Een rapport van de koepelorganisatie B4Ukraine en de Kyiv School of Economics (KSE) werpt een nadere blik op de inkomsten van westerse bedrijven in Rusland in 2022. De inkomsten van deze multinationals roepen vragen op over de mate van isolatie van Rusland en de efficiëntie van economische sancties.
“The Business of Staying”: westerse bedrijven niet vies van Rusland ondanks oorlog in Oekraïne

Waarom is dit belangrijk?
Uit het rapport blijkt dat het verlengde verblijf van tientallen multinationals in Rusland - ondanks de oorlog in Oekraïne - zeer lucratief is geweest. Deze bedrijven blijven belasting betalen in Rusland en financieren zo indirect de oorlog en de ernstige schendingen van mensenrechten in Oekraïne, stellen de auteurs.In het nieuws. In 2022 genereerden westerse bedrijven in Rusland, inclusief degenen die nu vertrokken zijn, meer dan 213,9 miljard dollar aan inkomsten via hun lokale ondernemingen. Hiervan was 14,1 miljard dollar winst, waarover 3,5 miljard dollar aan winstbelasting werd betaald.
- Volgens de auteurs is dit slechts het topje van de ijsberg. Het totale belastingbedrag ligt een pak hoger, omdat geen rekening werd gehouden met belastingen die betaald worden over de salarissen van werknemers of met btw.
VS en Duitsland op kop
Zoom in. De grootste bijdragers aan de Russische staatskas zijn Amerikaanse en Duitse bedrijven. Die betaalden in 2022 respectievelijk 712 miljoen en 402 miljoen dollar aan winstbelasting.
- Ook 56 procent van de Belgische bedrijven die in Rusland actief waren, bleven in 2022 in het land werken. Ze maakten 17 miljoen dollar in belastingen over aan het Kremlin op een totale omzet van 598 miljoen dollar. Dat positioneert ons land op plaats 20. Over welke bedrijven het gaat, staat niet in het rapport.
- De top 8 ziet er als volgt uit:

Zoom out. De sectoren die in 2022 de grootste inkomsten genereerden zijn alcohol en tabak, Fast Moving Consumer Goods (FMCG) en auto’s.
Wat zijn essentiële producten?
- Vooral de FMCG-sector bloeit. Het is de op een na grootste sector in Rusland qua omzet met meer dan 21 miljard dollar aan inkomsten.
- Deze sector omvat grote Europese merken als Unilever, Danone en Nestlé. Deze bedrijven hebben ervoor gekozen in Rusland te blijven, hoewel ze hun activiteiten sinds de invasie hebben ingeperkt.
- Bedrijven beroepen zich vaak op het “essentiële” karakter van de goederen die ze leveren als verdediging.
- Veel van hen rekken echter de definitie op om bijvoorbeeld shampoo, aftershave en snoepgoed als essentieel te beschouwen. Op basis van welke criteria zij dit besluiten, blijft vaak een goed bewaard geheim.
Luister naar wat ik zeg, kijk niet naar wat ik doe
Uit een parallel onderzoek van de Moscow Times en The Bell blijkt dat Bacardi Rus, de Russische dochteronderneming van drankengigant Bacardi International, sinds de invasie 37 nieuwe producten heeft geregistreerd in Rusland.
- Kort na de Russische invasie van Oekraïne in 2022 kondigde Bacardi International aan dat het zijn export naar Rusland zou stopzetten. Ook investerings- en promotieprogramma’s zouden worden bevroren.
- Het bedrijf beloofde ook 1 miljoen dollar te doneren aan het Rode Kruis en Mercy Corps.
- Echter, de belofte om de verkoop en marketing stop te zetten verdween kort daarna uit de verklaring nadat het internationale media-aandacht kreeg.
- In het afgelopen jaar heeft de Russische dochteronderneming van Bacardi een verdrievoudiging van de winst laten optekenen.
- Naast haar eigen merken behaalt Bacardi winst in Rusland via een contract voor het bottelen van William Lawson’s whisky.
- Bacardi is niet het enige internationale drankenbedrijf dat blijft handelen met Rusland.
- Ook het Franse Pernod Ricard blijft actief in Rusland en maakt er reclame. (as)