Key takeaways

• Inflatie, een algemene prijsstijging na verloop van tijd, kan de koopkracht uithollen.
• Centrale banken verhogen vaak de rentetarieven om de stijgende inflatie tegen te gaan, wat in het voordeel kan zijn van beleggers, terwijl het voor bedrijven moeilijker wordt om te lenen.
• Beleggers houden inflatiegegevens nauwlettend in de gaten om het beleid van de centrale bank en toekomstige rentebewegingen te beoordelen, die een grote invloed hebben op activaprijzen.

Prijsschommelingen zijn een natuurlijk onderdeel van elke economie, en het is essentieel om de impact van verschillende soorten inflatie op beleggingsportefeuilles te begrijpen.

Typen inflatie

Inflatie verwijst naar de algemene stijging van de prijzen van goederen en diensten. Terwijl consumenten vaak prijsstijgingen merken voor alledaagse artikelen zoals voedsel of benzine, definiëren economen inflatie als een bredere trend.

Verschillende termen beschrijven mogelijke prijstrends. Desinflatie treedt op wanneer de geldontwaarding afneemt, maar positief blijft. Als de jaarlijkse inflatie bijvoorbeeld daalt van 9,1 procent naar 3 procent, wordt dit desinflatie genoemd omdat de prijzen nog steeds stijgen, maar in een langzamer tempo. Deflatie daarentegen wordt gekenmerkt door een daling van de prijzen, zoals eind 2020 en begin 2021 in Japan het geval was.

Stagflatie en hyperinflatie

Stagflatie is een zorgwekkender scenario, gekenmerkt door hoge inflatie in combinatie met zwakke economische groei en stijgende werkloosheid. De “misery index”, de som van inflatie en werkloosheidscijfers, geeft de ernst van stagflatie weer. Hyperinflatie, een ernstige vorm van inflatie, gaat gepaard met extreem snelle prijsstijgingen en komt vaak voor in ontwikkelingslanden met economische instabiliteit.

Er worden verschillende indicatoren gebruikt om de geldontwaarding te meten. De algemene inflatie houdt rekening met prijsveranderingen voor een groot aantal goederen en diensten, terwijl de kerninflatie de volatiele voedsel- en energieprijzen uitsluit om een stabielere maatstaf te verkrijgen. De consumentenprijsindex (CPI) wordt veel gebruikt om veranderingen in de gemiddelde prijzen van een mandje consumptiegoederen en diensten te volgen, en weerspiegelt de koopgewoonten van stedelijke consumenten.

Producentenprijsindex

De Producentenprijsindex (PPI) meet veranderingen in de prijzen die producenten betalen voor goederen en diensten, en geeft een momentopname van de kosten van fabrikanten en producenten in plaats van consumentenprijzen.

Voor consumenten heeft inflatie een directe invloed op de koopkracht. Als de prijzen sneller stijgen dan de inkomens, worden de budgetten krapper. Desinflatie biedt enige verlichting omdat de koopkracht langzamer afneemt, op voorwaarde dat de inkomens stabiel blijven of stijgen. Maar deflatie wordt over het algemeen negatief bekeken, omdat dalende prijzen een teken zijn van een zwakke economie, een trage vraag en dalende vermogenswaarden.

De oorzaken van inflatie

Verschillende factoren dragen bij aan inflatie. Een onevenwicht tussen vraag en aanbod is een belangrijke factor: als de vraag groter is dan de capaciteit van de economie, stijgen de prijzen. Monetair en fiscaal beleid spelen ook een belangrijke rol bij het beïnvloeden van uitgaven, productieniveaus en de waarde van geld.

Veranderingen in productiekosten, zoals schommelingen in energieprijzen of verstoringen in de toeleveringsketen, kunnen een grote invloed hebben op de prijzen. Ook tarieven op geïmporteerde goederen en natuurrampen kunnen bijdragen aan inflatoire druk. Tot slot kunnen verwachtingen over toekomstige inflatie zichzelf waarmaken, waardoor bedrijven en particulieren deze verwachtingen meenemen in onder meer de loononderhandelingen.

De invloed van inflatie op beleggers

Voor beleggers biedt inflatie zowel kansen als uitdagingen. Historisch gezien zijn activa zoals aandelen, onroerend goed en sommige grondstoffen op de lange termijn meestal in waarde gestegen samen met de inflatie.

Inflatie kan echter ook de koopkracht uithollen en de rentetarieven beïnvloeden. Centrale banken verhogen vaak de rentetarieven om de stijgende inflatie tegen te gaan, wat het voor bedrijven moeilijker kan maken om te lenen en te investeren.

Beleggers houden de inflatiegegevens nauwlettend in de gaten om het beleid van de centrale bank en toekomstige rentebewegingen te beoordelen, die een aanzienlijke invloed hebben op de activaprijzen.