In 2008 woonden er voor het eerst in de geschiedenis meer mensen in de stad dan in het platteland. Tegen 2050 zal driekwart van de wereldbevolking in steden leven. Dat betekent meer – en veel grotere – metropolen. Wat weten we over de megasteden van vandaag en van de toekomst?

1. Tokio is met 36 miljoen inwoners de megastad van vandaag.

2. De meeste megasteden liggen in Azië en dat zal ook in de toekomst nog zo blijven.

3. De megastad van vandaag heeft niets meer te maken met de stad van weleer. Dat waren bevolkte gebieden rond religieuze instellingen of politieke instellingen. Vandaag is een stad wat de infrastructuur er rond aankan.

4. Veel mensen uit rurale gebieden trekken naar de stad. In Azië zijn er dat 45 miljoen per jaar. Zij trekken naar megasteden, die zo worden genoemd omdat er meer dan 10 miljoen mensen wonen.

5. De naam ‘megastad’ is afgeleid van ‘megapolis’, een pejoratieve term die voor het eerst werd gebruikt door de Duiste historicus Oswald Spengler in 1918.  Hij omschreef daarmee steden die te groot waren geworden en in verval waren geraakt. In de vijftiger jaren van vorige eeuw gebruikte de Franse geograaf Jean Gottman de term in positievere zin om de corridor van de Amerikaanse Oostkust aan te duiden. Vandaag worden met megasteden massale agglomeraties bedoeld, voornamelijk in de ontwikkelingslanden.

6. Het gros van de wereldbevolking verhuist niet naar megasteden, maar naar gewone steden. Azië hinkt in dat opzicht opmerkelijk genoeg achterop, want slechts 40% van de Aziatische bevoking woont vandaag al in een stad.

7. Volgens National Geographic telde de wereld in 1975 drie megasteden: New York, Mexico City en Tokio. De Japanse hoofdstad telde eind 18de eeuw al 1 miljoen inwoners.  Tokio kende vooral na het einde van W.O.II een bevolkingsexplosie. De stad werd westers, noch arm en geldt als ‘het New York van Azië’. Er wonen 12 miljoen mensen, maar wanneer daar voorsteden als Kawasaki en Yokohama worden bijgeteld, komt men makkelijk aan 36 miljoen mensen. Het aantal bewoners is niet altijd een duidelijke richtlijn. Het Chinese Chongqin telt officiëel 30 miljoen inwoners omdat de grote omliggende landbouwgebieden bij de stad worden geteld.

8. Vandaag telt McKinsey wereldwijd 23 megasteden. Daarvan ligt er slechts één in Europa (Londen), drie in Afrika (Kinshasa, Lagos en Kaïro) en vijf in Noord- en Zuid-Amerika (São Paulo, Mexico City, New York, Los Angeles en Buenos Aires). In Azië liggen er dus elf, waarvan er zeven de eerste zeven plaatsen op de wereldranglijst innemen (Tokio, Mumbai, Shanghai, Beijing, Delhi, Kolkata en Dhaka). 

9. De metamorfose van stad naar megastad gaat hard. In 1980 telde Shanghai (foto) 121 gebouwen die meer dan acht verdiepingen telden. In 2005 waren er dat meer dan… 10.000. De stad telt 91 wolkenkrabbers die hoger dan 200 meter zijn, dat zijn er 9 meer dan… New York. Sinds 1995 heeft Shangai ‘s werelds langste metrosysteem in gebruik, dat tegen 2020 nog eens in lengte zal verdubbelen.

10. Om succesvol te zijn moeten steden een visie kunnen implementeren. In 1970 leefde zowat eenderde van de bevolking van Seoul (Zuid-Korea) in kraakpanden. Dankzij een goed voorbereide stadsplanning – en met de onvermijdelijk brutale hulp van de bulldozer – werd de stad getransformeerd tot een aangename en welvarende stad van 24,5 miljoen mensen, met ‘s werelds op twee na belangrijkste metrosysteem in passagiers gemeten.

11. Volgens McKinsey leeft eenvijfde van de wereldbevolking in exact 600 steden, die samen de helft van het globale bbp genereren.

12. In zijn boek Triumph of the City schrijft auteur Edward Glaeser hoe steden het beste uit de mens halen. Dichtbevolkte steden zijn creatiever, opwindender en minder milieuverontreinigend dan de door auto’s geregeerde doorsnee Amerikaanse buitenwijk. Steden zijn paspoorten van armoede, die armen aantrekken eerder dan ze te creëren. Steden zijn ook de plaats waar mensen artistiek en technologisch het meest creatief zijn.

Leven in een megastad hoeft geen hel te zijn. Integendeel, besluit Glaeser: Tokio, Seoul en Shangai bewijzen dat megasteden best leefbaar kunnen zijn. Voor velen onder ons wordt de megastad ons lot. Het doel van de mensheid moet zijn dat lot te managen, eerder dan het te ondergaan.