Dat ze bij Vlaams Belang, met de huidige peilingen, erg aan het nadenken zijn over hoe ze het na de verkiezingen in juni volgend jaar willen aanpakken, is geen geheim. Zowel inhoudelijk als procesmatig wil Tom Van Grieken klaar zijn. Want op Vlaams niveau is er immers geen koning die een ‘informateur’ of ‘verkenner’ aanduidt: het is gewoon de grootste partij die het initiatiefrecht krijgt.

• Dat kan volgend jaar best N-VA worden, en die willen dan een plan, om hun radicale partijprogramma toch te kunnen verzoenen met realpolitik. Daarbij was een communautair congres, dit weekend in Lier, wel nuttig. De partij stelde een stappenplan voor, een draaiboek bijna, voor na de verkiezingen.
• Daarbij hangt zowat alles af van de score en houding van N-VA: als beiden samen een meerderheid halen, dan hoopt Vlaams Belang te kunnen schakelen. Ze willen dan een “soevereiniteitsverklaring” op Vlaams niveau, maar wél in combinatie met onderhandelingen met Wallonië.
• Dat laatste is nieuw: de partij stond tot nu toe niet echt voor een “onderhandelde oplossing”, maar eerder een eenzijdige afscheuring, een soort ‘Catalaans scenario’. De Spaanse deelstaat, waar een meerderheid van partijen die de onafhankelijkheid wilden zo’n verklaring declareerde na een kiesoverwinning.
• “Idealiter zal na die onderhandelingsperiode een scheidingsverdrag volgen, zoals we bij de Tsjechisch-Slovaakse scheiding hebben gezien”, zo licht Gerolf Annemans (Vlaams Belang), de architect van het plan, de zaak toe aan Belga.

Achilleshiel

• De vraag blijft hoe realistisch die plannen zijn. Te meer omdat Vlaams Belang haar oude credo van ‘Brussel niet loslaten’ trouw blijft. De hoofdstad zal volgens Vlaams Belang na de onderhandelde splitsing dan bij Vlaanderen horen, ze ligt nu eenmaal helemaal omgeven rond Vlaams grondgebied, in de Belang-logica.
• “We bieden de Brusselaars een tweetalige stad, waarin de rechten van de Franstaligen volledig worden gerespecteerd“, zo belooft Van Grieken in Het Laatste Nieuws. Hij spiegelt de Brusselse bevolking, in hoge mate met buitenlandse roots, een betere financiële toekomst voor in dat toekomstige Vlaanderen, “bovendien is de liefde van de Brusselaars voor Wallonië nu ook niet zo groot.”
• Dat ze bij Vlaams Belang zo rekenen op de N-VA is meteen wel de achilleshiel van het plan: de contacten tussen de top van beide partijen zijn verwaarloosbaar, en het is er de afgelopen jaren eigenlijk niet beter op geworden. Een incidentje vorige week tussen minister Zuhal Demir (N-VA) en Vlaams Belang-Parlementslid Stefaan Sintobin in een commissie van het Vlaams Parlement ging dit weekend rond op sociale media, en is tekenend voor de ijzige sfeer tussen beide partijen.
• Op VTM reageerde Bart De Wever zondagmiddag dan ook meteen onderkoeld. “Ik krijg al jaren kritiek van die partij omdat ik zeg dat we moeten onderhandelen met de PS. Daar word ik echt voor uitgescholden, ook door hun aanhang. En nu zeggen ze eigenlijk hetzelfde. Weinig overtuigend verhaal.”