijven ligt een extra enveloppe met 150 miljoen euro op tafel. Het doel is over te schakelen op meer verwarmingssystemen op biomassa.

Warmtepompen zijn in opmars, maar zijn ze ook een winnaar?

De laatste jaren is de warmtepomp in opmars. In België bijvoorbeeld worden verwarmingssystemen op basis van fossiele brandstoffen in de komende jaren verboden, wat de warmtepomp ten goede zal komen. Volgens de European Heat Pump Association, geciteerd door persagentschap Reuters, zijn warmtepompen goed voor 25 procent van de nieuwe verwarmingsverkoop in Europa, op een totaal van 7 miljoen eenheden. In nieuwe gebouwen worden ze al de norm, en bij renovaties worden ze steeds vaker toegepast.

Voor de consument kan de warmtepomp ook interessant lijken. Hij hoeft geen fossiele energie meer te kopen, en de zonne-energie (“calorieën”) in de lucht is gratis. Maar de machine zelf is duurder dan bijvoorbeeld gasverwarming: zij kan zowat het dubbele kosten.

Daar komt nog bij dat de warmtepomp elektriciteit verbruikt om te werken: de kosten-batenberekening zou dus in de tijd kunnen uitlopen. Door bijvoorbeeld een warmtepomp te combineren met zonnepanelen, wordt de rekening lager. Maar zelfs in dit geval is het niet mogelijk om nul kosten te bereiken.

Afgezien van de kosten en de geopolitieke kwestie van de Russische fossiele brandstoffen, heeft de warmtepomp ook tot doel de CO2-uitstoot te verminderen. Energie en verwarming zijn verantwoordelijk voor tot 40 procent van de broeikasgasemissies.

(lb, am)