Onderzoekers van de Universiteit van Innsbruck in Oostenrijk kunnen met routinematige baarmoederhalsuitstrijkjes en een zogenaamde WID-test (women’s cancer risk identification) de kans op eierstok-, borst-, baarmoeder- en baarmoederhalskanker voorspellen.

De testsmethode gebeurt met “DNA-methylering” en kan aangeven hoe de toekomst van cellen eruit zou kunnen zien. Zo kan men veranderingen zien die aanwezig zijn in cellen jaren voordat kanker zich ontwikkelt.

Machine learning

De onderzoekers gebruikten monsters van baarmoederhalscellen van 242 vrouwen met eierstokkanker en 869 zonder. Ze identificeerden  daarna een unieke DNA-handtekening die kon worden gebruikt om de aanwezigheid van eierstokkanker op te sporen of te voorspellen.

71,4 procent van de vrouwen jonger dan 50 en 54,5 procent van de vrouwen ouder dan 50 met eierstokkanker werden via de tests geïdentificeerd met een specificiteit van 75 procent. De bevindingen werden verder gevalideerd in een extra cohort van vrouwen, waarbij 47 eierstokkanker hadden en 227 niet.

De onderzoekers gebruikten machine learning (computeralgoritmes die zichzelf automatisch verbeteren) om DNA-monsters te analyseren van baarmoederhalsuitstrijkjes.

Verdere resultaten worden verwacht over het vermogen van de WID-test om baarmoederhalskanker en baarmoederhalskanker te voorspellen, volgens de onderzoekers.

Revolutie

“Onze studies hebben een volledig nieuwe benadering gekozen en evalueren het risico van een individu voor meer dan één kanker door verschillende epigenetische voetafdrukken te beoordelen in één enkel monster van de baarmoederhalsscreening”, zo citeert The Guardian professor Martin Widschwendter, van de Universiteit van Innsbruck, die het onderzoek leidt.

“De WID-test zal op zoek gaan naar de voetafdrukken op het DNA van een vrouw terwijl ze door het leven gaat, en registreren welke weg ze aflegt en of ze op weg is naar kanker. De WID-test zal een revolutie teweegbrengen in de screening en een meer gepersonaliseerde aanpak van kankerpreventie en -opsporing mogelijk maken, waarbij vrouwen zullen worden gescreend, gecontroleerd of behandeld op basis van hun individuele, en veranderende, risico.”

“Dit onderzoek is ongelooflijk opwindend”, zegt Liz O’Riordan, een borstkankerchirurg bij wie de ziekte zelf is vastgesteld, aan The Sun.

“Op dit moment is er geen screeningtest voor borstkanker bij vrouwen onder de 50 jaar. Als deze test kan helpen om vrouwen met een hoog risico op borst-, eierstok-, baarmoederhals- en baarmoederkanker op jongere leeftijd op te sporen, zou dat een doorbraak kunnen betekenen.”

Een wondermiddel zijn de nieuwe tests voorlopig echter niet. Kankerscreeningtests signaleren kanker soms ten onrechte, wat ertoe kan leiden dat mensen een onnodige behandeling ondergaan. Deze WID-test is daar geen uitzondering in. De tests identificeerde namelijk 25 procent van de tijd ten onrechte gezonde mensen als mensen met eierstokkanker.

“We zullen manieren moeten ontwikkelen om de resultaten van de test bekend te maken en ervoor te zorgen dat mensen begrijpen wat de test betekent”, zegt Widschwendter daarover.

Verder onderzoek en grootschalige prospectieve klinische studies zijn volgens Widschwendter nodig om te bevestigen dat de tests effectief de kans kunnen voorspellen dat vrouwen kanker ontwikkelen.

250.000 Europese vrouwen

Jaarlijks krijgen meer dan 250.000 Europese vrouwen een diagnose van eierstok-, borst-, baarmoeder- of baarmoederhalskanker. Bijna 45.000 vrouwen per jaar sterven aan een van die ziektes.

Belangrijk voor de behandeling en de kans om de kankers te overwinnen, is dat de diagnose in een vroeg stadium gebeurt.

Het onderzoek werd door The Eve Appeal en de European Research Council gefinancierd en werd gepubliceerd in Nature Communications.

(lb)