In Gent kwam de lokale Vooruit-afdeling samen om te spreken over de coalitievorming in de stad. Het feit dat Groen afhaakte (of eruit werd geduwd, volgens de groenen), roept paniek op bij de socialisten. Zij beseffen ook dat een coalitie met N-VA zich genadeloos opdringt.

Key takeaways

• Vooruit gaat in Gent toch onderhandelen met N-VA, ondanks teleurstelling bij de kopstukken.
• De vraag is of de socialistische achterban zal accepteren dat Vooruit en Open Vld willen besturen met N-VA. Er blijft protest.
• Groen legt zich nog niet neer bij een oppositierol en gaat er van uit dat Vooruit en Open Vld opnieuw gesprekken zullen opstarten.

In het nieuws: De Gentse Vooruit-afdeling verbindt zich er toch toe om een coalitie aan te gaan met N-VA.

• Op het moment dat de onderhandelingen met Groen stukliepen, kwamen er paniekreacties bij Vooruit. De Gentse socialisten hadden hemel en aarde bewogen om Groen aan boord te houden. De groenen waren voor Vooruit de ultieme partner. Het was er hard aan toegegaan in de campagne tussen burgemeester Mathias De Clercq (Voor Gent/Open Vld) en schepen Filip Watteeuw (Groen). Maar, zo dachten de socialisten, Groen zou genoeg inbinden om de basistekst van De Clercq goed te keuren. Dat gebeurde niet.
  • “We zijn daar zeer teleurgesteld over”, klonk het maandag in een eerste reactie bij Joris Vandenbroucke (Vooruit), “We hebben alle mogelijke inspanningen gedaan om die partner aan tafel te houden”.
  • “We vinden het een enorm gemiste kans van de mensen van Groen om deze samenstelling van bestuur niet verder te zetten”, haalde Astrid De Bruycker (Vooruit) aan tegenover VRT. Een overleg moest toen nog plaatsvinden. Op de vraag of dat dan betekent dat de kartellijst Voor Gent (van Vooruit en Open Vld) dan met N-VA zou samenwerken, antwoordde De Bruycker wat gelaten: “We zullen zien, alles op z’n tijd”.
  • Ook Freya Van den Bossche (Vooruit) klonk dinsdag bijzonder ontmoedigd. “Wij hadden geen rekening gehouden met dit scenario”, zei ze tegenover de VRT. “Het is kijken hoe we er nu mee moeten omgaan (…) Zelfs een dag later voel ik de teleurstelling nog heel hard. (…) We gaan kijken hoe we er nu mee omgaan”.
• Vanaf acht uur ’s avonds zat de Gentse Vooruit samen in een bestuursvergadering, en pas om kwart voor elf kwam er een antwoord. Er moet een bestuursakkoord komen, is beslist, en “we hebben het vertrouwen gekregen om die gesprekken te voeren met N-VA”.
• Daarbij zal N-VA rekening moeten houden met de progressieve lijn die Vooruit maar ook De Clercq en Open Vld willen aanhouden. Het bestuursakkoord moet “zo sociaal en progressief zijn als de Gentenaars verdienen”, zegt Vooruit. “Want ook die afspraak maakten we met ons bestuur: enkel en alleen als we er in slagen om een tekst af te kloppen waar wij, socialisten, fier op kunnen zijn, zullen we die voorleggen aan onze leden. In het andere geval eindigen voor ons de onderhandelingen”.

Weerstand in eigen rangen

Om te volgen: Krijgt Vooruit dit verkocht aan zijn achterban?

• Op basis van de tekst die De Clercq op tafel legde, zal nu verder onderhandeld worden. Daar staan een aantal progressieve punten in die voor N-VA misschien even slikken zijn. Zo staan er extra sociale woningen in de tekst. Voor Gent wil uitbreidingen van praktijktesten op de arbeids- en huurmarkt. Bovendien is de teneur van de nota duidelijk: Gent moet ‘de meest inclusieve stad ter wereld’ worden.
• Volgens De Clercq is dat geen probleem voor N-VA, die “alle aspecten van de basistekst accepteert”. N-VA-lijsttrekker Anneleen Van Bossuyt wil niet vooruit lopen op de zaken. “We gaan nu een akkoord onderhandelen dat goed is voor alle Gentenaars”, zei ze dinsdag. N-VA neemt een “discrete en constructieve” houding aan.
• Voor zondag moeten Open Vld, Vooruit en N-VA eruit raken. Met een bestuurstekst moeten de drie partijen dan naar hun achterban stappen. Als twee derde van elke partij het akkoord goedkeurt, dan is de coalitie gesmeed.
• Maar dat wordt voor Vooruit in Gent nog wel spannend: accepteert de linkse achterban een samenwerking met N-VA? Onder andere bij de jongerenafdeling ligt dat bijzonder moeilijk. Ook verschillende middenveldorganisaties en vakbonden oefenen druk uit op de socialisten om niet scheep te gaan met N-VA. Er was al een open brief, en onder de demonstranten die maandag- en dinsdagavond verzamelden voor het stadhuis zaten ook ontevreden socialistische kiezers.
• En zelfs als het akkoord wordt goedgekeurd, kan je je afvragen hoeveel animo er is bij de Vooruit-kopstukken om in Gent zes jaar lang te besturen met N-VA. Erg van harte is het dus niet. Of het spanningen oplevert, zal afhangen van de houding van N-VA. Als die toch een vrij links akkoord uitvoert, is er geen probleem. Maar de vraag is wat Van Bossuyt nog wil en kan binnenhalen voor haar partij.

Groen gaat niet uit van de oppositie

Ook genoteerd: Voor Groen is het nog niet voorbij.

• “Mijn telefoon blijft aanstaan. Als er toch behoefte is om een progressief bestuur op de been te brengen, dan kan dat”, liet colijsttrekker Hafsa El-Bazioui (Groen) meermaals verstaan nadat de gesprekken afsprongen. Colijsttrekker Filip Watteeuw (Groen) bracht dinsdagavond dezelfde boodschap in De Afspraak: “Ik ga er nog altijd van uit dat we niet in de oppositie belanden, want wij willen praten”. Hij klinkt vastberaden: “Het moet nog helemaal doordringen, maar we geven niet op”.
• Tegelijk vertelt Watteeuw ook dat de gesprekken tussen Groen en Voor Gent “ijzig” aanvoelden.  “Het voelde alsof we een examen moesten afleggen”, zegt hij over het feit dat Voor Gent gelijktijdige gesprekken hield met Groen en N-VA. Volgens Watteeuw is Groen bereid om verder te onderhandelen over de tekst.
• Maar dat het al lang niet meer om de inhoud gaat, bewijst nationaal covoorzitter Jeremie Vaneeckhout (Groen). In Terzake beweert Vaneeckhout dat er andere belangen spelen. “Voor Vooruit ging het niet over de tekst. Het ging om het uitrollen van een lang vastgelegde strategie om de Groenen uit het bestuur te krijgen in Gent en de wending naar N-VA te maken”. “Vandaag bewijst zich dat dat de strategie van Vooruit-voorzitter Conner Rousseau is, om op het einde van de rit naar N-VA-voorzitter Bart De Wever te plooien”, aldus Vaneeckhout. Die theorie werd eerder al geopperd door El-Bazioui.
• Er is nog een kleine kans dat Groen toch in het stadsbestuur komt. Als het Voor Gent niet lukt om voor zondag een akkoord te sluiten met N-VA, dan komt Groen als tweede grootste partij aan zet om de leiding over te nemen. In dat geval zullen zij opnieuw met Voor Gent moeten praten. Dat is de enige andere mogelijke coalitie zonder N-VA.