Rijken gaan weg of schakelen belastingadvocaten in

De essentie: Tenminste 30 Noorse miljardairs en miljonairs hebben in 2022 het land verlaten, blijkt uit cijfers van het bevolkingsregister. Meer dan 800 rijken zijn ertoe aangezet belastingadvocaten in te schakelen. 

• Een van hen is Kjell Inge Røkke, die zijn fortuin in de visserij maakte en in 2018 nog de rijkste Noor was. Hij verblijft nu in het Zwitserse Lugano. Zijn fortuin wordt vandaag door het zakenmagazine Forbes op 4,7 miljard dollar geschat.

• Volgens Ole-Andreas Elvik Næss van de Norwegian School of Economics heeft Røkke door te verhuizen 10 miljard NOK (Noorse Kronen of omgerekend 950 miljoen euro) aan potentiële vermogenswinstbelasting op zijn vermogensgroei bespaard.

Zwitserland, Cyprus, Italië

De gevolgen:  De Noorse rijken die vertrekken gaan veelal richting Zwitserland, maar ook Cyprus, Italië en Canada zijn voorkeursbestemmingen.

• De groep rijke Noren die dit jaar naar Zwitserland vertrok had een gezamenlijk fortuin van 29 miljard NOK (2,7 miljard euro) en betaalde 550 miljoen NOK (52 miljoen euro) aan belastingen, volgens de toegankelijke belastingaangiften van het land.

• Deze ‘rijkenexodus’ krijgt volgens rijke Noren en belastingadviseurs nog een vervolg, nu beide zich zorgen maken over belastingen die volgens hen het concurrentievermogen van het land schaden. 

Op alle vermogens groter dan 162.500 euro

Wat is het probleem?: De Noorse vermogensbelasting wordt geheven op alle nettovermogens groter dan 1,7 miljoen NOK (162.500 euro. Dat tegen een tarief van 1,1 procent voor de allerrijksten.

• Omdat de Noorse staat de belasting berekent op de balanswaarde van de bedrijven, dwingt ze eigenaars grote dividenden uit te keren of zelfs een deel van het bedrijf te verkopen. 

• Case in point is Fredrik Haga, wiens op 1 miljard dollar geschatte fortuin grotendeels in zijn cryptocurrency-databedrijf Dune zit. Volgens de Financial Times laat ook hij zijn overstap van Noorwegen naar Zwitserland registreren. “Het gaat er niet over om geen belasting te betalen. Het gaat erover om belasting te betalen op geld dat ik niet heb”, zegt Haga.

Middenklasse betaalt uiteindelijk de prijs

Wat nu? Politici hebben meestal weinig of totaal geen voeling met de bedrijfswereld. Wel blinken ze uit in het opstellen van regeltjes en bedenken van nieuwe belastingen. De gevolgen daarvan worden pas later zichtbaar. Ook bij ons zijn linkse politici vragende partij. Maar hoe meer rijken een land verlaten, hoe meer de middenklasse moet bijdragen. Om voor de sommen die naar het buitenland verhuisden te compenseren.

• Volgens een belastingdeskundige bij de Noorse denktank Civita “dwingt het systeem eigenaren hun bedrijven om dividenden te vragen, die soms groter zijn dan de winst. Het vermindert aanzienlijk de wil om nog in bedrijven te investeren.”
• De overheid zelf spreekt dat tegen en zegt dat “de rijksten meer moeten betalen om de genereuze welvaartsstaat in stand te helpen houden”. Noorwegen zou ook nog steeds enkele duizenden miljonairs tellen, meer dan veel rijke landen per hoofd van de bevolking.