De weg naar de macht voor de SPD en voorkeurspartner de Groenen blijkt mogelijk een hindernissenparcours. Zo zal om te regeren een derde coalitiepartner gevonden moeten worden. Gesteld dat de christendemocraten electoraal worden afgestraft, en dus uit de running zijn, levert dat twee mogelijkheden op.

De eerste mogelijke coalitiepartner zijn de business-vriendelijke Vrije Democraten (FDP), wat een meer centristisch beleid zou opleveren. De tweede optie is het antikapitalistische Links (Die Linke), aldus persbureau Bloomberg, wat een keuze voor een hardline socialistisch bewind zou inhouden.

Een overzicht van de verschillende beleidsdomeinen en de standpunten van de partijen drong zich op:

Belangrijkste standpunt

Een van Scholz’ belangrijkste standpunten (zoniet hét belangrijkste) is de verhoging van het minimumloon tot 12 euro; dat ligt nu op 9,60 euro en zal vanaf juli 2022 stijgen tot 10,45 euro.

De Groenen zijn het daar ook mee eens, terwijl Die Linke een verhoging tot 13 euro wil. De FDP is tegen een verhoging van het minimumloon en wil in plaats daarvan laagbetaald werk flexibeler maken.

Begroting

• FDP-leider Christian Lindner heeft aangegeven dat hij een hoge prijs zal vragen voor deelname aan een coalitie onder Scholz – en dat kan inhouden dat hij de functie van minister van Financiën op zich neemt.
• In dat scenario zouden de SPD en de Groenen waarschijnlijk hun plannen moeten terugschroeven voor royale uitgaven en meer leningen om de overgang naar een klimaatvriendelijkere en technologisch geavanceerdere economie te helpen financieren.
• De FDP wil de schuld zo snel mogelijk terugbrengen tot 60 procent van de economische productie en de grondwettelijke kredietbeperkingen die tijdens de pandemie zijn opgeheven, herstellen.
• Die Linke, daarentegen, wil de Duitse “schuldenrem” afschaffen en meer lenen om investeringen in onderwijs en gezondheidszorg te financieren en de industrie te helpen de vervuiling te verminderen.

Belastingen

• De SPD en de Groenen willen de lasten voor de rijken verhogen, en het programma van links is er ook op gericht rijkere burgers en bedrijven meer te laten bijdragen aan de financiering van openbare diensten en goedkopere huisvesting.
• De FDP heeft sterk verschillende doelstellingen en mikt op belastingverlagingen voor ondernemingen en veelverdieners, alsook op maatregelen om noodlijdende bedrijven te helpen hun liquiditeitsbehoeften te dekken.
• Hoewel de SPD niet veel ruimte ziet voor belastingverlagingen, belooft zij een lastenverlaging voor mensen met lage en middeninkomens.
• De Groenen wijzen belastingverlagingen categoriek af en stellen een verhoging van het persoonlijke toptarief van 42 tot 48 procent voor, evenals heffingen op vermogenswinst en vermogen. Techbedrijven zoals Google en Facebook zouden worden onderworpen aan een digitale belasting.

Bankensector

• De sociaaldemocraten van Scholz willen de concurrentie in de banksector in stand houden en de regels hervormen, zodat reddingsoperaties van de overheid niet langer nodig zijn en de belastingbetaler wordt beschermd.
• De Groenen zouden zich ook richten op een verstrenging van de regels om fraude en manipulatie te voorkomen.
• De FDP wil een competitieve markt voor de Europese banken bevorderen, die wordt gekenmerkt door een grote verscheidenheid aan bedrijfsmodellen, en wil dat de regering haar belang in Commerzbank van de hand doet.
• Die Linke geeft de banken de schuld van veel van Duitslands kwalen en wil “de samenleving en de democratie bevrijden uit de wurggreep van de financiële ondernemingen”.

Klimaat

• De Groenen – die streven naar koolstofneutraliteit binnen twee decennia – zullen niet veel of geen compromissen sluiten over het klimaatbeleid. Volgens hun programma mogen vanaf 2030 alleen nog maar emissievrije auto’s worden geregistreerd en zullen kolengestookte elektriciteitscentrales tegen die tijd zijn uitgefaseerd.
• De SPD streeft naar koolstofneutraliteit voor de elektriciteitsproductie tegen 2040, vooruitlopend op een bredere neutraliteitsdoelstelling voor 2045. Maatregelen om de koolstofvoetafdruk van het land te verkleinen moeten hand in hand gaan met het scheppen van werkgelegenheid en het verlenen van steun aan gemeenschappen die als gevolg van de energieverschuiving met banenverlies worden geconfronteerd.
• De strategie van de FDP is gebaseerd op de bevordering van nieuwe technologieën en een snelle uitbreiding van de handel in emissierechten.
• Terwijl Die Linke de gewone burger wil beschermen tegen de kosten van emissiereducties die in hogere huurprijzen of stijgende elektriciteitsprijzen worden doorgerekend. In plaats daarvan zouden vervuilende bedrijven moeten betalen. Zij willen ook gratis openbaar vervoer invoeren.

Europa

• De SPD verwerpt de bezuinigingen uit het verleden en wil verder gaan met een gemeenschappelijk EU-investeringsbeleid, dat wordt gefinancierd door gezamenlijke schulden
• De Groenen willen dan weer dat het steunfonds van de EU een Europees Monetair Fonds wordt om onvoorwaardelijk krediet te verstrekken.
• De FDP steunt het idee van een “EMF”, maar wil dat de beperkingen op de schulden en tekorten van de lidstaten na de pandemie volledig opnieuw worden ingevoerd.
• Die Linke belooft de middelen van de EU te zullen ombuigen naar sociale programma’s en het aanpakken van de klimaatverandering en wijst ook een terugkeer naar een strengere begrotingsdiscipline af.

Concluderend: De FDP wil een fiscaal conservatief beleid voeren, de andere partijen niet. Als het aan Scholz ligt, is het waarschijnlijk gedaan met de “flexi-jobs”. Met de Groenen in de regering maakt Duitsland werk van een stevige aanpak van de klimaatverandering. En dat Duitsland begrotingsdiscipline afdwingt bij zijn EU-partners is “waarschijnlijk” verleden tijd, aldus nog Bloomberg.

Lees ook: Komende verkiezingen en mogelijke opvolger Merkel lijken Duitsland op links spoor te zetten. Maar hoe ver naar links?

(NS)