Goedemorgen. Een zalige Kerst toegewenst aan alle lezers van deze nieuwsbrief. Vandaag het tweede van de kerstinterviews, met de tweede grootste partij: Vlaams Belang, en haar voorzitter Tom Van Grieken.

De essentie: “Ja, er ligt een eerste framework klaar voor machtsdeelname. Ik steek het niet onder stoelen of banken”, zo bekent Vlaams Belang-voorzitter Tom Van Grieken. Hij zat enkele weken geleden samen met de premiers van Polen en Hongarije: “Dat was bijzonder interessant”. “Zij kijken op een andere manier hoe men aan politiek doet. Wij kijken nog vaak naar politiek als verkiezing van wie de propagandamachine doet draaien, maar eens je aan de knoppen zit zijn er andere spelregels en andere technieken, en die leer ik graag” zo stelt hij. Tegelijk zoekt hij op geen enkele manier toenadering tot de huidige beleidspartijen. Integendeel, voor Vivaldi is hij snoeihard. ”Ik vond dat een van de meest walgelijke momenten: hoe de politieke elite, Groen, CD&V, Open Vld en socialisten een menselijke crisis, een gezondheidscrisis misbruikt heeft om een regering te vormen, waarbij het enige bindmiddel was “tegen N-VA en Vlaams Belang”.

Het gesprek: “Ik vind het een verschrikkelijk jaar, met veel geklungel van de regering en veel begrijpelijke onvrede. Het politieke debat is eigenlijk nooit op gang gekomen, want corona ligt als een deken over de Wetstraat, alles draait rond corona…”

“Terwijl de andere problemen in de samenleving maar toenemen, het lijkt wel een ketel die onder druk staat. Ze proberen met het coronadeksel alles te onderdrukken. Eens de mist na corona optrekt, zullen we wel wat grote werven zien, denk aan immigratie. Daar staan alle alarmbellen op rood. Economie, energie,… En dan gaat het pas echt hard gaan.”

Over corona: uw partij staat er toch anders in. Jullie waren bijvoorbeeld op die anti-betoging, hebben zelfs de beschuldiging gekregen van Conner Rousseau van mee de rellen aangestoken te hebben. Willen jullie anders zijn dan de rest daarin?

“Wel, er heeft een evolutie plaatsgevonden, in de samenleving maar ook hier in de Wetstraat. In het begin van de coronacrisis, toen we niet wisten met wat voor virus we geconfronteerd werden, waren we heel correct, en hebben we ook gezegd: “Maatregelen, zelfs die waar we het niet mee eens zijn, die gaan we oproepen om te volgen.” We waren de enige partij die op sociale media gesponsorde berichten heeft gedaan om mondmaskers te dragen, de regels te respecteren.”

“Maar eens je dat virus een beetje meer begint te kennen, stellen we vast dat sommige maatregelen van deze regering non-maatregelen zijn, die hun doel missen. Er zijn wel een paar fundamentele dingen waar we ons tegen verzetten. Ten eerste een verplichte CST-pas, omdat het een vals gevoel van veiligheid geeft, het registreert alleen maar of je ooit gevaccineerd bent, maar niet of je besmet bent of het kan overdragen. Ten tweede: we zijn voor vaccinaties, maar tegen verplichte vaccinaties. Ooit was heel de Wetstraat er tegen, wij zijn als enige op ons standpunt zijn gebleven.”

In Oostenrijk en Duitsland is het ondertussen verplicht?

“Ja, en ik vind dat een verkeerde evolutie, om twee redenen. Ik citeer niet graag Marc Van Ranst, het is niet mijn vriend, integendeel zelfs, maar: “Het is het beste argument voor anti-vaxxers om te zeggen: ‘Zie je wel, het was altijd een voorwendsel voor verplichte vaccinatie’.” En bovendien, uit een idee van goed bestuur en efficiëntiewinst, lijkt het voor ons interessanter om die 92 procent gevaccineerden te overtuigen van een derde prik, in plaats van die 7 à 8 procent te overtuigen van een eerste.”

Wat mij daaraan het meest frappeerde, is eigenlijk dat de niet-gevaccineerden traditioneel uw “vijanden” zijn, de allochtone minderheden in de grote steden? Is Vlaams Belang nu een bondgenoot van de Turken en Marokkanen in Brussel geworden?

“Wat u zegt, mag hier niet gezegd worden. Er zijn geen cijfers over, we krijgen vaak maar een deel ervan, maar uw buikgevoel zal redelijk goed kloppen.”

“Dat neemt niet weg dat er ook principes zijn waarvoor je je hakken in het zand moet zetten. En het Vlaams Belang is inderdaad anders dan al die andere partijen, niet alles is electoraal gewin. Soms zijn er principes, en sta je maar alleen voor die principes, dan sta je er alleen voor. En als je de mensen iets belooft (en dat is blijkbaar revolutionair bij de politieke elite) dan moet je die belofte ook nakomen. De belofte was vrijwillige vaccinatie, en dat hebben we met z’n allen massaal gedaan. Nu terugkomen op je woorden is volgens mij een vergissing, enkel omdat het virus muteert.”

Nog één ding daarover: u was heel boos over de beschuldiging dat jullie mee de rellen zouden veroorzaakt hebben?

“Ja, ten eerste hebben wij nooit als Vlaams Belang opgeroepen om mee te lopen in die betoging. Er waren Vlaams Belangers, Dries Van Langenhove onder meer, aanwezig. De betoging had als enige boodschap “het afschaffen van de CST-pas”. Daar zijn wij voor.”

“Maar nu gaan doen alsof die betoging met Vlamingen en Walen, met allochtonen, autochtonen, hippies en rechtse jongens, nu allemaal in de zak zaten van extreemrechts, is gewoon de waarheid geweld aandoen.”

“Conner Rousseau probeert die 50.000 mensen in één zak te steken, we kleven er het etiket ‘extreemrechts op’ en we hoeven niet meer over die verzuchtingen te praten. Dat vind ik van zo’n bedenkelijk niveau.”

“Het enige wat ik kan vaststellen is dat er een kloof is tussen burger en politiek, en tussen burger en journalistiek. Want niemand had zo’n opkomst verwacht blijkbaar. Maar als ze het aan ons hadden gevraagd: wij wisten dat er heel veel volk zou zijn, we voelden dat ongenoegen. Zoals ik zei: men blijft maar op die kookpot duwen, ik vind het een gevaarlijke combinatie.”

Uw relatie met de media blijft speciaal. Dit jaar heeft uw partij een eigen kanaal opgericht, een eigen app. Het is meer en meer een keuze om zelfs weg te gaan van sociale media. Het lijkt wel eenzaam zo, weg van alle klassieke kanalen?

“Ik hoef geen schouderklopjes van journalisten of politieke tegenstanders. Ik wil communiceren met mijn kiezers, met de burgers.”

En dus bouwt u uw eigen media uit?

“Er zijn twee aspecten: Eerste hebben we gezien dat door corona een hele hoop dingen niet meer fysiek konden. Ik vind dat een verschrikking, want ik kom graag onder mensen. Ik krijg daar energie van. Maar zo waren wij de eerste die een digitale nieuwjaarsreceptie hadden, de rest heeft ons nagedaan. Ik ben ook gestart met een podcast, Toogpraat, die bijzonder veel bekeken wordt, maar waar geen journalist over schrijft. Nu zijn we begonnen met een eigen app. “

Eigen televisie ook, Vlaams Belang TV. Stevig gepersifleerd.

“Door De Ideale Wereld, inderdaad. Een plezier om naar te kijken. Soms vind ik de persiflage beter dan onze eigen uitzendingen (lacht). Maar het geeft een manier om, als je niet in Villa Politica geraakt, niet in Terzake, De Afspraak, toch een publiek te bereiken.”

Vlaams Belang schuift toch aan in al die programma’s?

“Ik geloof dat met de coronapandemie de oppositie in totaal 2 procent aanwezig was in de studio’s. Dat is een absolute vergissing. Net in crisistijden heb je meer debat nodig. Maatregelen gaan meer een draagvlak hebben, als we er over debatteren in het Parlement, als je de argumenten pro en contra ziet.”

“Als je als gezin op reis gaat, discussieert iedereen: “Waar gaan we dit jaar naar op reis?” En ieder heeft zijn zin kunnen zeggen, maar op het einde gaan we toch naar waar de vrouw meestal naartoe wilt. Maar je hebt je gedacht kunnen zeggen, je hebt draagvlak gecreëerd, je hebt argumenten pro en contra.”

“Dat veegt men hier van tafel: we moeten zoals sukkelaars naar knullige persconferenties kijken om te weten wat de maatregelen zijn, dan moeten we het nog eens in het Belgisch Staatsblad gaan nalezen wat het nu exact betekent, en drie weken later mogen we eens één vraagje stellen op twee minuten aan de minister: dat is een democratische farce. We moeten net meer debat hebben, daar krijg je meer draagvlak van.”

Noem eens een hoogtepunt van het afgelopen jaar?

“Je hebt een beetje het gras voor mijn voeten weggemaaid. Door corona zijn we nog een versnelling hoger kunnen schakelen in die digitalisering. Met de podcast, VB TV, onze app, waar ik heel tevreden over ben. 60.000 downloads op drie weken tijd. Gaan we nu verkiezingen winnen met de app? Neen, natuurlijk niet. Maar de essentie van politiek is je ideeën uitdragen, en net zoals we succesvol waren in de jaren ’90, met de eerste website, toen we het eerst succesvol billboards gebruikten of een huis-aan-huisblad in de bussen stak, zijn we ook pioniers op sociale media.“

En Facebook is daarmee opgegeven?

“Neen, absoluut niet. Ik zeg altijd: ‘Facebook, ook al zit ik er zelf minder persoonlijk op, dat is de Meir (de Antwerpse winkelstraat, red.) van sociale media.’ Daar zit de kiezer, daar moet je aanwezig zijn.”

“Dat neemt niet weg dat je moet pionieren en zoals zo vaak, ook politiek, is Vlaams Belang de pionier, de voorpost, diegene die het voortouw neemt. De rest durft niet, de rest lacht wat schamper aan de zijlijn, maar aan het einde van de rit moeten ze ons vaak gelijk geven.”

Is er één ding waar u spijt van hebt, wat u anders had willen doen dit jaar?

“Ja eigenlijk wel, maar het is iets van persoonlijke aard. Ik heb een zoontje van één jaar en een goede vrouw, en ondanks corona bleef ik aan een hoog tempo doorwerken. Ik ben van de ochtendshift, dus ik ben verantwoordelijk ’s ochtends om hem uit zijn bedje te halen, aan te kleden, de pamper aan te doen, eten te geven en naar de crèche te brengen. Maar ’s avonds ligt hij al vaak te slapen tegen dat ik thuis ben, en dat vind ik dan jammer.”

“Ik heb me eens laten ontvallen ‘Ik wil geen nieuwe lockdown’, toen daar sprake van was eind november. Maar stiekem in mijn achterhoofd, in mijn hart, zat het idee van ‘mocht ik toch een paar weken lockdown hebben en verplicht thuis zitten, ik zou er om persoonlijke redenen niet rouwig om zijn’. Nu goed, economisch, maatschappelijk, was dat natuurlijk niet opportuun.”

Dat is een antwoord voor het thuisfront, maar politiek gezien blijft die spanning rond uw partij toch hangen rond? In hoeverre is Vlaams Belang in staat misschien toch aanvaardbaar te worden als coalitiepartner?” Bart De Wever (N-VA) is een paar keer heel duidelijk geweest: in 2024 wordt het niets tussen N-VA en jullie?

“Wel, ik hoef geen aanvaarding van een politieke tegenstander. Twaalf peilingen op rij zijn we de grootste, in coronatijden. Twee jaar en half zijn we de grootste partij in opiniepeilingen.”

Maar bent u dan niet gevoelig voor die kritiek van “ze passen hun discours niet aan, ze veranderen niets”?

“Ik vind het altijd een rare redenering. Dat zij die verkiezingen verliezen, tegen de winnaar zeggen dat die meer op hen moet lijken? Dat lijkt me een slecht advies van mijn politieke tegenstanders.”

U hebt ook al verkiezingen verloren met Vlaams Belang, en die kritiek rond het cordon sanitaire is al veel ouder, toch?

“Als Bart De Wever dat zegt en meent, (wat is het woord voor De Wever waard in de politiek, kan je je ook afvragen), dan moet hij gewoon eerlijk zijn. Een stem op de N-VA is dan opnieuw een stem op de socialisten en liberalen. Ik weet gewoon uit peilingen en interne peilingen die de N-VA ook houdt, dat 86 procent van hun eigen achterban voorstander is om samen te werken met ons. Met wie zou een N-VA-kiezer het best zijn programma gerealiseerd zien? Met Conner Rousseau en Egbert Lachaert, of met Tom Van Grieken?“

“Ik denk eigenlijk dat de N-VA-kiezer in 2024 voor de strategische stem staat. De N-VA-kiezer kan nog beter op Vlaams Belang stemmen om een N-VA-programma te realiseren, dan op N-VA te stemmen, want dan krijg je de socialisten erbij. Ik denk dat een heel groot deel van de N-VA-achterban die strategische keuze zal maken in 2024: beter op Vlaams Belang, dan hebben ze de grootste kans dat er een rechts en Vlaams beleid wordt gevoerd, als drukkingsmiddel ten opzichte van de N-VA.”

U bent dat ook in stilte aan het voorbereiden. Jullie willen, als er opnieuw onderhandelingen zouden komen, misschien toch wel inhoudelijk iets sterker voorbereid zijn?

“Er lopen verschillende trajecten tegelijkertijd. Corona heeft een beetje roet in het eten gestrooid, maar we hebben dat nu terug omgeschakeld. Ik denk dat we nu zes of zeven studiedagen met professoren, mensen uit het vakgebied, achter de rug hebben, op tal van thema’s die niet noodzakelijk onze core business zijn: onderwijs, cultuur, energie, klimaat, defensie, buitenlands beleid,… Daar verdiepen en verbreden we onze thema’s.“

“En twee, omdat je ernaar polst: ik ben wel graag voorbereid en, als je ooit aan de macht wil deelnemen, moet je dat ook een beetje voorbereiden. We zijn heel goed in rugby spelen, in verkiezingen winnen, maar op een bepaald moment moeten we gaan golfen. Dat is ook met een bal, maar het heeft andere spelregels. Dan is het toch interessant dat ik eens bij professionele golfers hoor hoe dat spelletje gaat als je aan de macht bent. Zo probeer ik op een rustige, gestage manier mijn voelsprieten uit te steken, op twee fronten: in eigen land, door te praten met mensen die kennis van zaken hebben, maar ook bij onze zusterpartijen in andere landen: Italië, Oostenrijk, Estland, Finland,… Hoe hebben zij dat aangepakt?”

Ligt er zo een draaiboek klaar voor een Oostenrijks scenario?

“Er ligt een eerste framework klaar voor machtsdeelname. Ik steek het niet onder stoelen of banken, enkele weken geleden zat ik samen met de premiers van Polen en Hongarije, en ook dat is bijzonder interessant. Zij kijken op een andere manier hoe men aan politiek doet. Wij kijken nog vaak naar politiek als verkiezing wie de propagandamachine doet draaien, maar eens je aan de knoppen zit zijn er andere spelregels en andere technieken, en die leer ik graag.”

Simpele vraag: komt het nog goed met Vivaldi?

“Is het ooit goed geweest met Vivaldi, is misschien een tegenvraag. Ik denk het eigenlijk niet. Ik vond  dat een van de meest walgelijke momenten: hoe de politieke elite, Groen, CD&V, Open Vld en socialisten een menselijke crisis, een gezondheidscrisis misbruikt heeft om een regering te vormen, waarbij het enige bindmiddel was “tegen N-VA en Vlaams Belang”. Als je alleen maar tegen iets bent, en het menselijk leed misbruikt om je eigen postjes, een auto met chauffeur en een kabinet te hebben, dat zit gewoon niet goed.“

Is dat echt uw overtuiging?

“Dat is mijn oprechte overtuiging. Ze hebben de opportuniteit gebruikt. Vivaldi heeft gewetenloos en amoreel een gezondheidscrisis misbruikt. Hun enige cement is de gezamenlijke afkeer tegen de rechtse Vlaming.”

“Maar dat is een verkeerd cement om een regering bij elkaar te houden. Ik denk ook dat ze naar huis gespeeld gaan worden. Als ze de rit gaan uitdoen… Daar wordt veel over gefluisterd. Nu, ik hoop dat de regering valt. Laat me dat hopen voor 2022: dat de Vivaldi-regering valt.”

Dat is dan meteen uw wens voor volgend jaar.

“Maar er is één ding waarom ik denk dat het hen niet uitkomt, en dat is mijn partij. Wij scoren te hoog in de peilingen. Ze hebben allemaal te veel schrik, dus er is geen alternatief, dan maar verder te doen met dit gedrocht dat Vivaldi heet.”

Dus Vivaldi gaat overleven dankzij Vlaams Belang?

“U kan moeilijk aan mij vragen als oppositiepartij om minder goed te scoren in de peilingen, dan zou ik mijn job als oppositieleider niet goed doen.”

De Vlaamse regering, is dat anders?

“Het enige pluimpje dat ik wil toewerpen is aan Matthias Diependaele (N-VA), de Vlaamse minister van Begroting. Ze hebben alvast een traject om uit de financiële put te geraken, want er moesten schulden gemaakt worden, er moesten compensaties komen voor de coronacrisis, maar er is licht aan het eind van de tunnel. Op Belgisch niveau is er geen licht meer aan het eind van de tunnel, enkel een diepe put waar we inzakken.”

“Dat wil ik ze wel geven. En Wouter Beke (CD&V) heeft heel veel fout gemaakt, maar zijn arbeidsethos bewonder ik wel, ik weet ook dat hij daar obsessief mee bezig is.“

Een pluim voor Wouter Beke, dat hebben we al lang niet gehoord.

“Niet voor zijn beleid, integendeel. Hij heeft van rusthuizen sterfhuizen gemaakt, maar ik heb nogal een zwak voor politici die een arbeidsethos hebben. Ik moet ze u niet leren kennen, politici, ze zijn nogal vol van zichzelf, maken graag praatjes.”

Is dat zo?

“Ja, maar dan is er nog een andere categorie politici die wel hard werkt, wel de dossiers wil aanpakken. En ik laat me vertellen dat Wouter Beke daar tot op het obsessieve mee bezig is, dat kan me dan wel weer charmeren, maar die Vlaamse regering, daar is de fut ook uit.“

“Ik heb boekjes gelezen van Jan Jambon, van toen hij bij de Vlaamse Volksbeweging was: een man van passie, van vuur, een man die wil doorpakken. Ja, waar is die? Sterke Jan, Slappe Jan, dat is de teleurstelling van de Vlaamse regering.”

Is dat te fixen volgens u?

“Perceptie is moeilijk he. Hoe meer je vecht tegen perceptie, hoe meer je ze versterkt. Ik denk dat hij zich moet herpakken, wat arbeidsethos aan de dag leggen en keihard werken, en wie weet in 2024? Maar anders zal het denk ik Europa worden.”

Als ik u zo bezig hoor over die federale regering, ‘amoreel’, zegt u. Is politiek niet te hard geworden? U zegt dat de rechtse Vlaming wordt gehaat door de linkse club, maar het is toch voor de samenleving niet goed dat er zoveel animositeit is?

“Ik ben het daar helemaal niet mee eens. Ik vind dat de politiek een politiek van mietjes is geworden, en ook lafaards zijn er, die geen debat willen aangaan. In de coronacrisis een regering vormen, niet met mensen in debat willen, geen hand willen geven…”

“Vroeger, in de jaren 60 en 50, de schoolstrijd, dat was politiek. Een socialist die gaat trouwen met een katholiek, het leidde toen tot een breuk in de familie. Dat waren harde politieke tijden. Vandaag de dag gaat het als volgt: “Oh nee, heb je gezien wat die heeft getweet?” Voorpaginanieuws. Oh my god. Een tweet of een harde mening en heel de Wetstraat valt in zwijm.”

“We gaan niet dood van een harde mening, er vallen hier geen doden. Laat ons het debat voeren, en ik geloof dus echt dat, wat deze regering heeft gedaan, de angst misbruikt om dingen door te duwen, dat het enige antwoord is om meer polarisatie en debat te voeren. Het antwoord tegen polarisatie is net meer polarisatie en meer het vrije woord.”

Is dat dan meteen wat u het land toewenst?

“Ik wens het land toe dat we Vivaldi op de schop kunnen doen, ik wens het eindelijk een echt beleid toe. Dat is uiteraard met een Vlaanderen dat een eigen toekomst tegemoet gaat en een eigen koers kan varen. Ik hoop dat de Vlaming eindelijk krijgt waar hij nu al 40 jaar voor stemt: een rechtser en Vlaamser beleid, met een streng migratiebeleid, waar zuurstof is voor bedrijven, en waar het licht niet uitgaat omdat er fundamentalistische groenen kerncentrales sluiten, gascentrales bouwen, waardoor we duur gas van Rusland moeten importeren. Die waanzin wens ik niemand toe.”

Wat wensen we u toe?

“Work-life balance, zoals ik al zei. Ik zie mijn zoontje van één jaar toch graag opgroeien. En als je me iets mag toewensen, is het dat mijn partij hard en noest blijft doorwerken zoals we nu doen. Ik zie collega’s van andere partijen zweven als ze twee of drie procent stijgen in de peilingen.”

Nu hebt u het over de socialisten?

“De socialisten, maar ik heb het gezien bij Groen, hoe ze de hemel werden in geprezen in de peilingen, en een koude douche kregen op verkiezingsdag. Ik ben nogal nuchter van aard: blijven doorwerken, we zijn halverwege de legislatuur. Als je mij vroeg in 2016, toen ik twee jaar voorzitter was, bij acht of negen procent in de peilingen, hoe ik me voelde: ik was doodgelukkig. Het kan zo snel gaan in de verkiezingen. Voetjes op de grond, blijven doorwerken, luisteren naar wat de mensen zeggen, en voor uw principes opkomen. Aan het einde van de rit wordt dat altijd geapprecieerd.”