Key takeaways

• GenZ protesteert wereldwijd tegen ongelijkheid en slechte publieke diensten, zoals gezondheidszorg en onderwijs.
• Bezuinigingen en gebrek aan sociale bescherming vergroten de kloof tussen rijk en arm en bedreigen levens in ontwikkelingslanden.

De wereld wordt overspoeld door een golf van jongerenprotesten, aangevoerd door GenZ. Die protesten leggen de nadruk op een fundamenteel maatschappelijk probleem, namelijk de prioriteit die gegeven wordt aan het vergaren van rijkdom ten koste van essentiële openbare diensten zoals gezondheidszorg en onderwijs, zegt Al Jazeera.

De kreet “Wij willen ziekenhuizen, geen stadions” tijdens recente demonstraties in Marokko benadrukt dit gevoel. In Madagaskar zorgden tekorten aan elektriciteit en water voor onrust die uiteindelijk leidde tot een regeringswisseling. De opstanden zijn gemotiveerd door diepgewortelde ongelijkheden, ontoereikende openbare diensten en groeiende generatiefrustratie. Het sociale contract tussen regeringen en jonge burgers is verbroken.

Wereldtop voor Sociale Ontwikkeling

De Wereldtop voor Sociale Ontwikkeling, die deze week in Qatar plaatsvindt, biedt een cruciale kans om dit dringende probleem aan te pakken. De top wil de aandacht van de wereld vestigen op essentiële diensten zoals gezondheidszorg, onderwijs en sociale bescherming voor iedereen. Het versterken van de levering van openbare diensten is de sleutel tot het opbouwen van rechtvaardigere samenlevingen en het herstellen van het vertrouwen tussen regeringen en hun burgers.

Helaas is de huidige trend alarmerend. Het rapport van 2024 van Oxfam laat zien dat 84 procent van de landen hun investeringen in onderwijs, gezondheid en sociale bescherming hebben teruggeschroefd. Deze bezuinigingen gaan rechtstreeks in tegen de duurzame ontwikkelingsdoelen van de Verenigde Naties. Bovendien verslechteren bezuinigingen op buitenlandse hulp van rijke landen de situatie in ontwikkelingslanden, wat tegen 2030 tot miljoenen vermijdbare sterfgevallen zou kunnen leiden.

Herverdeling rijkdom

Ondanks de onmetelijkheid van de rijkdom in de wereld, is een groot deel ervan geconcentreerd in de handen van een paar bevoorrechten die onderworpen zijn aan minimale belastingen. De wereldwijde privérijkdom is sinds 1995 dramatisch toegenomen, veel sneller dan de groei van de publieke rijkdom. Het pleidooi om die vergaarde rijkdom te belasten om vitale openbare diensten te financieren is onmiskenbaar, en wint terrein dankzij landen als Spanje en Brazilië.

De intergenerationele overdracht van rijkdom, die voor het komende decennium op 70 biljoen dollar (ongeveer 60,8 biljoen euro) wordt geschat, versterkt de bestaande ongelijkheid en creëert een “erfocratie” waarin kansen door geboorterecht worden bepaald. Dit systeem degradeert kwaliteitsonderwijs en -gezondheidszorg tot diegenen die het zich kunnen veroorloven, waardoor het potentieel van ontelbare mensen verspild wordt. De ongelijkheid in toegang tot onderwijs volgens sociaaleconomische achtergrond is schrijnend. Kinderen uit de armste gezinnen hebben veel minder kans om naar de universiteit te gaan, vooral meisjes.

GenZ eist verandering

Het falen van de sociale beschermingsstelsels tast het vertrouwen van het publiek aan en kan tot onrust leiden. Betere dienstverlening leidt tot grotere tevredenheid over de overheid, terwijl slechte of corrupte dienstverlening dat vertrouwen ondermijnt.

GenZ is niet langer tevreden met passief afwachten tot traditionele politieke systemen deze problemen aanpakken. Ze organiseren en mobiliseren zich digitaal buiten de gevestigde instellingen om. Regeringen die niet ingaan op de vraag naar betere openbare diensten, meer sociale bescherming en minder ongelijkheid, stellen zichzelf bloot aan nieuw verzet en demonstraties. Deze opstanden zijn een duidelijke waarschuwing voor de gevolgen van ongecontroleerde ongelijkheid en inadequate openbare dienstverlening. (jv)

Volg Business AM ook op Google Nieuws

Wil je toegang tot alle artikelen, geniet tijdelijk van onze promo en abonneer je hier!