De Vlaamse onderhandelaars kwamen niet tot een akkoord. Maar nu de landing van de onderhandelingen opschuift, begint de tijd te dringen. Want in het weekend staan partijcongressen gepland.

Key takeaways

• De drie partijen moeten het uiteindelijke akkoord nog voorleggen aan de achterban. Dat kost tijd, en zalen zijn al geboekt.
• Naast de inhoudelijke knelpunten moeten de ministersposten nog verdeeld worden. Ook daar bestaat onenigheid over.
• Hier en daar worden al wat extra toegevingen gedaan. Vrijdagavond moet er een akkoord liggen.

In het nieuws: De knelpunten moeten snel weggewerkt worden.

• Het lijkt nog een moeilijke landing te worden. De Vlaamse onderhandelaars raakten het niet eens over onder meer een verbod op religieuze symbolen, de afschaffing van de provincieraden en de herinvoering van de opkomstplicht. Het zijn de partijvoorzitters van N-VA, Vooruit en cd&v die de zaak recht moeten trekken. Die bijeenkomst werd ook uitgesteld, van 11 uur vrijdagochtend naar 13 uur.
• “Lukt een akkoord morgen niet, dan is het overmorgen. Maar zo snel als mogelijk”, was bij formateur Matthias Diependaele (N-VA) donderdagnacht te horen. Alleen: zo lang hebben de onderhandelaars niet meer. Als er een finale tekst komt, dan moeten de drie partijen die tekst goedkeuren op de partijcongressen. Dat is nog een lange procedure.
• Om de congressen te houden, zijn er al zalen geboekt. N-VA en cd&v spreken zondag af met hun leden, Vooruit zaterdag al. Bij cd&v is er tevens de afspraak dat de tekst 36 uur voor het congres beschikbaar moet zijn zodat iedereen de kans gekregen heeft om het ook te lezen.
• Als de inhoudelijke punten weggewerkt zijn, dan moet er nog begonnen worden aan de verdeling van de bevoegdheden. Dat is ook geen sinecure: N-VA staat lijnrecht tegenover Vooruit en cd&v.
  • N-VA claimt straks met Diependaele al de Vlaams minister-president. Daarnaast zijn er twee belangrijke ministerposten te vergeven: Onderwijs en Welzijn. N-VA vindt dat het als grootste partij ook als eerste een ministerspost mag kiezen en zou Onderwijs willen claimen. Vooruit zou dan als tweede aan de beurt komen en Welzijn krijgen. Cd&v grijpt dan naast een van die twee.
  • Vooruit wil met Caroline Gennez (Vooruit) ook een gooi doen naar Onderwijs. De partij wil dat het systeem van voor 2014 weer wordt ingevoerd. De minister-president wordt dan meegerekend in de verdeling. De eerste beschikbare ministerspost gaat vervolgens naar de tweede grootste partij. Omdat cd&v dan Welzijn krijgt, kunnen de christendemocraten zich ook vinden in die oude regeling.

Geven en nemen

Om te volgen: Gaat het lukken om er tijdig uit te komen?

• De bedoeling is dat de partijvoorzitters vanaf 13 uur de knopen ontwarren. Dat doen ze samen met elk één andere onderhandelaar. Pas als daar voortgang in geboekt is, schuiven de andere Vlaamse onderhandelaars weer aan. Nu moeten N-VA, cd&v en Vooruit wél doorwerken tot er een finaal akkoord ligt, en dat is ook absoluut het plan, is te horen.
• Inhoudelijk zou het voorstel om het straks met minder Vlaams Parlementsleden te doen, al gesneuveld zijn. Cd&v verzette zich er hevig tegen. Bij het verbod op religieuze symbolen aan loketten en in het onderwijs zouden de N-VA-onderhandelaars zich hebben afgevraagd hoe groot de toegeving kan zijn zonder weerwerk van de achterban te verwachten, meldt De Standaard. Wat duidelijk blijft, is dat er andermaal een nieuwe ronde van geven en nemen aan zit te komen.
• Hoe eerder de inhoudelijke punten zijn opgelost, hoe eerder er aan de puzzel over de posten kan begonnen worden. Naast Gennez bij Vooruit lijken ook Zuhal Demir (N-VA), Annick De Ridder (N-VA), Hilde Crevits (cd&v) en Jo Brouns (cd&v) al zeker van een ministerspost. De toekomst van Ben Weyts (N-VA) blijft onzeker. Mogelijk neemt hij de plaats in van Liesbeth Homans (N-VA) als Vlaams Parlementsvoorzitter.