Vijfde weekend op rij fiscale hervorming, kritiek op Van Peteghem na koppeling aan pensioendossier

Vivaldi begint aan de laatste loodjes, puffend en zuchtend. Want nu al voor het vijfde weekend op rij schuift het kernkabinet in het weekend aan tafel voor marathononderhandelingen. Telkens over hetzelfde: de fiscale hervorming. Vorige weekend leverde dat hoogspanning op: zaterdag zat het muurvast, zondag legde premier Alexander De Croo (Open Vld) samen met de PS zijn pensioenplannen op tafel. Maar één minister was erg kritisch: Vincent Van Peteghem (cd&v). “Het had eleganter gekund”, zegt de ene regeringsbron, “ronduit dom, want hij leek zijn eigen ruiten in te smijten”, volgens een ander. In elk geval: de zaak blokkeerde zo uren op de pensioenhervorming zondagnacht, en Van Peteghem eiste garanties voor ‘zijn’ hervorming. Die kreeg hij halvelings, maar het liet een bittere nasmaak. “Wil cd&v zo zelf de zaak saboteren, om dan Sammy Mahdi (cd&v) te laten komen vertellen ‘dat zij er alles aan gedaan hebben?’ Het lijkt zo”, luidt het commentaar bij de coalitiepartners. “Als men kritische vragen op een plan van de PS en de premier plots vervelend vindt of dat als ‘eigen ruiten inslaan’ catalogiseert, ja, dan kan niemand in de kern nog z’n job doen”, klinkt strijdvaardig binnen het cd&v-kamp.

In het nieuws: Dit weekend een vijfde vergaderweekend, in de marathon rond fiscale hervorming.

De details: De sfeer rond het dossier raakte een beetje verzuurd, vorig weekend. De ‘koppeling’ die Van Peteghem maakte tussen het pensioendossier en de fiscale hervorming werd niet geapprecieerd. Maar de vermoeidheid over het geheel is groot.

“Het wordt wat repetitief“, zo zucht een lid van de kern van Vivaldi, met alweer een zomerweekend vergaderen in het vooruitzicht. En alweer hetzelfde onderwerp: de fiscale hervorming. “Telkens hetzelfde proberen heeft dan niet veel zin meer hé?”, zo luidt stilletjes het commentaar.
Maar toch gaat premier De Croo nog eens vol de uitdaging aan: hij moet en zal er een akkoord doorkrijgen, voor het zomerreces. Voor de Vlaamse liberaal is dat de enige manier om de woelige periode voor hem persoonlijk positief af te sluiten: de laatste weken verloor zijn partij voorzitter Egbert Lachaert (Open Vld) en greep de eerste minister resoluut de macht in zijn eigen Open Vld. Zaterdag roept hij zijn kern opnieuw samen, al is er nog onduidelijkheid over het uur.
“Zowel Pierre-Yves Dermagne (PS) als Frank Vandenbroucke (Vooruit) zitten in Spanje, om ‘inspiratie’ op te doen bij hun socialistische collega’s in de Spaanse regering, we kunnen pas zaterdag dus opnieuw vergaderen”, zo duidt een regeringsbron.

Even de film terugspoelen: Vorige weekend sloeg wonden binnen Vivaldi.

Zaterdag stond de frustratie bij verschillende regeringspartijen in het zenit: niemand zag nog een uitweg in de patstelling tussen de coalitiepartners, en toch bleef men maar proberen. Daarbij wilden zowel de premier als minister van Financiën Van Peteghem (cd&v) absoluut de zaak forceren, maar botsten ze op een muur bij de MR van vicepremier David Clarinval (MR), die in rechtstreeks contact stond met Georges-Louis Bouchez (MR).
De woorden “bezigheidstherapie” en “onmogelijk” vielen: het leek wel duidelijk dat Bouchez niet van plan was en is om nieuwe taksen te slikken, de MR eist dat minstens de helft van de fiscale hervorming gefinancierd wordt door hervormingen op de arbeidsmarkt, eerder dan bijkomende fiscale druk. Maar dat is onhaalbaar voor PS en Ecolo.
Zondag kwam er een extra laagje frustratie bij: de premier legde samen met Karine Lalieux (PS), de minister van Pensioenen, een verrassend compromisvoorstel op tafel rond de pensioenhervorming. Een doorbraak leek zo bereikt: de protagonisten hadden een deal, en zelfs de MR was deze keer mee. Maar toen nam Van Peteghem een hoofdrol in.
De cd&v-vicepremier bleef vitten op het pensioendossier, veel opmerkingen maken en zich stekelig opstellen, waardoor het nachtwerk werd, tot vijf uur ’s ochtends zelfs. En daarbij kwam de kat ook op de koord: hij eiste garanties voor ‘zijn’ hervorming. Die krijg hij uiteindelijk, in een zinnetje dat minstens de afschaffing van de Bijzonder Bijdrage in de sociale zekerheid, de (BBSZ) moest garanderen. Dat werd overigens al in oktober vorig jaar, bij de begrotingsopmaak ook genotificeerd.
“Ach, ik gun het Vincent zeker, dat zinnetje. Misschien schuift de MR toch nog op, wie weet?“, zo is bij een collega-vicepremier te horen.
Maar anderen zijn kritischer, over de rol van Van Peteghem in de nacht van zondag op maandag. “Het had eleganter gekund”, is bij een hoge bron te horen. “Dat was geen verstandige aanpak, zelfs ronduit dom, want op die manier leek hij zijn eigen ruiten in te gooien. En dan bereiken we zeker niets in die fiscale hervorming”, duidt een insider.
“Misschien is dat wel net wat zijn voorzitter dan wil? De zaak saboteren, om dan Sammy Mahdi (cd&v) te laten komen vertellen ‘dat zij er alles aan gedaan hebben’, aan ‘hun’ fiscale hervorming. Want de kans bestaat dat je anders met een dode mus staat, na weken van strijd”, zo is de bedenking achter de schermen.

De essentie: Het wordt nog een fel einde, vlak voor de zomer, voor Vivaldi.

In het kamp van cd&v, de grote architecten en voorvechters van de fiscale hervorming, klinkt een heel ander verhaal. “Ja, Van Peteghem was de enige die heel veel vragen gesteld heeft over het budgettaire, over de pensioenmaatregelen zelf. Blijkbaar ging men ervan uit dat men met een simpele aankondiging, ‘hier is een nota’, dan wel een okay zou krijgen van iedereen? Maar de rapporten over de pensioenvooruitzichten en de commentaren achteraf waren wel kritisch hé, wat aantoont dat de vragen terecht waren.”
“Als men dat vervelend vindt of dat zelfs ‘de eigen ruiten inslaan’ noemt, ja, dan kunnen vicepremiers blijkbaar al niet meer hun job niet doen? Het is toch niet verboden om vragen te stellen, om verantwoordelijkheid te nemen. Wij hebben er geen enkel probleem mee dat er pistes gelanceerd worden op die fiscale hervorming, los van de voorstellen die gedaan zijn”, zo klinkt het strijdvaardig bij cd&v-bronnen.
Daarbij is ondertussen wel duidelijk dat tussen de starre houding van de MR enerzijds en PS en Ecolo anderzijds, de anderen proberen om wél een compromis te vinden. Daarbij lanceerde Vandenbroucke zijn idee om de werkgevers meer onder druk te zetten bij de langdurig zieken: hij wil hen de tweede maand ook laten betalen. Die opbrengst, 420 miljoen euro, zou dan kunnen dienen om de taksshift te financieren, en er voor de bedrijven ook een verlaging in te steken.
In de Kamer ging Open Vld er al duidelijk voorliggen. Kamerlid Kathleen Verhelst: “De voorgestelde maatregel zou heel veel geld kosten aan de kleine zelfstandige, de kmo’er, die niet alleen opdraait voor het loon van de zieke werknemer de tweede maand van diens ziekteverlof, maar ook nog een vervanger moet zoeken”, zo schoot ze af.
MR-vicepremier Clarinval tweette ondertussen ook: “Ik ben tegen het voorstel om de 2de maand ziekte te laten dragen door de werkgever. Ik heb dat al meerdere malen laten blijken tijdens de kern. Het responsabiliseert noch bepaalde artsen die welwillendheidsattesten zouden uitschrijven, noch de mutualiteiten, noch sommige langdurig afwezige werknemers die niet opnieuw aan de slag willen.”
Vandenbroucke deelde dan maar in de Kamer een prikje terug uit: “Ik moet eerlijk zeggen dat de kritiek op het voorstel, van Open Vld en MR, en ook van de N-VA een klein beetje verrassend is, want het voorstel is letterlijk overgenomen uit het regeerakkoord van de Zweedse regering, maar met één belangrijk verschil: toen wilde men het bedrijfsleven daarvoor volledig laten betalen.” Tegelijk lijkt die piste hoe dan ook dood.
Zo moeten De Croo en co nog creatief aan de bak, dit weekend of misschien zelfs volgende week: de deadline ligt op 21 juli, de nationale feestdag. Maar zeker de premier zou dit weekend toch graag afronden. Afwachten of er dan nog een fiscale hervorming overblijft van 2 miljard, of mogelijks nog meer een ‘light’-versie, met enkel de afschaffing van de BBSZ.

Genoteerd: Het Monitoringcomité brengt een beetje goed nieuws op korte termijn, niet op lange.

Het tekort voor 2024 wordt minder groot dan gedacht. Dat zegt het Monitoringcomité, dat de regering helpt vooruitzichten te bepalen. Meteen kon staatssecretaris van Begroting Alexia Bertrand (Open Vld) enthousiast tweeten: ten opzichte van dit jaar, daalt het tekort met zo’n 3,5 miljard euro voor de federale regering.
Volgens de ramingen zou het dit jaar dus een tekort zijn van 3,5 procent van het bpp, of 20 miljard euro. Volgend jaar wordt dat dan 2,8 procent van het bbp, en geen 3 procent zoals eerder voorzien. Het tekort is dan nog 16,6 miljard euro.
Tot zover het goede nieuws: vanaf 2025 wordt het weer veel erger. Dan zou het tekort weer doorschieten naar 19,5 miljard euro, en zelfs naar bijna 30 miljard euro tekort in 2028. “Hervormen blijft dus noodzakelijk”, zo concludeert Bertrand. Maar dat zal dan wel vermoedelijk voor een volgende regering zijn.

Grote druk bij cd&v: zetten ze, vlak voor de zomer, nog eens hun poot in het heel dossier van stikstof? Het zou alvast terug naar af zijn dan, voor de regering Jambon I, vlak voor de zomer.

Vanmorgen bracht N-VA-minister van Omgeving Zuhal Demir haar voorstel van decreet voor het stikstof naar de regeringstafel, een juridische uitwerking van de deal die minister-president Jan Jambon (N-VA) sloot op 10 maart en wat ze een “definitieve stikstofregeling” noemde.
Die deal moet de uitstoot stevig inperken en vermijden dat het stikstofbad volloopt. Dat zou zelfs juridisch tot een bouwstop kunnen leidden, zoals in Nederland gebeurde. Maar de laatste dagen leek het terug naar af. Cd&v kondigde aan de plannen van Demir niet te willen goedkeuren. Ook vanmorgen stelde minister van Landbouw Jo Brouns, die namens cd&v het verzet aanvoert, dat hij “verder wil onderhandelen”, er zijn “nog openstaande discussiepunten”, en “het is nog onvoldoende”, klonk bij Radio 1.
Cd&v windt zich vooral op over het uitblijven van een MER, een milieueffectenrapport over twee maatregelen die zij als toegeving kregen, in maart. Daarbij gaat het over soepelere regels over stikstof, maar N-VA stemde daar enkel mee in, als er ook groen licht van zo’n MER zou komen. Alleen, Demir heeft die MER nog niet opgestart, wat cd&v dan weer irriteert. Dat zou wel gebeuren in september, ten vroegste, volgens de procedure.
“De afspraak was heel helder: enerzijds een ontwerpdecreet en anderzijds dat MER. Nu koppelt cd&v plots beiden. Maar dat was niet de afspraak en als we dat zouden koppelen dan geraakt dat decreet zelfs nooit in het Parlement”, zo klinkt bij een Vlaams minister.
Daarbij kijkt men nu naar Jambon: hij moet er als regeringsleider voor zorgen dat de afspraken worden nageleefd. Maar zo dreigt de minister-president wel met een heel zuur gevoel te moeten op reis vertrekken, als cd&v echt het been stijf houdt.

Heel vergaand: De NGO Dryade viseert juridisch een aantal lokale mandatarissen persoonlijk, omdat die volgens hen het natuurdecreet niet naleven.

Plots vielen deze week bij 27 lokale mandatarissen, bij drie gemeenten en twee provincies heuse ingebrekestellingen in de bus. Zij komen van Dryade, een ngo die gespecialiseerd is om het milieu langs juridische weg te verdedigen.
Daarbij hanteert de vzw een wel heel assertieve stijl, door gemeenten maar ook lokale schepenen persoonlijk aan te pakken, als ze vinden dat die niet op de juiste manier een milieuvergunning hebben verleend. “Wat zij doen, is in strijd met het Natuurdecreet en daar staan gevangenisstraffen tot twee jaar en geldboetes tot 250.000 euro op”, zo zegt hun woordvoerder in De Standaard.
Dryade wijst in hun ingebrekestelling aan de 27 op het “wettelijk kader”, en noemt de politici als “effectief dader” of “mededader”. Het is een techniek waarbij men het milieurecht zodanig gaat gebruiken, dat men ook het strafrecht erbij sleurt. Kwestie van de tegenpartij extra onder druk te zetten, in casu dus de lokale politiek.
“Schandalig. Ze gaan individuele mandatarissen voor de strafrechter dagen, met als boodschap dat er een misdrijf of misdaad is geleverd. Het is de taak van verkozenen om die vergunningen af te leveren. Bij vergunninngen afleveren heb je heel veel adviezen, en moet je uiteindeljik een oordeel afleveren. En dan kan daar tegen in beroep gegaan worden”, zo reageerde Vlaams Parlementslid Gwendolyn Rutten (Open Vld) vanmorgen op Radio 1.
“Maar een individu, een lokale politicus, is geen misdadiger. Dan vraag ik me echt af wie in deze samenleving nog verantwoordelijkheid wil nemen? Dit is een stunt, dit is willen scoren op kap van de lokale mandatarissen, die verantwoordelijkheid willen nemen. Als iemand ter kwader trouw is, of bewust saboteert, en zelf de wet overtreedt, dan kan strafrecht. Maar louter voor het afleveren van een vergunning? Dat kan niet.”
Op Twitter, waar Dryade ook zeer assertief is, wezen de groene activisten al Rutten met de vinger: “Het natuurdecreet werd goedgekeurd in het Vlaams Parlement, waar u deel van uitmaakt, en moet worden gerespecteerd.”

In het nieuws: Pierre-Yves Dermagne (PS) wil voedselprijzen laten bevriezen, als het moet.

PS-vicepremier Dermagne worstelt al langer met Fevia, de sectorfederatie van de voedselproducenten. Hij wil dat de kost van de winkelkar daalt, maar de agrofederatie strubbelt tegen. Zij zeggen dat het “niet juist is dat de kosten voor bedrijven in de agrovoedingsketen globaal dalen”, ook al “gaan de omstandigheden de goede kant op”.
Maar in de Kamer liet Dermagne verstaan dat dat niet genoeg is: “De prijzen van veel grondstoffen (granen, melk, plantaardige oliën, enz.) dalen wereldwijd. Hetzelfde geldt voor de energieprijzen. Maar deze daling is nog steeds niet volledig doorgerekend aan de Belgische consument.”
De socialist gaat daarom in de aanval en activeert een aantal instrumenten. De PS’er gaat nu een maandelijks controlesysteem voor levensmiddelen lanceren, via het Prijsobservatorium. “Flagrante prijsverschillen worden automatisch doorverwezen naar de Belgische mededingingsautoriteit”, die dan haar onderzoek kan uitvoeren en uiteindelijk de prijzen kan bevriezen, legt Dermagne uit.
Er zijn ook twee studies besteld door het Prijzenobservatorium om na te gaan hoe de marges in de voedingssector evolueren en ook om te begrijpen waarom de prijzen zo sterk verschillen tussen België en zijn buurlanden, zodat eventuele tekortkomingen kunnen worden gecorrigeerd.
De PS’er zou liefst zelf ook een maximumprijs kunnen opleggen of prijzen laten bevriezen in geval van abnormale trends. Maar binnen Vivaldi huiveren de liberalen: zij zien dat marktingrijpen helemaal niet zitten.