De werknota van de federale werkgroep Bestuurszaken, overheidsbedrijven en federale instellingen lekte uit in Le Soir en De Standaard. Wat opvalt zijn een aantal besparingsmaatregelen, een volledig hoofddoekenverbod voor federale ambtenaren en een aantal bevoegdheden die naar de regio’s zouden gaan.

Key takeaways

• Er zitten een aantal hervormingen aan te komen. In de eerste plaats zijn er plannen met vastgoed en ongebruikte activa.
• De regels voor ambtenaren worden aangescherpt. Een hoofddoekenverbod ligt op tafel.
• Een aantal wetenschappelijke en culturele bevoegdheden zouden van het federale naar het regionale niveau gaan.

In het nieuws: Formateur Bart De Wever (N-VA) denkt aan bezuinigingen.

• De Wever is op zoek naar methodes om  27 miljard euro te vinden om de begroting op orde te krijgen. Besparingen op de sociale zekerheid zijn taboe voor Vooruit, dus moet de formateur op zoek naar andere pistes. Daarvoor moet eerst het een en ander in kaart gebracht worden, rapporteert De Standaard. “Er komt een volledige en makkelijk raadpleegbare inventaris van al het vastgoed in eigendom”, staat er in de nota te lezen.
  • Als die inventaris er is, volgt een afslanking, is het voorstel. “Ongebruikte activa in eigendom moeten snel opnieuw worden toegewezen of zo snel mogelijk worden overgedragen of verkocht”.
  • Waar het geld naar toe vloeit, is ook duidelijk. “De opbrengsten uit deze verkopen zullen vooral aangewend worden voor de uitvoering van dit regeerakkoord zoals investeringen in gevangenissen, gesloten centra, de federale politie, gerechtsgebouwen en de inkrimping van de oppervlakte”.
• Verder moet iedereen het met wat minder doen, valt op te maken uit de tekst. “Gedurende de legislatuur bouwen we de gehuurde kantoorruimte gefaseerd af met 15 procent”. En daarbij ontzien de onderhandelaars de overheid niet. De volgende minister van Begroting moet een “kerntakenanalyse” uitvoeren en bekijken waar er geld aan wordt uitgegeven. Op basis daarvan kunnen er overheidsdiensten afgeslankt of afgeschaft worden, zoals de Kanselarij die de premier ondersteunt. Ook de diensten Mobiliteit en Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg worden genoemd.

Vaste benoeming op de schop

Genoteerd: Er staat ook een opvallende passage over hoofddoeken en andere religieuze symbolen in de tekst.

• Er komt een hoofddoekenverbod voor alle “agenten van de federale overheid”, staat er in de tekst. De toekomstige regering wil dat juridisch dichttimmeren en wil een kader dat een verbod op het “tonen van enig opvallend teken van overtuiging van politieke, filosofische en religieuze aard” bewerkstelligt.
  • Opvallend, want binnen de Vlaamse regering hield Vooruit een hoofddoekenverbod voor Vlaamse ambtenaren tegen. De socialisten zullen zich vermoedelijk ook verzetten tegen een federale regel. Het gaat hierbij om een werknota, benadrukken onderhandelaars: er kan nog veel geschrapt worden.
• Andere veranderingen voor ambtenaren staan ook in de tekst. Zo moet de volgende regering komaf maken met de vaste benoeming. “Contractuele werving wordt de regel”, staat er. Uitzonderingen komen er ook, voor gezagsfuncties zoals politie, defensie en justitie. Wie nu al statutair ambtenaar is, zou dat verworven recht niet verliezen. Een verplicht pensioen zal niet meer aan de orde zijn.
• Daarnaast hoopt de politiek ook de relatie tussen zichzelf en de ambtenarij te verbeteren. Of hun invloed te vergroten, afhankelijk van hoe je het bekijkt. Er zou een “versnelde procedure voor het vroegtijdig beëindigen van een mandaat bij een breuk in de vertrouwensrelatie of bij ondermaatse prestaties” komen. Want, zo redeneren de onderhandelaars, “de minister moet steeds op de loyaliteit van de leidende ambtenaren kunnen rekenen”.

Nieuwe communautair akkoord in de maak?

Om te volgen: De contouren van een communautaire hervorming worden duidelijk.

• De Wever had partijgenoot Sander Loones (N-VA) een speciale opdracht meegegeven. Loones moest praten over een nieuwe staatshervorming en met de andere Arizona-partijen kijken wat mogelijk is. De werknota lijst een aantal opvallende punten op:
  • De regionalisatie van de federale wetenschappelijke instellingen. De belangrijke wetenschappelijke collecties zoals de dinosaurusfossielen van Bernissart of manuscripten van de Koninklijke Bibliotheek zouden wel van de Staat blijven.
  • Ook de culturele instellingen zoals de Bozar en de Munt-schouwburg zouden niet meer federaal worden beheerd, Zij zouden verzelfstandigd worden en aangestuurd worden vanuit de gemeenschappen.
  • Het Agentschap voor Buitenlandse Handel zou afgeschaft worden. De drie gewesten zouden een beurtrol krijgen om jaarlijks die bevoegdheid op zich te nemen.
• De Standaard merkt op dat die puntjes tussen haakjes staan. Het is dus onduidelijk of dat afspraken zijn waar de onderhandelaars het al over eens zijn of juist niet.