Key takeaways

• De EU-lidstaten zijn tegen de vlaggenschipprojecten op het gebied van defensie die door de Europese Commissie zijn voorgesteld en geven de voorkeur aan nationale initiatieven en initiatieven onder leiding van de NAVO.
• Noord- en Oost-Europese landen steunen de projecten, terwijl Duitsland, Frankrijk en Italië de voorkeur geven aan gezamenlijke ontwikkeling binnen bestaande coalities.

Verschillende defensieprojecten van de Europese Unie staan op losse schroeven in de aanloop naar de top van volgende week in Brussel. De leiders van het blok lijken vastbesloten om ze niet goed te keuren, wat zou leiden tot een machtsstrijd tussen de Europese Commissie, die achter de initiatieven zit, en de nationale regeringen. Laatstgenoemden voeren aan dat grootschalige defensieprojecten in de eerste plaats een zaak zijn voor henzelf en het NAVO-bondgenootschap, niet voor het uitvoerend orgaan van de EU.

Nationale belangen

Belangrijke spelers zoals Duitsland, Frankrijk en Italië, met hun sterke defensie-industrieën en aankoopafdelingen, geven de voorkeur aan de gezamenlijke ontwikkeling van defensiecapaciteiten binnen coalities in plaats van projecten onder leiding van de Commissie. Diplomaten zijn “duidelijk sceptisch” over het vlaggenschip, het antidronesysteem, hoewel het lot ervan onzeker blijft.

Noord- en Oost-Europese landen proberen deze projecten te redden door hun steun te betuigen op een bijeenkomst in Helsinki, twee dagen voor de top in Brussel.

Plannen van de Commissie

De routekaart van de Commissie, die in oktober werd onthuld, bevat vier vlaggenschipprojecten om de defensiecapaciteit van Europa tegen 2030 te vergroten. Deze ambitie kwam voort uit de groeiende bezorgdheid over Rusland na zijn invasie in Oekraïne en de onzekerheid over de veiligheidstoezeggingen van de Verenigde Staten onder president Donald Trump.

De vlaggenschipprojecten omvatten een Europees droneverdedigingsinitiatief (voorheen de ‘dronemuur’ of ‘drone wall‘), bewaking van de oostelijke flank, een Europees luchtschild en een Europees ruimteschild. De Commissie had gehoopt voor het einde van het jaar de goedkeuring van de Europese leiders te krijgen. De ontwerpconclusies van de topontmoetingen zijn echter nog niet goedgekeurd, omdat ze unaniem moeten worden aangenomen door de 27 EU-leiders, een horde die in dit stadium waarschijnlijk nog niet genomen zal worden.

Dronemuur

Hoewel de term “vlaggenschipprogramma” in de ontwerpconclusies ontbreekt als gevolg van verzet van de lidstaten, blijven sommige lidstaten zich inzetten voor deze initiatieven. De Commissie bevestigt opnieuw haar inzet om de vlaggenschipprogramma’s te verwezenlijken en onderstreept het belang ervan voor de voorbereiding van Europa op 2030.

Het voorstel voor de dronemuur trok publieke en politieke aandacht na incidenten met drones in Polen, Roemenië, Denemarken en Duitsland. De Commissie beoogde een netwerk van sensoren, stoorsystemen en wapens om drones tegen te gaan. De EU-leden vormen echter tegelijkertijd nationale coalities om defensielacunes op te vullen, ongeacht de voorstellen van het vlaggenschip.

Veranderende dynamiek

Dankzij dit model kunnen EU-landen bijvoorbeeld gezamenlijk antidronesystemen ontwikkelen en aanschaffen. Ambtenaren verwachten dat “het echte werk door de lidstaten zal worden gedaan”.

De Commissie heeft voorgesteld om vlaggenschipprojecten aan te wijzen als Europese defensieprojecten van gemeenschappelijk belang, waardoor ze in aanmerking zouden komen voor EU-financiering. Coalities kunnen echter ook projecten van gemeenschappelijk belang voorstellen, waarbij de uiteindelijke beslissing over de financiering bij de EU-regeringen ligt.

Volg Business AM ook op Google Nieuws

Wil je toegang tot alle artikelen, geniet tijdelijk van onze promo en abonneer je hier!