Morgen verschijnt de Franstalige extreemrechtse partij ‘Chez Nous’ voor de rechter in Luik: het is de advocaat van Marine Le Pen, kopvrouw van het Franse extreemrechtse Rassemblement National (RN), die hen voor het gerecht speelt. De reden? Ongeoorloofd gebruik van een foto van Le Pen, die op affiches in Charleroi en Namen “Chez Nous zou steunen”. Het is geen toeval dat Le Pen procedeert: al jaren is het Franse boegbeeld als de dood voor een ongecontroleerde Belgische versie van haar RN, en vroeger ook van het Front National. In 2012 wist Le Pen al de Belgische FN te dwingen om een andere naam te nemen, ook via de rechter. Het is tekenend voor het zootje ongeregeld dat Franstalig extreemrechts altijd geweest is. Daarbij komt dat het cordon médiatique met ijzeren vuist wordt toegepast: extreemrechts krijgt geen seconde zendtijd of aandacht in de pers. “En toch maakt ‘Chez Nous’ deze keer een kans”, wordt vanuit Vlaams Belang geanalyseerd. Het is geen toeval dat die partij deze keer geen lijsten indiende in Wallonië. “Want we zien hetzelfde fenomeen dat wij in 2019 meemaakten: ze hebben nu al jarenlang het hoogste bereik op social media, met hun partij, in Wallonië”. Plus, Chez Nous maakte één fout uit het verleden niet: ze lieten niet elke hond met een hoed op in de partij. 

In het nieuws: Chez Nous haalt voor één keer de RTBF. Met vervelend nieuws voor hen: Marine Le Pen klaagt hen aan.

De details: Dat het Franse Rassemblement National nu in de rechtbank Chez Nous aanvalt, bevestigt het beeld van desorganisatie en chaos, wat historisch altijd rond extreemrechts in Wallonië gehangen heeft. Maar schijn zou kunnen bedriegen: Chez Nous lijkt meer kansen dan de Parti Populair of Liste Destexhe te hebben, die er in 2019 dicht bij waren.

• Morgen kruisen de advocaat van de Franse toppolitica Le Pen, Ghislain Dubois, en de partij Chez Nous de degens, voor de Luikse kortgedingrechter. De aanleiding: affiches van die partij, die het begin dit jaar plakte in Charleroi en Namen. 
• Daarop stond het logo en de foto van Le Pen, met de stelling dat die de partij Chez Nous steunde. Dubois, duidelijk een ijverig man in het verdedigen van Le Pen haar belangen in België, nam meteen contact op met de partij, om dat te verhinderen. Die beloofden het “niet meer te doen”. 
• Le Pen is immers al jaren bevreesd voor ongeleide projectielen in Wallonië, zoals onder meer het FN van Daniël Féret in de jaren ‘90 en 2000. Dat partijtje had dezelfde naam als de toenmalige Franse partij van vader en dochter Le Pen, en bezorgde hen veel slechte publiciteit: in 2012, ook al na een gerechtelijke procedure van Le Pen, werd die partij gedwongen van naam te veranderen. 
• Maar het hield niet op voor Le Pen: begin deze maand werd haar advocaat getipt “dat er vooral in Luik opnieuw pamfletten verspreid werden door Chez Nous, met hetzelfde logo als op de affiche, namelijk het hoofd van mevrouw Le Pen”, zo zegt Dubois aan de RTBF.
• Die wil nu een totaalverbod op het gebruik van de naam van zijn cliënt “op welk medium dan ook”. “Chez Nous kan onmogelijk beweren of tonen dat Marine Le Pen de Waalse politieke partij steunt, er moet een dwangsom komen voor elke overtreding.”
• In het extreemrechtse kamp sust men ondertussen: “Ach die advocaat van Le Pen is wat overijverig, die wil zijn reden van bestaan vooral aantonen.”

Waarom dit er wél toe doet: Het bevestigt het beeld van ruziemakers en permanente chaos, tekenend voor uiterst rechts in Wallonië. Dat staat ontstellend zwak, in vergelijking met de rest van West-Europa.

• Parti Populair, Démocratie Nationale, Liste Destexhe, Nation, Front National, Front Démocratique Belge, Fédération des Nationalistes Wallon, Fédération des Nationalistes Populaires Bruxellois, Force Nationale, Front Nouveau de Belgique, FN+, de lijst mislukte extreemrechtse projecten in Wallonië lijkt eindeloos.
• De overloperij, de afscheuringen, het amateurisme en ongecontroleerd extremisme bij sommigen is haast legendarisch. “Een zootje ongeregeld”, zo keek men er vanuit Vlaanderen of Frankrijk lang naar. 
• Want tegelijk de feitelijke vaststelling dat in Frankrijk Marine Le Pen en haar RN nummer één in peilingen staan, net als Vlaams Belang in Vlaanderen en Geert Wilders in Nederland met zijn PVV zelfs ruim de grootste partij bij de laatste verkiezingen werd. Maar in Franstalig België lijkt niets te lukken voor radicaal rechts.
• Wat daarbij, zeker in de ogen van de Franstalige pers zelf, meespeelt: het cordon médiatique. Dat is haast absoluut voor de Franstalige media over de taalgrens. Dat ondervindt zelfs de N-VA, toen die onlangs lijsten indiende: prompt kregen ze de banvloek bij RTL en de RTBF, hun Franstalige lijsttrekkers komen nauwelijks aan bod in de campagne.
• Voor het toenmalige FN van Féret, dat wel degelijk zetels haalde, net zoals nadien de Parti Populair die Rudy Aernoudt et Mischaël Modrikamen in 2009 lanceerden, gold dat de poort muurvast was: nooit werden zij geïnterviewd of opgevoerd. Na een flirt met Steve Bannon, de radicaalrechtse Amerikaan, eindigden de verkiezingen voor Modrikamen in 2019 op een fiasco: de partij komt niet meer op.
• Hetzelfde geldt voor Alain Destexhe. Die scheurde zich af van de MR, die “te veel centrist” geworden was, en kwam met zijn Listes Destexhe. Die was niet uitgesproken extreem of radicaal: zelf verklaarde hij “een Franstalige N-VA zonder het confédéralisme te zijn”. Dat volstond om ook hem onder dat cordon médiatique te steken, ook zijn partij haalde in 2019 geen enkele zetel, het project bloedde dood. Onlangs riep Destexhe op om voor N-VA te stemmen. 
• “Het media-isolement speelt zeker mee. En daarnaast is er een sociaal isolement: wie kleur durft te bekennen, is een paria, die in een ‘cordon social’ terechtkomt”, is bij een betrokkene te horen.
• Bij N-VA bevestigt men dat: “Wie voor ons op de lijst ging staan in Franstalig België krijgt een soort sociale dood: niemand wil nog met je gezien worden. Dat wij er toch in geslaagd zijn volle lijsten in te dienen in alle provincies in Wallonië, zegt iets over de moed van die kandidaten.”

Wat voor 9 juni? Schrijf Chez Nous toch niet te snel af.

• Wat opvallend is aan het verhaal van Le Pen die naar de rechter trekt: Chez Nous leek deze keer een radicaalrechts verhaal dat wel degelijk bij de grote broers uit Frankrijk en Vlaanderen gesteund werd. 
• Want Jordan Bardella, de voorzitter van het Rassemblement National, en ‘coming man’ naast Le Pen, was in oktober 2021 bij de lancering van die partij in Enghien, net als Tom Van Grieken, de voorzitter van Vlaams Belang. Beiden zagen toen in die Chez Nous voor het eerst een “ernstig alternatief” voor radicaal rechts in Wallonië.
• De partij leek ernstiger dan haar voorgangers: onder meer in haar personeelsbeleid was er duidelijk een breuk met het verleden. “Niet iedereen die zijn vinger opstak, kreeg zomaar toegang, en er werd zelfs vrij snel ook volk dat niet oké was uit de partij gegooid”, zo legt een betrokkene uit. “Dat op zich is al iets nieuws.”
• Programmatorisch zijn ze bovendien “aangepast aan de Waalse normen”. Aan Vlaamse kant bij extreemrechts gniffelt men er zelfs over: “Ze zijn by far het meest aangepast aan de maatschappelijk aanvaardbare standaarden, niet te vergelijken met extreemrechts in de rest van Europa. Maar dat is de context over de taalgrens.”
• Het deed onder meer Vlaams Belang besluiten om, voor het eerst in jaren, geen lijsten in te dienen in Wallonië. Dat was al decennialang een beetje traditie, als ‘tegenzet’ tegen Franstalige lijsten in onder meer Vlaams-Brabant. In 2019 dienden ze zelfs in elke provincie (onvolledige) lijsten in, wat hen hier en daar wat percenten opleverde (en dus ook partijfinanciering). 
• Het is duidelijk: deze keer wilde Van Grieken alle kansen geven aan een bevriend initiatief. Want de berekening is simpel: de stemmen van de PP, Liste Destexhe en Vlaams Belang samengeteld, hadden in 2019 wél een zetel opgeleverd. 
• Plus: er is de onderzeeër-strategie die Vlaams Belang voor de campagne van 2019 ook toepaste. De partij is alomtegenwoordig op Facebook, X en TikTok. Al twee jaar lang halen ze drie keer zoveel bereik op sociale media dan de andere Franstalige partijen. Ook Vlaams Belang was in 2019 nog een kleine partij, maar piekte toen met likes en shares in de campagne op nummer één.
• Tegelijk is er één grote onbekende op rechts in Wallonië: de deelname van N-VA. Die zijn qua naamsbekendheid niet te vergelijken met een Chez Nous: iedereen kent Bart De Wever (N-VA) en Theo Francken (N-VA) over de taalgrens ook. 
• Bij N-VA is het deel van de strategie om het opnieuw over het communautaire verhaal te hebben. “We hebben het zo in hun strot geramd dat men nu eindelijk in Wallonië ook spreekt over de begroting en de financiën. Ze konden niet anders”, is de analyse bij de N-VA-top. Maar praktisch brengt het veel werk mee: “Altijd twee keer alle filmpjes opnemen, want nu ook in het Frans, hè.”

Om te volgen: De Europese Commissie komt met zijn economische vooruitzichten. Die zijn geheel verwacht voor België alweer slecht nieuws.

• De Europese Commissie publiceerde vandaag zijn lenterapport, met daarin de economische vooruitzichten voor elk EU-land. Verder somt de Commissie de oorzaken op en doet het alvast wat aanbevelingen. Na de verkiezingen volgen er meer én volgt de vraag of landen op het strafbankje belanden, als ze niet in overeenstemming zijn met de Europese budgetregels. België heeft een wonder nodig om daaraan te ontsnappen.
• 13 van de 27 lidstaten voldoen straks niet aan de nieuwe regel om het begrotingstekort te beperken tot 3 procent van het bbp. Voor België liep dat tekort nog op, van 3,6 procent in 2022 tot 4,4 procent in 2023. Ook de komende jaren blijft het begrotingstekort groeien, is de verwachting: in 2024 zou het gelijk blijven aan vorig jaar, maar in 2025 loopt het tekort dan weer op tot 4,7 procent.
• Dat tekort is de schuld van de automatische loonindexering, de toenemende kosten van de vergrijzing en de rentebetalingen die ook stijgen. Bovendien stijgen de overheidsuitgaven structureel, schrijft de Commissie.
• En dus volgt meer dan waarschijnlijk het strafbankje en een hele rist aan aanbevelingen om de begroting op orde te krijgen. Want ook daar zal de Commissie veel strenger op toezien. Van landen met een begrotingstekort dat boven de 3 procent uitkomt, wordt verwacht dat ze jaarlijks 0,5 procent van dat saldo wegwerken, en dat binnen zeven jaar. Nu al doet de Commissie de aanbeveling om de Belgische overheidsuitgaven te beperken tot minder dan 2 procent.
• De regering De Croo stelde als doel om in 2024 0,2 procent van het bbp te saneren, of zo’n 1,2 miljard euro. In 2025 en 2026 samen zou dit dan 10 miljard euro moeten worden. Zelfs het systematisch wegwerken van de achterstand zou dus een lang uitgesponnen proces worden.
• Daarnaast verwacht de Commissie tegen september een begrotingsplan op middellange termijn van de lidstaten. Dat belooft een lastige opgave te worden voor de regering in lopende zaken, die hoe dan ook rekening zal moeten houden met de aanbevelingen.
• Maar tegelijk is België niet de slechtste leerling van de klas. Frankrijk had een begrotingstekort van 5,3 procent van het bbp, dat van Italië was dan weer 7,4 procent. Die landen komen dus voor het eerst in decennia ook stevig in de problemen, als de Commissie tenminste consequent de eigen regels toepast straks.

On the campaign trail (1): “Verankering” komt plots opzetten als strijdkreet bij Open Vld en cd&v in de federale regering.

• “Dit past in een strategie die de SFPIM (de federale investeringsmaatschappij, red.) de voorbije jaren is beginnen te volgen. Ze verwerft posities in bedrijven waar dat nuttig is qua jobs, technologie en geopolitiek. Daarom werden al participaties genomen in de verzekeraar Ageas en in de financiële dienstengroep Euroclear.” 
• Premier Alexander De Croo (Open Vld) klopt zich in De Tijd op de borst, over de strategische participatie van 5 procent, die de Belgische staat nam in Umicore. Het past volgens hem in een bredere strategie om agressiever internationale investeringen na te jagen:  “We zijn assertiever geworden in het uitspelen van onze troeven. Maar we willen niet doorslaan in een blinde subsidiestrijd die andere landen soms wel voeren.”
• En kijk: ook minister van Financiën Vincent Van Peteghem (cd&v) deed vanmorgen op Radio 1 zijn zegje over de nieuwe participatie van de overheid. “We hebben in het verleden al aangetoond, dat we in strategische sectoren de verankering moeten waarmaken. Het is een oefening die we een tijd geleden al gemaakt hebben: we hebben een deel in BNP Paribas verkocht, omdat we die als “niet-strategisch” zagen. We zijn dat gaan verschuiven naar verzekeraar Ageas, waar we hebben kunnen verhinderen dat de Chinezen in de raad van bestuur komen en in Euroclear, waar de vrees was dat de Fransen te veel invloed zouden gaan hebben, waardoor de hoofdzetel naar Parijs zou gaan verhuizen.”
• Opvallend dus: terwijl in de begrotingsplannen van onder meer Open Vld en N-VA het verkopen van een pak van die overheidsbelangen staan, wil men vanuit de huidige regering toch ook graag die ‘verankering’. 

On the campaign trail (2): Wie is “aan het werk” en wie niet? 

• Toch ook in het verlengde van het nieuws over Umicore en de federale overheid, de opmerkingen uit de Zestien aan het adres van Bart De Wever (N-VA). Daar kon men de N-VA-oprispingen over al dan niet een debat met Alexander De Croo toch maar matig appreciëren. Bij de Vlaams-nationalisten had men de premier “een man van latex” genoemd.
• “We zijn de voorbije dagen bezig geweest met Arcelor en Umicore. We werken dus voort en hebben geen tijd om uit een vliegmachine te springen of ons twee dagen in een kasteel af te zonderen. Een campagne loopt lang, maar deel van je campagne is ook tonen dat je gewoon voort werkt.” 
• Afgelopen weekend sprong De Wever immers boven de luchthaven van Deurne uit een vliegtuig, wat wel wat persaandacht haalde. Met parachute uiteraard. “Schrik voor sabotage? Goh, als ik neerstort, zijn mijn zorgen weg en de kieslijsten zijn toch al ingediend”, zo stelde hij aan Het Laatste Nieuws.
• Morgen stelt Open Vld overigens haar ‘Landbouwplan’ voor, met heel de partijtop: naast De Croo ook Gwendolyn Rutten (Open Vld), Paul Van Tigchelt (Open Vld), Tom Ongena (Open Vld) Stephanie D’Hose (Open Vld), Jasper Pillen (Open Vld) en Hilde Vautmans (Open Vld), op een melkveebedrijf in Essen.

On the campaign trail (3): Wie heeft nu welk breekpunt? 

• Opvallend, naar aanleiding van het ‘breekpunt’ dat Vooruit lanceerde, om absoluut 1 miljard euro voor het Onderwijs extra te voorzien, onder meer met warme maaltijden op school voor elk kind, maken zowel Het Laatste Nieuws als Het Nieuwsblad vandaag nu een handig overzicht van elk ‘breekpunt’ per partij. En het zijn er nogal wat:
  • Voor Vooruit: Er zijn die warme maaltijden, niet héél het miljard extra moet daaraan op, maar vooral die 260 miljoen die dat zou kosten. Daarnaast is er federaal het verhogen van de minimumlonen tot 15 euro per uur en de lasten op arbeid naar beneden. Plus ook een veto: geen besparingen op de gezondheidszorg.
  • Voor Groen: Investeringen in De Lijn is hun breekpunt. Federaal is dat een fiscale hervorming, die “groener en eerlijker” moet.
  • Voor PVDA: De miljonairstaks moet er absoluut komen. Net als de pensioenleeftijd tot 65 jaar verlagen. En alle openbaar vervoer moet gratis worden. En ook de loonnormwet moet weg. En een maximumfactuur in de woonzorgcentra. 
  • Voor N-VA: Het tekort op de begroting terugdringen, het migratiebeleid verstrengen en de kernuitstap terugdraaien. Plus: een nieuwe staatshervorming.
  • Voor Open Vld: De kloof tussen werken en niet-werken terugdringen. Liefst met 500 euro verschil.
  • Voor cd&v: Een stevige fiscale hervorming. 2 miljard extra naar de kinderopvang op Vlaams niveau. En 30 dagen geboorteverlof per kind.
  • Voor Vlaams Belang: Opvallend, zowel aan Het Laatste Nieuws als Het Nieuwsblad wilde die “geen breekpunten” geven. “Wie met breekpunten afkomt, kan alleen maar verliezen.”

On the campaign trail (4): Raoul Hedebouw (PVDA) schat zijn kansen wel héél hoog in.

• Wie het lijstje breekpunten bij PVDA hierboven ziet staan, moet weten dat dit nog niet exhaustief is, er zijn namelijk nog meer ‘cruciale eisen’ van de communisten. En toch.
• Bij LN24 vanmorgen kreeg partijleider Hedebouw de vraag welke kans hij zichzelf toedicht om in de regering te komen. “Ah, maar ik geef ons een 6 of 7 op tien om na 9 juni in de regering te komen. Want ja, wij gaan toch wegen na de verkiezingen, elke stem zal tellen. Maar we gaan wel onze principes niet verkopen.”

On the campaign trail (5): De PS blijft worstelen met ‘Good Move’.

• Het lijkt in de kiescampagne in de hoofdstad wel alsof er maar één echt thema is: het Brusselse mobiliteitsplan ‘Good Move’. Dat is destijds door socialist Pascal Smet (Vooruit) uitgetekend, maar vooral de afgelopen legislatuur door Brussels minister van Mobiliteit Elke Van den Brandt (Groen) erdoor geduwd.
• Die klopt zich dagelijks bij haar groene achterban hierover op de borst, maar een pak volk in Brussel is razend: de files zijn enorm toegenomen, zo voelen ze het aan. Zeker bij de minderheden in de hoofdstad, en daarvan zijn er nogal wat, leeft het thema enorm. En dus is de PS systematisch meer en meer afstand aan het nemen. 
• “Good Move is stilgevallen. Het is een mislukking. Extra files zijn geen bewijs van succes van een mobiliteitsplan. We moeten dat plan helemaal herzien”, zo stelde de lijsttrekker van de PS in Brussel, Ahmed Laaouej, gisteren nog onomwonden op LN24. Ook het idee om de meest vervuilende voertuigen uit de hoofdstad te gaan weren, ziet hij niet zitten. 
• Groen en Ecolo reageerden heel scherp: de PS bleek plots “het milieu en de luchtkwaliteit te laten vallen”.
• En kijk, vanmorgen op BX1 was er dan Philippe Close (PS), dat andere kopstuk van de PS in Brussel, waar hij burgemeester is. Die nuanceerde toch meteen wat: “Die modal shift in het verkeer moet er komen, door in de eerste plaats beter openbaar vervoer”. Close kon niet anders dan pleiten voor “verzoening tussen de wijken en de reizigers”.  

Gretig genoteerd: Prins Laurent zegt straks zonder dotatie van ruim 300.000 euro per jaar te kunnen.

• Prins Laurent haalt vaker het nieuws met uitspraken rond zijn dotatie. Ook nu weer stelt de prins dat hij eigenlijk liever geen geld ontvangt, in een interview met Het Laatste Nieuws. Hij is daarbij “een nieuw leven aan het voorbereiden”, geeft hij aan.
• “Ik heb een systeem uitgevonden voor hernieuwbare technologieën en energie-efficiëntie”, steekt Laurent van wal. “Met universiteiten, zoals die van Istanboel, wil ik onder meer een kenniscentrum opstarten.” Het eerste contract met Turkije zou al getekend zijn.
• Daarbij zou Laurent zich willen terugtrekken uit zijn verplichtingen voor het Belgische koningshuis. Al wil hij niet vergeleken worden met de Britse prins Harry, die stopte als ‘working royal’ en vervolgens een grote som van zijn vader Charles toegestopt kreeg. De prins geeft aan geen dotatie nodig te hebben als hij zijn ondernemingsplan doorzet.
• Eerder kwam Laurent zwaar in conflict met de federale regering, toen hij probeerde via lobbying internationaal bevroren Libisch overheidsgeld aan te slaan, voor een project met een vzw van Laurent, die bomen zou planten in Libië. Dat project ging door de burgeroorlog daar niet door, en Laurent eiste 45 miljoen euro op. De démarches van de prins werden in de Wetstraat toen allerminst geapprecieerd. De Libische overheid kloeg hem ook aan wegens fraude. 

On the campaign trail (6): Mathieu Michel (MR) lanceert een app.

• Wie vergeten was dat de MR met Mathieu Michel, de broer van Charles, nog een staatssecretaris in de federale regering had: het is u officieel bij deze vergeven. De man laat als staatssecretaris voor Digitalisering allerminst een verpletterende indruk achter.
• Maar zelf wil hij, met de verkiezingen in aantocht, blijkbaar toch iets nalaten. Het resultaat is de MyGov.be-app, die de overheid nu lanceert. De app moet op termijn de fysieke identiteitskaart en het rijbewijs overbodig kunnen maken. En ze bundelt zowaar alle overheidscommunicatie en identificatiegegevens op één centrale plaats.
• Dat de app nu al zou werken, is wel te veel gevraagd: ze zal in de loop van 2025 of 2026 volledig operationeel zijn, zo is de belofte. 
• We geven ook mee dat Michel en de regering toch willen “benadrukken dat het downloaden van de app niet verplicht is”. Geen slecht idee, als liberale staatssecretaris, zou een mens dan denken. Burgers behouden de keuze om hun fysieke identiteitskaart te gebruiken.