Moeten nieuwkomers een tijdje wachten voor ze kunnen rekenen op (alle stukken van) de sociale zekerheid? Op die piste werkt de N-VA, in combinatie met Vlaams Belang, om teksten te schrijven voor een nieuw Vlaams regeerakkoord. Bart De Wever (N-VA) blijft intensief verder werken met Vlaams Belang, om een Vlaamse regering te vormen.

N-VA blijft verder onderhandelen met Vlaams Belang, en daarbij zitten ze al aan het niveau van de tekstexegese. Dat is op zich een beetje atypisch, want N-VA en Vlaams Belang hebben samen geen meerderheid in het Vlaams parlement. Meestal duiken partijen pas echt in de teksten als ze min of meer weten met welke coalitie ze een regering gaan vormen.

De aanpak bevestigt dat N-VA wel degelijk nog steeds werkt op een denkspoor waarbij Vlaams Belang een rol speelt. Dat kan in de vorm van een minderheidskabinet, en dan zijn concrete teksten wel nodig om te weten waarover steun nodig is om vijf jaar een coalitie op de been te houden. Vlaams Belang won op 26 mei overtuigend de verkiezingen, terwijl N-VA een forse nederlaag leed.

Van Grieken, Pas en Janssens: het gematigde trio van het Belang

In De Standaard bevestigt Chris Janssens, de fractieleider van Vlaams Belang, de gesprekken met N-VA. Zaterdag zaten N-VA en Vlaams Belang meer dan drie uur samen. Vlaams Belang schoof volgens Janssens integratie, onderwijs en welzijn naar voor als topics. “Er is een tekst uitgewerkt met concrete maatregelen in die domeinen”, zo zegt Janssens.

Vlaams Belang-voorzitter Tom Van Grieken laat zich tijdens de gesprekken omringen door Barbara Pas, fractieleider in de Kamer, en Janssens. Alle drie zijn het gematigde Belangers, die deze uitslag als hét moment zien om aan te tonen dat hun partij wel degelijk verantwoordelijkheid kan nemen. “Het is logisch dat de twee Vlaams-nationalistische partijen dit moment grijpen, met het mandaat van de kiezer dat we hebben. We zijn bereid om met kleine stapjes een kwantumsprong te maken.”

Francken onthult tipje van de sluier

In De Zevende Dag focuste Theo Francken (N-VA) zondag op die gesprekken, zonder Vlaams Belang één keer bij naam te nomen. “Als je het signaal van de kiezer goed wil vatten, en dat is toch de bedoeling van politici, dan moet je ook luisteren naar wat de kiezer gezegd heeft. Ik heb heel veel geluisterd naar de mensen, over migratie en samenleven, en die signalen moet je goed vatten. We hebben de Syrië-strijders gehad in Vilvoorde, de aanslagen in Zaventem, mensen in Vlaams-Brabant hebben best wat meegemaakt. Dat geldt voor alle Vlamingen.”

Francken schuift daarbij een idee naar voren dat weinig verrassend is, als N-VA en het Belang samen zitten: de sociale zekerheid een stukje gaan afschermen voor nieuwkomers. “We gaan onze sociaal zekerheid sterk, maar sociaal houden. Maar we gaan misschien wel eens moeten nadenken over hoe we dat juist aan wie geven, en op welk tijdstip we die sociale zekerheid geven: onmiddellijk als ze hier toekomen, of pas na een aantal jaren? Dan moet je ook zien dat dat juridisch past, dat het kan internationaalrechterlijk.”

Francken gaf meteen ook aan welke landen daarbij als leidraad gelden: onder meer Oostenrijk en Italië, waar het extreemrechts ook mee regeert. “Nederland worstelt met die vraag, Denemarken en Zweden ook. Italië en Oostenrijk zijn daarmee bezig: hoe zet je dat goed? Maar juridisch moet het zo dat je niet onmiddellijk bij het Grondwettelijk Hof tegen de lamp loopt, of bij het Europees Hof. Je moet dat goed aanpakken, en kijken naar wat de kiezer heeft gezegd, en dat in een plooi leggen. Dat die kiezer ook zegt: ik heb misschien niet op een partner in die regering gestemd, maar doe maar, ik steun dat project. “

Vlaams Belang aan boord houden

Door Vlaams Belang aan boord te houden, en zelfs in de teksten te duiken met de partij, blijft N-VA ook federaal druk zetten. Als daar een coalitie zonder de Vlaams-nationalisten uit de bus zou komen, kunnen De Wever en Francken zich meteen in hun ‘Vlaamse burcht’ terugtrekken. Tegelijk dompelen ze zo Vlaams Belang onder in een beleidsoefening, door samen teksten op te stellen. Al eerder kwam het signaal “dat de lat bijzonder laag ligt bij Vlaams Belang”, vanuit N-VA.

Die teksten zetten straks misschien wel CD&V of Open Vld onder druk. Want een abstract cordon sanitaire in stand houden is één ding, maar concrete beleidsteksten afwijzen, die waarschijnlijk heel veel extreme kantjes wegvijlen, is een andere vraag. Een minderheidsregering is daarbij pas een allerlaatste oplossing, N-VA zoekt wel degelijk eerst en vooral naar een stabiele regering met een stabiele meerderheid.

Uiteraard lopen ook de gesprekken met CD&V, Open Vld en sp.a verder: N-VA sluit absoluut geen Zweedse coalitie (met CD&V en Open Vld) of zelfs een Bourgondische coalitie (met Open Vld en sp.a) uit. Maar eerst moet er dus uitgebreid met Vlaams Belang gepraat worden. Tot en met teksten maken dus.