Herinner een collega aan een rapport en hij stelt het nog een extra dag uit. Raad een vriend een beslissing af en hij doet het toch. Waarschuw een kind voor de gevaren van vuur en hij grijpt naar een aansteker op het moment dat je je rug draait. Deze voorbeelden van reverse psychology zijn volgens Adam Grant van LinkedIn op drie principes gebaseerd: schijnweerstand, rebound en nieuwsgierigheid.
-
Schijnweerstand: verboden vruchten smaken het lekkerst
Wanneer iemand ons iets afraadt, voelen we ons in onze vrijheid bedreigd. Vervolgens manifesteren we onze controle door net het tegenovergestelde te doen. Dit verklaart waarom ongezond voedsel net verleidelijker wordt wanneer men ons op de gevaren ervan wijst en waarom een verliefd koppel zich gesterkt voelt in hun relatie wanneer hun familie zich ertegen kant. Mark Twain schreef hier ooit over: “Adam was een mens. Hij begeerde niet de appel op zich, maar het feit dat hij verboden was.”
-
Rebound: denk niet aan een witte beer
In een experiment van de psycholoog Daniel Wegner kregen deelnemers de opdracht om niet aan een witte beer te denken en vervolgens luidop hun gedachtengang te verbaliseren. Daaruit bleek dat deze mensen significant meer aan witte beren dachten dan andere deelnemers die hij expliciet had gevraagd om er aan te denken. Grant paste het beroemde citaat van Descartes daarom als volgt aab: “Ik denk, dus ik ben nog steeds mee bezig om die witte beer te vergeten.”
-
Nieuwsgierigheid: wat zou er in dat boek staan?
Verboden of afgeraden gedrag intrigeert ons. De sticker die waarschuwt voor geweld in films en videogames heeft het tegenovergestelde effect op jongeren en we kunnen niet wachten om een boek te lezen dat op een lijst van verboden literatuur staat. Dit soort zaken oefent immers een mysterieuze aantrekkingskracht op ons uit.