Elk land in de wereld zal zijn invoer van olie uit Iran volledig moeten beëindigen. Naties die het embargo niet respecteren, dreigen zich aan sancties van de Verenigde Staten bloot te stellen. Dat heeft Mike Pompeo, Amerikaanse minister van buitenlandse zaken, aangekondigd. De Verenigde Staten willen met het embargo Iran onder druk zetten nieuwe onderhandelingen over zijn nucleaire programma op te starten.

In november vorig jaar had de Amerikaanse regering echter aangekondigd dat acht landen een tijdelijk respijt zouden krijgen om hun import van Iraanse olie geleidelijk aan af te bouwen. Pompeo benadrukte voortaan geen uitzonderingen meer toe te staan.

Minimale marktverstoring

De Verenigde Staten hadden aan Griekenland, Italië, Taiwan, China, India, Turkije, Japan en Zuid-Korea een tijdelijk uitzondering op het embargo toegestaan. “Dit moest de betrokken landen meer tijd gunnen om alternatieve oliebronnen te vinden,” zegt Josh Rogin, columnist buitenlands beleid voor de Amerikaanse krant The Washington Post.

“Inmiddels hebben Griekenland, Italië en Taiwan hun invoer van Iraanse olie al tot nul herleid. Zuid-Korea en Japan zijn relatief weinig afhankelijk van de invoer van olie uit Iran. Turkije hoopte op een verlenging van de vrijstelling. Vooral China en India zijn echter momenteel de belangrijke importeurs van Iraanse olie.”

“Een compleet embargo op Iraanse petroleum kan aanzienlijke gevolgen hebben op de wereldwijde oliemarkten,” benadrukt Josh Rogin. “Volgens een aantal Amerikaanse functionarissen zou de marktverstoring van het embargo minimaal moeten zijn.”

“Zij wijzen er daarbij op het aanbod momenteel groter is dan de vraag. Bovendien zouden andere leveranciers, zoals Saudi-Arabië en de Verenigde Arabische Emiraten (VAE) zich hebben geëngageerd de weggevallen Iraanse volumes te compenseren.”

Toch waarschuwt Rogin voor potentiële consequenties. Indien China en India niet op de Amerikaanse eis ingaan, dreigen volgens hem problemen voor de bilaterale relaties. “Die wrijvingen zouden naar andere sectoren, zoals handel, kunnen overvloeien,” aldus de columnist.

De Amerikaanse president Donald Trump wil naar eigen zeggen Iran onder druk zetten om nieuwe gesprekken over zijn nucleaire programma te aanvaarden. De overeenkomst die Barack Obama, voorganger van Trump, met Iran terzake had gesloten, ging volgens de huidige Amerikaanse president niet ver genoeg.

Riskant

Volgens een aantal analisten heeft het embargo een duidelijke impact op de Iraanse petroleum-export. “Begin dit jaar liet de uitvoer een toename optekenen,” zeggen zij. “Vermoedelijk sloegen een aantal klanten grotere voorraden op om op een mogelijk compleet embargo te anticiperen. Maart toonde dan weer een daling. Wellicht zijn diezelfde landen naar andere leveranciers beginnen over te schakelen.”

Volgens schattingen voerde Iran in maart dit jaar nog ongeveer één miljoen vaten per dag uit. In april vorig jaar, de maand voor Trump aankondigde dat de Verenigde Staten zich uit de nucleaire deal met Iran zouden terugtrekken, was er sprake van ongeveer 2,5 miljoen vaten per dag.

“Er zijn enkele signalen dat deze druk effect heeft,” stelt Rogin. “Iran is door de sancties sinds januari niet meer in staat geweest olie te leveren aan Syrië. Daardoor is de druk op het regime van de Syrische president Bashar al-Assad toegenomen.

Pompeo wees er eerder al op dat de islamitische beweging Hezbollah onder een tekort aan financiële middelen gebukt ging. Dat was volgens hem een signaal dat Iran als sponsor van Hezbollah minder geld ter beschikking had. Volgens Pompeo heeft dat positieve resultaten gehad voor de regionale veiligheid.

“Het gebruik van sancties en bedreigingen om tegenstanders en bondgenoten onder druk te zetten, is echter niet zonder risico,” waarschuwt Rogin. “Europese landen hebben met Iran gewerkt aan methodes om de Amerikaanse sancties te omzeilen.”

“Momenteel zijn de Verenigde Staten economisch echter nog sterk genoeg om bedrijven en overheden te dwingen zich aan de sancties te houden. Het is echter onwaarschijnlijk dat Iran bereid zal zijn om met de Amerikaanse regering over een nieuw kernakkoord te onderhandelen. Ook een fundamentele verandering in het Iraanse gedrag lijkt niet erg waarschijnlijk.”