De essentie: De wereldwijde militaire uitgaven zijn vorig jaar met 3,7 procent gestegen, aldus SIPRI, een denktank die alle globale wapenuitgaven volgt.

• De helft van die wereldwijde stijging is toe te schrijven aan de militaire uitgaven met betrekking tot de oorlog in Oekraïne. Om het land te verdedigen verhoogde Kyiv sinds de Russische inval vorig jaar zijn defensie-uitgaven met 640 procent. Het is de grootste jaarlijkse stijging van militaire uitgaven sinds 1949, het moment dat SIPRI is begonnen met het bijhouden van alle uitgaven.
  • Het cijfer van Oekraïne omvat echter niet de miljarden dollars aan militaire hulp die buitenlandse regeringen naar het land hebben gestuurd.
  • De militaire uitgaven van Rusland zijn volgens schattingen van de denktank met 9,2 procent gestegen. Moskou geeft ondanks de flinke verhoging van Kyiv nog steeds zo’n 60 procent meer uit aan militair materieel dan Oekraïne.
• Ook andere Europese landen hebben hun defensie-uitgaven het afgelopen jaar flink verhoogd. Gemiddeld stegen de Europese uitgaven in 2022 met 13,4 procent.
  • Met name Oost-Europese landen, die de hete adem van Moskou voelen, hebben hun uitgaven opgetrokken. Daar stegen de defensiebudgetten gemiddeld met ruwweg 57 procent. 
  • Voor Finland, dat een grens van ruim 1.300 kilometer deelt met Rusland, rapporteert SIPRI een stijging van 35 procent. Het land stemde eind 2021 in met de aankoop van nieuwe F-35 vliegtuigen ter waarde van 9,4 miljard euro. De vliegtuigen zullen in 2027 worden geleverd. Het werd daarnaast begin april lid van de NAVO.
  • Ook Den Haag gaat miljarden investeren in het leger. Zo komen er nieuwe onbemande bewapende drones, zes F-35-gevechtsvliegtuigen, extra pantserhouwitsers en additionele luchtafweersystemen.
• Volgens Bloomberg zijn de militaire uitgaven in West- en Centraal-Europa momenteel terug op het niveau van 1989, de nadagen van de Koude Oorlog.

“Afschrikking voor Rusland”

• “Ongeacht of de economieën het beter of slechter doen dan verwacht, slokt het leger meer financiële middelen op dan in de voorgaande jaren”, vertelt Nan Tian, een senior onderzoeker bij SIPRI, aan Deutsche Welle. “De hogere militaire uitgaven zijn een teken van afschrikking voor Rusland”.
• De oorlog in Oekraïne heeft volgens de onderzoekers vooral Europese landen ertoe aangezet hun militaire budgetten opnieuw onder de loep te nemen. NAVO-leden zijn daarnaast overeengekomen om tegen 2024 2 procent van het nationale bbp aan defensie te besteden, en veel regeringen werken daar momenteel langzaam naartoe.

Spanningen rond China en Noord-Korea

• Geopolitieke spanningen in Azië, met name rond China en Noord-Korea, zijn de drijvende kracht achter de hogere militaire uitgaven van de Aziatische mogendheden.
  • Eind vorig jaar kondigde de regering in Tokio aan het defensiebudget te gaan verhogen naar 2 procent van het bbp. Japan noemde bij de bekendmaking hiervan China als de grootste veiligheidsuitdaging van het land.
  • Op basis van de gegevens van SIPRI zou een dergelijk defensiebudget Japan wereldwijd naar de derde plaats tillen, achter de VS en China.
• Beijing, dat veruit het meest uitgeeft aan defensie in de regio, gaf in 2022 4,2 procent meer uit aan zijn leger.
• Ook de Indiase militaire uitgaven zijn in 2022 met 6 procent gestegen. Het land probeert zijn leger te moderniseren, deels vanwege zorgen over China na gewelddadige botsingen aan de grens tussen beide landen in 2020.
• “De voortdurende stijging van de wereldwijde militaire uitgaven in de afgelopen jaren is een teken dat we in een steeds onveiliger wereld leven”, zo concludeert Nan Tian.