In het nieuws: In de BFM-podcast ‘C’est votre argent‘ deelden 4 economen hun visie op wat er de volgende maanden te gebeuren staat op vlak van inflatie, renteverhogingen en het herstel van de wereldeconomie.

Covid, de ware ‘game-changer’

Zoom in: De pandemie, maar vooral wat daarna gebeurde hebben de wereldeconomie volledig verstoord.

• Eerst kwam de wereldeconomie tot een volledige stilstand. Waarop de centrale banken besloten om in te grijpen. Daarvoor namen ze verschillende maatregelen:
  • Ze introduceerden negatieve rentetarieven.
  • Ze injecteerden honderden miljarden aan cash in het financiële systeem.
  • De bevolking kon rekenen op talrijke stimulerings- en ondersteuningsplannen.
• Dat leidde tot een uitzonderlijke situatie eens de wereldeconomie terug op gang kwam.
  • Het zogenaamde ‘inhaaleffect’. Consumenten maakten haast om hun ‘excess savings‘ (geld dat was opgespaard tijdens Covid, omdat het niet kon worden uitgegeven) te besteden.
  • Centrale banken misrekenden zich hier volledig en bleven een zeer soepel monetair en begrotingsbeleid voeren.
  • Als gevolg daarvan ging de economie in ‘overdrive’, wat een spectaculair economisch herstel op gang bracht.

Conjuncturele, geen structurele wijzigingen

Zoom out: Centrale bankiers hielden onvoldoende rekening gehouden met de kracht van het post-Covid-tijdperk. Ze werden verrast door de “veerkracht” van de economie. Dat alles terwijl de oorlog in Oekraïne de koopkracht van huishoudens aantastte.

• Onder centrale bankiers leefde al snel de consensus dat de economie goed bestand was tegen al deze schokken. Die fundamentele sterkte zou een gevolg zijn van als “structureel” beschouwde veranderingen. Onder andere de omkering van de machtsverhouding tussen werkgevers en werknemers en een duurzame of zelfs permanente inflatie.

• Velen spreken dat tegen en schrijven de veerkracht van de economie toe aan de massieve en indrukwekkende impulsen die ze in het post-Covid tijdperk onderging.
  • We hebben dus te maken met conjuncturele, niet structurele wijzigingen.
  • Echte structurele veranderingen, zoals demografie, kunstmatige intelligentie of de relatie tot werk, wijzen eerder op vertraging van de economie dan op versnelling.

Wat nu?

Wat nu? De impuls van het post-Covid-tijdperk is volledig verdwenen. Amerikaanse huishoudens hebben 1.800 miljard dollar aan excess savings opgemaakt. (Lees verder onder de grafiek)

• De Chinese economie is ei zo na tot stilstand gekomen. Chinezen zijn anders dan Amerikanen; ze sparen hun geld na drie jaar lockdown liever op, dan het mateloos uit te geven.
• Europa doet wat het meestal doet: het staat erbij en kijkt ernaar.
• Het enige gebied waar de gevolgen van het post-Covid-tijdperk blijven duren, is de werkgelegenheid. Het onevenwicht op de arbeidsmarkt, dat door de pandemie werd gecreëerd, zal nog maanden aanhouden.
• Dan zijn er de ononderbroken renteverhogingen van de centrale banken die de laatste zuurstof uit de economie beginnen halen.
  • Het duurt 18 tot 24 maanden vooraleer renteverhogingen effect hebben. De ECB heeft de rente een eerste keer verhoogd in juli 2022. Tel daar 18 tot 24 maanden bij om het uiteindelijke effect op de economie te kunnen meten.

Hoe stijgen we terug op na een zachte of harde landing?

• Centrale banken zijn gebonden aan hun doelstelling van 2 procent inflatie. Zolang dat doel niet wordt bereikt is geen koersverandering mogelijk. De te hoge en te late renteverhogingen maken een snel economisch herstel onwaarschijnlijk.
• De voorbije jaren hebben de centrale banken dagelijks miljarden in de wereldeconomie geïnjecteerd. In Europa heeft Mario Draghi’s “Whatever it takes” de schulden van de verschillende landen doen exploderen. Die hebben geen enkele munitie meer om de economie te stimuleren.
  • De Amerikanen doen op dit vlak met hun CHIPS-act en Inflation Reduction Act exact het tegenovergestelde.
• Ook bedrijven hebben – na jaren van prijsstagnatie – geprofiteerd van de inflatie-opleving om hun marges te herstellen door hun prijzen te verhogen. Dat de grondstoffenprijzen ondertussen weer zijn gedaald, wordt in de prijzen niet gereflecteerd.
  • Bedrijven zullen straks de prijs betalen voor hun focus op de korte termijn, wanneer ze op middellange en lange termijn hun verkopen zullen zien dalen, als gevolg van een afname in de vraag.
• Conclusie: Of het een zachte of harde landing wordt, is van ondergeschikt belang. Verontrustender is dat een grote vertraging onvermijdelijk lijkt omdat er weinig hoop is om de economie opnieuw te zien opstijgen.