10 alarmsignalen voor onze economie

Dat onze economie voor een moeilijke winter staat, is al langer duidelijker. Ondertussen gaan meer en meer alarmsignalen op rood. Hieronder tien alarmsignalen voor onze economie:

  1. Consumentenvertrouwen: het vertrouwen van de Belgische consumenten viel de voorbije maanden fors terug, en zit nu op het laagste niveau sinds midden jaren 80. 
  2. Ondernemersvertrouwen: het vertrouwen van de Belgische ondernemers is sinds de zomer snel aan het afnemen, en zit nu op een niveau dat in het verleden overeen kwam met een dalende economische activiteit. De nog diepere terugval in het ondernemersvertrouwen in Duitsland, in het verleden vaak een goeie indicator voor wat er ons te wachten stond, suggereert dat er nog meer slecht nieuws op komst is.
  1. Interimarbeid: de interimarbeid, doorgaans een voorlopende indicator voor de arbeidsmarkt en de hele economie, is sinds eind vorig jaar aan het afnemen. In september lag de interimactiviteit 10% lager dan in november vorig jaar (de recentste piek). 
  1. Tijdelijke werkloosheid: meer en meer bedrijven schakelen hun activiteiten terug omwille van de dure energie. In oktober gaven zo’n 1000 ondernemingen aan dat ze omwille van de dure energie beroep zullen doen op tijdelijke werkloosheid voor 47.000 werknemers.
  2. Industriële productie: de industriële productie zat het voorbije jaar in dalende lijn. In de drie maanden tot en met september (om doorheen de kortetermijnschommelingen te kunnen kijken) lag die 4% lager dan in dezelfde periode een jaar eerder.
  3. BBP: in het derde kwartaal liet de economische activiteit al een minimale krimp optekenen (-0,1 procent). België deed daarmee slechter dan het gemiddelde van de eurozone (+0,2 procent). Volgens zowat alle beschikbare indicatoren wordt het vierde kwartaal, zowel in België als in de eurozone, slechter dan het derde. 
  1. Inflatie: de Belgische inflatie klom in oktober naar 12,3%, het hoogste niveau sinds 1975. Er zijn signalen dat we daarmee in de buurt van de piek zitten (o.a. de dalende grondstoffenprijzen op de internationale markten), maar hoe dan ook worden we nog geruime tijd geconfronteerd met oncomfortabel hoge inflatiecijfers.
  2. Loonstijgingen: via de automatische loonindexering wordt de koopkracht van de gezinnen goed beschermd, maar de factuur daarvan moet wel betaald worden door de bedrijven. Voor sectoren die jaarlijks in januari indexeren, zit er binnen anderhalve maand een stijging van de loonkost met zo’n 11% aan te komen. Voor veel bedrijven wordt dat een zware dobber. 
  3. Rentes: de terugkeer naar wat hogere rentes is op lange termijn allicht gezond voor onze economie, maar op korte termijn dreigt dat wel te wegen op de activiteit, o.m. op de vastgoedmarkt. Zo klom de hypotheekrente (10 jaar vast) al van nog 1 procent begin dit jaar naar iets meer dan 3 procent vandaag. 
  4. Faillissementen: het aantal faillissementen is de voorbije twaalf maanden fors toegenomen. In Vlaanderen waren er in de eerste tien maanden van dit jaar 4.362 faillissementen, boven het niveau van 2019 (4.099). Op z’n minst gedeeltelijk is dit een inhaalbeweging nadat er in de coronajaren, mede dankzij de overheidsmaatregelen, uitzonderlijk weinig faillissementen waren, maar daarnaast speelt ook de huidige inflatiecrisis ongetwijfeld een rol.

Binnen twaalf maanden kan de situatie er alweer helemaal anders uitzien dankzij een combinatie van afkoelende inflatie, centrale banken die minder hard op de rem staan, opluchting bij de consument… Maar op korte termijn zijn de economische vooruitzichten somber. De Belgische economie zit zo goed als zeker vandaag al in recessie, en voor veel bedrijven moet het meeste slechte nieuws allicht nog komen met o.m. aflopende vaste energiecontracten, loonindexering en afnemende bestellingen. Het wordt een moeilijke winter.


Bart Van Craeynest is hoofdeconoom bij Voka en auteur van het boek Terug naar de feiten 

Meer