Gisteren werd bevestigd dat het mandaat van Jens Stoltenberg als secretaris-generaal van de NAVO met nog een jaar verlengd wordt. De partnerlanden vonden geen consensus over een opvolger voor de Noor. Vanuit de Verenigde Staten wordt nu hard gelobbyd om Ursula Von der Leyen, de voorzitter van de Europese Commissie, in het hoogste NAVO-zitje te hijsen.

In het nieuws: Het mandaat van Stoltenberg wordt met nog eens een jaar verlengd.

• De Britse krant The Telegraph geeft aan dat de Amerikaanse president Joe Biden fors lobbyt voor de Duitse toppolitica. Zij moet, in september 2024, de Noor Jens Stoltenberg vervangen als hoogste baas bij de NAVO. Stoltenberg zou normaal gezien in september 2022 de deur van het hoofdkwartier in Evere al achter zich toetrekken, maar de oorlog in Oekraïne strooide roet in het eten.
• Op de NAVO-top in Vilnius volgende week moest eigenlijk de opvolger van Jens Stoltenberg als hoofd van de defensie-organisatie worden bekendgemaakt. Alleen, de partnerlanden vinden geen consensus wie de NAVO moet gaan leiden, dus werd het mandaat van Stoltenberg opnieuw met een jaar verlengd, al voor de vierde keer. Meteen wordt achter de schermen al gewerkt aan een kandidatenlijst, wie hem dan volgend jaar eindelijk moet gaan opvolgen.

De essentie: Enter Ursula Von der Leyen.

• De Duitse heeft alvast een sterk profiel: ze was zes jaar lang minister van Defensie in de regering van Angela Merkel, voor ze in 2019 voorzitter werd van de Europese Commissie. Al die tijd bleef haar naam circuleren in de gangen van het NAVO-hoofdkwartier in Evere, waar ze in haar periode als defensieminister een onuitwisbare indruk achterliet.
• Als voorzitter van de Europese Commissie onderhoudt Von der Leyen ‘VDL’ nauwe banden met de Europese en Noord-Amerikaanse leiders, die mee beslissen over het opperste mandaat binnen de NAVO. Dat ze, naast duits, ook vlot frans en engels praat, levert haar hoe dan ook een streepje voor op bij Emmanuel Macron en Joe Biden. 
• Hoewel Von der Leyen over het algemeen een goede kandidaat zou zijn, pleiten er toch enkele zaken in haar nadeel. Zo maakt haar CDU, de christen-democraten, geen deel uit van de huidige Duitse regering. Dat kan leiden tot het overlopen van nationale politiek naar het NAVO-bondgenootschap.
• In 2013 trof ze het Duitse leger ook in een slechte staat aan, en slaagde er niet in dat te keren. In 2015 kreeg Von der Leyen forse kritiek, toen soldaten wegens een wapentekort naar een NAVO-oefening trokken, gewapend met bezemstelen. De Zeitenwende die huidig bondskanselier Olaf Scholz vorig jaar aankondigde, waarbij het leger 100 miljard euro extra werkingsbudget kreeg, en de recente verwezenlijkingen van minister Boris Pistorius, brengen het Duitse leger alvast wel in de richting van een beter uitgeruste toekomst.

Ook op te merken: De Amerikanen hebben een serieuze vinger in de pap te brokken, bij de aanstelling van de NAVO-toplui.

• Vanuit het Verenigd Koninkrijk hintte ook defensieminister Ben Wallace op een promotie tot NAVO-baas. Vanuit Frankrijk werd dit al tegengehouden, aangezien de Britten geen lid meer zijn van de EU en Macron net meer aanstuurt op een synergie tussen de NAVO en de Unie. Ook in de VS ligt Wallace moeilijk, aangezien hij vaak de lead probeerde te nemen in wapenleveringen aan Oekraïne, ten koste van de VS; iets waar de Amerikanen hem nu op afrekenen.
• Bij de ontmoetingen tussen Von der Leyen en Biden stuurde die laatste ook regelmatig aan op het NAVO-leiderschap van de eerste. Naar de buitenwereld toe communiceren woordvoerders van de Duitse dat ze ‘zich vereerd voelt tussen de lijst van kandidaten te staan, maar dat ze geen interesse heeft in de job’. In gesprekken met Biden gaf ze aan het komende jaar niet beschikbaar te zijn, tot na de Europese verkiezingen.

En België? Ook de namen van Alexander De Croo (Open Vld) en Sophie Wilmès (MR) doen de ronde.

• Voormalig premier en minister van Buitenlandse Zaken Wilmès en huidig premier Alexander De Croo hebben heel wat ervaring op hoog politiek niveau, en hebben ook de juiste politieke signatuur; niet de rode kleur die Stoltenberg wel met zich meedraagt.
• Maar de investeringen van België in defensie spelen fors in hun nadeel: de NAVO dringt er bij de lidstaten op aan om tegen volgend jaar 2 procent van het bbp in defensie te investeren. België zit anno 2023 nog maar op 1,18 procent, en tekende een groeipad uit met ‘de intentie om tegen 2035 de 2 procent te halen’. De kans dat een Belg de volgende baas wordt in Evere, lijkt dus eerder klein. 

(nd)