Wat is het belang van supporters in het voetbal? Die vraag stelde zich de Spaanse professor in experimentele economie Carlos Cueva (Universidad de Alicante). Om het antwoord te weten te komen, analyseerde hij de gegevens van 230.000 voetbalwedstrijden in 30 landen, waaronder een kleine vijfduizend in de Belgische Jupiler Pro League. 2.750 daarvan werden zonder of met zeer beperkt publiek gespeeld vanwege de pandemie. Cuevas wilde dus op die manier de impact meten van een leeg stadion op het verloop van de wedstrijd en op het gedrag van spelers en scheidsrechter.

Hij kwam tot 2 conclusies:

1. De uitslag is moeilijker te voorspellen

Wanneer de data van de zeven laatste seizoenen worden geanalyseerd, komt men tot de constatatie dat de thuisploeg 16 procent meer kans maakt om de match te winnen dan de bezoekende ploeg. De thuisploeg won namelijk 45 procent van alle wedstrijden tegen 29 procent voor de bezoekers. Maar sinds wedstrijden zonder publiek werden geïntroduceerd, zijn die 16 procent gehalveerd tot 8 procent. Het thuisvoordeel is met andere woorden gehalveerd.

2.  De wedstrijd verloopt agressiever

Wanneer er geen of weinig supporters worden toegelaten, maakt de thuisploeg 10 procent meer overtredingen dan gemiddeld, terwijl het aantal gemaakte fouten voor de bezoekende ploeg gelijk blijft. Daar blijft het niet bij, want sinds er geen of weinig publiek aanwezig is, krijgt de thuisploeg 10 procent meer gele en 20 procent meer rode kaarten. Ook hier blijven de kaarten voor de bezoekende ploeg gelijk aan de situatie van voor de pandemie. Het thuisvoordeel wordt op vlak van gemaakte fouten en getrokken kaarten dus een nadeel.

Thuispubliek beïnvloedt vooral de scheidsrechter

Cueva concludeert dat het thuispubliek wel degelijk een beslissende rol speelt in het succes van een team. Niet zozeer omdat het team beter gaat spelen, omdat ze door supporters worden aangemoedigd en geapplaudisseerd. Wel omdat hun aanwezigheid hen toelaat druk uit te oefenen op de scheidsrechter, die daardoor wel degelijk wordt beïnvloed.

Een andere studie bevestigt de impact van het thuispubliek op scheidsrechters. Al in 2005 kwamen Luis Garicano en Ignacio Palacios-Huerta van de London School of Economics tot een gelijkaardige conclusie. Zij bestudeerden een reeks wedstrijden, waarbij gemiddeld 28.000 mensen aanwezig waren, veelal lokale supporters.

Zij concludeerden dat de extra tijd die na de 90 reglementaire minuten werd bijgeteld, gemiddeld 4 minuten bedroeg wanneer de thuisploeg één doelpunt achter stond. Stond de thuisploeg met één doelpunt voor, dan werd de extra tijd beperkt tot gemiddeld 2,1 minuten.

Wat kunnen we van beide studies leren?

Hoe groter de sociale druk wordt, hoe makkelijker beslissingsnemers zich tot favoritisme laten verleiden.