Verlinden “laat zich niet onder druk zetten”, om boerenprotest aan te pakken: terwijl Jambon vanuit Vlaamse regering duwt, gaat De Croo in tegenaanval

Hoe zacht of hard pak je het uitdijende boerenprotest aan? Die vraag leidt meteen tot de nodige spanningen tussen de Vlaamse en federale regering: die eerste, met N-VA’er Jan Jambon aan het roer, belde gisteren met minister van Binnenlandse Zaken Annelies Verlinden (cd&v) met de vraag “om in te grijpen”. “Dat kan uiteraard in dialoog, maar je moet die actievoerders toch laten weten dat ze gestraft kunnen worden, en hun rijbewijs kunnen verliezen als ze onwettige zaken doen?”, zo is te horen bij Jambon, die zelf als minister van Binnenlandse Zaken ook “kordaat protest van truckers aanpakte”. Bij Verlinden is er weinig enthousiasme om er fors in te gaan. De Antwerpse heeft slechte herinneringen aan de episode van de illegale rave-party, waarbij ze ook plots allerlei paniekerige ‘adviezen’ kreeg. Daar is te horen dat men “de adviezen van de politietop volgt, dat een confrontatie met de actievoerders nu geen enkele zin heeft”. Opvallend, op Terzake duwde premier De Croo ook Jambon terug: “Ik stel vast dat een aantal blokkades is opgeheven met een goed gesprek, niet door het leger erop af te sturen, zoals sommigen van mijn collega’s voorstellen.”

In het nieuws: Monsterfiles op de E40 vandaag, blokkeringen bij op- en afritten van autowegen, de Scheldebrug in Temse die bezet wordt, de haven van Zeebrugge die niet meer toegankelijk is, en zelfs de dreiging om “heel de Antwerpse haven plat te leggen”: het boerenprotest gaat in crescendo.

De details: Terwijl De Croo ostentatief de boeren ontvangt en zeker cd&v niets anders dan “begrip” toont, is bij N-VA een heel andere toon te horen. Daar wil men dat de politie de verkeersregels afdwingt, en de acties beteugeld worden. Niet toevallig is N-VA dé gebeten hond van het boerenprotest, tot en met popverbrandingen en aanvallen van de BBB.

“Punt gemaakt, tijd om in te grijpen. Betogingsrecht omvat niet het blokkeren van ringwegen, autostrades, en het platleggen van het hele land.” De Antwerpse havenschepen en Vlaams Parlementslid voor N-VA Annick De Ridder wond er geen doekje om, gisteren al: de acties zoals ze nu lopen, moeten ophouden.
Niet toevallig voelt De Ridder als havenschepen de druk: gisteren gingen in de Whatsappgroepjes van het boerenprotest berichten rond. “Op woensdag raken we Antwerpen in zijn hart!”, zo was te lezen. Het plan daarbij: met tractoren op de sluisdeuren te gaan staan, zodat schepen niet meer weg kunnen. “Laat De Wever maar eens zien wie broodnodig is”, zo is de N-VA-voorzitter en Antwerps burgemeester kop van jut.
Gisteren al kwam er dus een telefoontje bij minister van Binnenlandse Zaken Verlinden binnen, van de Vlaamse minister-president Jambon: hij wilde het toch even over dat boerenprotest hebben, want als voormalige minister van diezelfde post Binnenlandse Zaken had hij destijds toch ook soortgelijke acties van truckers gebroken. “Natuurlijk moet je in dialoog werken met die actievoerders, maar je moet toch zorgen dat je de middelen inzet of maatregelen neemt die je kunt nemen? Jan heeft dat destijds met het truckersprotest ook gedaan”, zo is aan het Martelarenplein te horen. “Als je weet dat je gestraft kan worden of je rijbewijs kan kwijtraken, ga je toch twee keer nadenken voor je gevaarlijke acties doet?”
Bij Verlinden wil men vooral “zich niet laten opjagen door iedereen die plots adviezen heeft”. Daar zinderde de ervaring met de illegale rave-party vorig jaar in mei in Sint-Truiden nog na: toen moest de Antwerpse allerlei kritiek en ‘advies’ ondergaan.
De adviezen van Jambon werden dus maar matig geapprecieerd in de federale regering: de politietop onderstreepte tot nu toe dat confrontatie alvast niets zal helpen om de acties te verminderen, dat volgt Verlinden dus. Voorlopig is er dus bij de boeren een gedoogbeleid, van strafrechtelijke vervolging is geen sprake.

De essentie: De Croo zoekt het spanningsveld met Jambon. N-VA is immers kop van jut, bij de boeren.

Politiek gezien was het niet Verlinden, maar premier De Croo die in het gat sprong, en toch steekjes ging uitdelen naar Jambon. Rond 18 uur gisteren ontving hij de boeren, en toonde daar bijzonder veel “begrip en empathie”. Ook in de speech op het paleis, voor de gestelde lichamen, had De Croo al een hele boom opgezet over “het cruciale belang van landbouw in de samenleving”.
De boodschap was duidelijk: de premier staat wél aan de kant van de boeren, zonder bij naam te noemen wie dat niet doet. Want opvallend: enkel de federale regering ontving een delegatie van landbouworganisaties, met de premier en David Clarinval (MR) die nog een heel klein stukje aan landbouwbevoegdheden heeft binnen de federale regering. De gewestministers, die eigenlijk het landbouwbeleid tekenen, Jo Brouns (cd&v) in Vlaanderen en Willy Borsus (MR) in Wallonië, waren niet uitgenodigd: nochtans zitten zowel cd&v en MR toch ook in die federale regering.
Even later haalde De Croo uit, op Terzake: “Ik stel vast dat een aantal blokkades zijn opgeheven door een goed gesprek, niet door het leger erop af te sturen”, zo viseerde hij Jambon. Tegelijk waarschuwde hij wel: “Er is vandaag veel sympathie bij de Belgen voor de positie van de landbouwers, maar ze moeten opletten dat ze die steun niet verliezen door te ver te gaan in hun acties.”
“Alsof wij het leger willen sturen, of anti-boeren zijn, hoe flauw is dat?”, zo reageert men bij Jambon. Daar benadrukt men dat “de problematiek die de boeren aankaarten, te veel regeldruk, helemaal correct is”. “Wij ervaren dat ook. Dat geldt evengoed voor de industrie. Jan heeft in Davos heel veel gesprekken gehad, en daaruit kwam telkens hetzelfde: we moeten echt inzien dat wat Europa aan reglementen oplegt qua duurzame transitie, niet houdbaar is.”
Dat de N-VA ondertussen fel geviseerd wordt door de landbouworganisaties, leidt geen twijfel. In een post op sociale media van de BBB, de nieuwe partij van het platteland die van Nederland komt overgewaaid, had men het over “de Boerenkrijg is gestart!”, met daarbij een foto van de popverbranding aan de galg, met de namen van cd&v, Open Vld en N-VA op. In de bijbehorende post werden zowel Jan Jambon (N-VA) als Zuhal Demir (N-VA) getagd. Maar ook cd&v ontsnapt niet: de derde persoon die een stropop voorstelt is Jo Brouns, zo maakte de BBB duidelijk.
“Opsluiten dat krapuul”, zo reageerde Theo Francken (N-VA) dan weer op X, op die post. Dat lokte bij de boeren, en het militante Farmers Defence Force (FDF), dat de popverbranding organiseerde, een felle reactie uit: “Ik vind het heel jammer dat Francken zoiets zegt over ons, ‘opsluiten dat crapuul”, dan moeten ze in de Wetstraat beginnen, wat dat zijn de ergste”, zo stelde Bart Dickens, de voorzitter van dat FDF. “Heel jammer ook dat Jambon nu al Annelies Verlinden gaat inroepen. Wij mogen niets zeggen, of we worden monddood gemaakt. Maar we gaan niet stoppen totdat alles van de baan is”, zo dreigde die.
De BBB, met Kempische bezieler Tine Hermans, weigerde ondertussen de post op social media weg te halen: ze reageerde bij Het Laatste Nieuws en voelt zich “misbegrepen”. “Ik heb dit in beeld gebracht omdat het symboliseert wat er in de politiek gebeurt”.

The big picture: Zoals altijd is het binnen Vivaldi aan Franstalige kant nog iets heftiger

Terwijl tussen de Vlaamse partijen het spel subtieler gespeeld wordt, onder de waterlijn nog voorlopig, zit het er bij de Franstaligen weer bovenarms op. De MR profileert zich al langer als dé boerenpartij, maar krijgt fel weerwerk van de PS.
Opvallend daarbij: de PS van Paul Magnette trekt fel van leer tegen een vrijhandelsakkoord dat de EU met Mercosur, de Latijns-Amerikaanse handelsorganisatie wil afsluiten. Daarover is al 20 jaar onderhandeld, en het zou vrije handel garanderen in een zone van 800 miljoen mensen.
Maar landbouw, en met name de import van Argentijns en Braziliaans vlees, is een heel moeilijk punt: Emmanuel Macron voerde deze week nog de forcing. De Franse president wil daarover absoluut garanties om de Franse boeren te beschermen, en vroeg dat aan Commissievoorzitter Ursula von der Leyen.
In Wallonië loopt Magnette dus na heel zijn strijd rond Ceta, het vrijhandelsakkoord met Canada, nu storm tegen die Mercosur-deal. Opvallend genoeg is de MR, toch liberalen, al helemaal gevolgd: anders dan bij Ceta zijn ze ook tegen die deal. “Een kaakslag voor de Waalse boeren”, verklaarde Willy Borsus.
Maar tegelijk doet Georges-Louis Bouchez (MR) er alles aan om de strijd op te poken. Daarbij haalde hij een infobrochure van het Franstalig onderwijs boven, rond klimaat. Daarop staat dat klassieke landbouw het milieu stevig vervuilt. “Met de goedkeuring van Ecolo en PS, want dit is van ministers van Klimaat Zakia Khattabi (Ecolo) en Caroline Désir (PS)”, zo haalde hij uit.
“Ik begrijp de miserie bij de MR van Bouchez. De bevoegdheid van landbouw zit al twee decennia bij de MR. En nu moeten ze middelen vinden om anderen te beschuldigen. Wat we vandaag zien is het resultaat van 20 jaar van hun falend MR-beleid”, zo haalde Ecolo co-voorzitter Radja Maouane uit.
En ook Thomas Dermine (PS) roerde zich, voor de Franstalige socialisten. Hij drukte netjes nog eens af wie in het Europees Parlement de nieuwe Europese landbouwregels had goedgekeurd, die door de Waalse boeren worden verguisd: de MR en Les Engagés dus wel, maar PS en Ecolo, en ook Groen en Vooruit niet. “Je kan één keer duizend personen proberen te bedriegen, maar blijkbaar ook duizend keer één persoon”, zo stelde hij aan het adres van Bouchez.

Realpolitik: In Vlaanderen is het een enorm maatschappelijk debat, de partijfinanciering. In Franstalig België leeft het niet. En dus komen PS en MR weg met een koude ‘njet’.

Vanmorgen nog eens ultiem meerderheidsoverleg binnen Vivaldi, omdat er straks een commissie Grondwet is. Daarop wilde men graag toch nog eens pogen om de in België heel royale overheidsdotaties voor de partijen wat te gaan inperken.
Alle Belgische partijen krijgen samen 78 miljoen euro per jaar aan dotaties. Dat systeem is destijds opgezet om corruptie tegen te gaan, na onder meer het Agusta-schandaal in de jaren 90. Maar het lijkt doorgeslagen: de koffers van veel partijen zijn overvol, ze investeren in vastgoed en erg veel op sociale media, en het maakt dat ook herverkaveling in het partijlandschap zeer traag verloopt.
Het debat daarover woedt hevig in Vlaanderen. Met een grote mate van consensus dat er in de excessen gesnoeid moet worden. Zowat elke Vlaamse partij, inclusief de twee oppositiepartijen N-VA en Vlaams Belang, zijn het daarmee eens.
Groen maakte er met Kristof Calvo (Groen) ook echt een strijdpunt van, van “politieke vernieuwing”, dat er deze legislatuur moest komen. Een burgerbeweging “We need to talk” maakte er op een erg professionele (en duur gesubsidieerde) manier een campagne rond, en zette verder druk.
Alleen, het botst altijd weer op twee veto’s en niet van de minste: PS en MR willen er niet rond bewegen. “PS en MR willen niet besparen, en MR wil ook niet weten van het beperken van reclame op social media”, zo vatte een aanwezige op het meerderheidsoverleg vanmorgen samen.
“Laatste kans om over jullie schaduw te stappen, Paul Magnette en Georges-Louis Bouchez”, zo tweette Jeremie Vaneeckhout (Groen) vanmorgen. Maar daar lijkt niets meer van in huis te komen dus, deze legislatuur.
Dat Groen zich nu profileert op de zaak is niet onlogisch, met Calvo die het dossier ‘trok’. Alleen “heeft hij zich ook wel niet bepaald populair gemaakt binnen de meerderheid, en de relaties met de Franstaligen in dit dossier niet genoeg onderhouden. Door alleen maar op de bühne te roepen, in plaats van een consensus te zoeken, kom je er ook niet”, zo duidt een ander Kamerlid de gesprekken binnen Vivaldi.

Genoteerd: Conner Rousseau (Vooruit) krijgt extra tijd. Tot 13 april.

Zelden werd een simpele ledenvergadering om provinciale lijsttrekkers aan te duiden zo druk bijgewoond door de pers. “Bij Vooruit zijn ze meesterlijk in een spanningsboog creëren, en zo pers te lokken, dat weten we ondertussen”, zo stelde gisteren een federale excellentie vast, op de jaarlijkse persdrink van Vivaldi: daar was er zo plots zichtbaar een pak minder volk dan normaal, de helft zat in Gent.
Maar, en dat was toch wel wat verwacht, geen Rousseau te zien in de Zebrastraat: hij liet een brief voorlezen aan de leden, nadat eerder op een digitaal partijbureau ook duidelijk gemaakt was dat hij niet de lijst zou trekken.
“Hij is er nog niet klaar voor en wil vooral dat het nu over de inhoud gaat en niet over hem”, zo duidt een aanwezige in de zaal de inhoud van die brief. Daarbij liepen de emoties hoog op: men wil vanuit de basis in Oost-Vlaanderen toch erg graag de man uit Sint-Niklaas op de lijst.
Daarvoor bracht zowaar Freddy Willockx, oud-minister en boegbeeld uit dezelfde thuisbasis, een hele interne campagne op gang. Verschillende grote en minder grote namen werden vriendelijk verzocht toch eens met Rousseau te bellen, om hem te proberen overtuigen wél op de lijst te gaan staan en een politieke comeback te forceren.
Onder meer PS-voorzitter Paul Magnette kreeg die vraag, en belde ook met zijn voormalige collega, om toch op hem in te praten. Maar tegelijk respecteert iedereen wat Rousseau aangaf: het komt gewoon te vroeg.
Tegelijk is er nog een soort noodlandingspiste: de plek van lijstduwer. Die blijft voorlopig open op de lijst voor het Vlaams Parlement. Daardoor kan Rousseau nog tot 13 april beslissen of hij het wil of niet, en dan verkozen raken vanop die plaats. Dat moet met zijn stemmenpotentieel haalbaar zijn.
Tegelijk is dat meteen ook de beste manier om zichzelf opnieuw ‘wit te wassen’, zoals dat heet in Wetstraat-jargon: de kiezer geeft hem dan absolutie, door hem opnieuw in het Vlaams Parlement te stemmen.
Hoe dan ook is de vraag rond Rousseau op die manier wel andermaal niet weg. Dat de partij net rust wilde creëren, door de lijsttrekkers aan te duiden en dan ‘zonder afleiding’ naar het ideologisch congres te kunnen gaan, lijkt toch niet helemaal gelukt. De vraag rond Rousseau blijft nog even boven de partij zweven. “Briljant toch, hoe ze dat verhaaltje blijven rekken, in een soap met vele afleveringen?”, zo concludeerde een minister.

Opvallend: Freya Van den Bossche (Vooruit) kan geen spreekbuis op “ethische dossiers” meer zijn.

Het was een rebranding die kon tellen: oud-minister Van den Bossche, die ondertussen toch ook al een hele tijd meedraait aan de top van de Vlaamse socialisten, zou terug naar de Kamer komen, als lijsttrekker, en daar de ethische dossiers gaan doen. Dat kondigde de partij nog maar enkele weken geleden aan, toen Van den Bossche opnieuw lijsttrekker werd voor Oost-Vlaanderen voor de Kamer.
Meteen werd ze, met de voeten vooruit, naar voren geschoven in het dossier rond abortus de afgelopen weken. Dat leidde onder meer tot een felle confrontatie met cd&v.
Maar kijk: nu al is die nieuwe rol gedateerd. Want niet Van den Bossche, maar Joris Vandenbroucke (Vooruit) trekt de Kamerlijst. Niet onlogisch: Vandenbroucke is fractieleider in de Kamer en doet dat volgens vriend en vijand goed. Hij is thuis in dat huis.
Van den Bossche zit dan weer al een tijdje in het Vlaams Parlement, onder meer op Welzijn. Daar zal ze dus nu toch blijven zitten.

Genoteerd: Stany de regeringshond is bang van de Wetstraatpers.

Op de jaarlijkse drink van Vivaldi een wel erg zelfrelativerende speech van premier De Croo, die de draak stak met de pers die telkens maar voor hem een internationale job wenst. De premier stelde ook dat Alexia Bertrand (MR) (die opvallend genoeg op krukken liep, want ze brak haar voet bij het uitlaten van haar hond) dit jaar bespaard had op het eten, en er dus enkel frieten waren, en geen hamburgers.
Het bleek een budgettair luchtkasteel van Vivaldi: de hamburgers waren er wel degelijk, tot verbazing van de verder goedgemutste premier, die de regeringshond Stany van woordvoerder Barend Leyts ook showde. Het dier reageerde angstig, stond te trillen op de poten: te veel Wetstraatpers bijeen op één locatie, vermoedelijk.
Op het paleis, een paar uur voordien, had de koning ook al zijn receptie gehouden. Daar toch opvallend, in het verkiezingsjaar: geen al te grote groep genodigden, omwille van de verbouwingswerken moest het doorgaan in Laken en daar is minder plaats.
De koning hield er zijn traditionele gesprekjes, waarbij telkens discreet gevraagd werd aan een partijvoorzitter om even tot bij de koning te komen, en een woordje te wisselen.
De boodschap in de coulissen, komende vanuit de entourage rond de koning: het wordt een heel stevige opdracht, die regeringsvorming dit jaar. “Wij zijn klaar, bent u dat ook?”, zo kregen we de vraag. Ook op het Paleis zet men zich schrap, voor een scenario waar men in 2019 al expliciet voor vreesde: nog meer winst voor extremen maakt het land nog moeilijker bestuurbaar.

Gevolgd: Christian Leysen (Open Vld) bewijst de Kamer geen dienst.

Dat ondernemers in de politiek vaak geen succes worden, bewezen onder meer Fernand Huts en Roland Duchatelet al eerder bij Open Vld. Christian Leysen, in 2019 nog lijsttrekker voor de Vlaamse liberalen in Antwerpen, lijkt het beeld te bevestigen.
De hoogst aimabele man schreef onlangs een boek “Burgerdienst in de Wetstraat”, waarin hij zijn wedervaren van de afgelopen vijf jaar in detail beschrijft, en hoe hij zich daarbij dienstbaar probeerde op te stellen, en een steen te verleggen in de grote Wetstraat-rivier.
Niet evident, want Leysen begrijpt ondertussen nog altijd het politieke spel en de regels niet, zo bewees hij gisteren nog maar eens.
De man is voorzitter van de commissie Energie in de Kamer. Daar had de oppositie een wetsvoorstel ter stemming gekregen over de SMR’s, de ‘Small Modular Reactors’, of kleine kernreactoren van de toekomst.
Daar is in de regering wel wat volk voor te vinden, onder meer de liberalen zelf, maar er zijn ook wel partijen, de groenen op kop, die toch weinig enthousiast zijn. Maar vooral, het voorstel zou de wet op de kernuitstap uit 2003, die nieuwe nucleaire reactoren verbiedt, openbreken.
Een politiek manoeuvre van Bert Wollants (N-VA) dus, om de meerderheid uiteen te spelen. Maar daar ging Leysen wel heel onhandig mee om, als voorzitter. Hij vond er niets beter op dan zelf, als voorzitter, te verdwijnen, waardoor de commissie dan niet meer met genoeg leden zou zijn om te kunnen vergaderen. “De Commissie is afgelopen, want ik ben weg”, zo stelde hij plots.
Consternatie bij de aanwezige Kamerleden, voornamelijk van de oppositie: dit hadden ze nu wel nog nooit gezien in de Kamer. Normaal roept een voorzitter de meerderheid ter orde, of lost men het toch iets eleganter op.
Even later bleek de zitting dan toch gewoon “geschorst” en een uur later “was men dan niet in aantal”. Kortom: Leysen maakte er een soepje van, een blaam voor de meerderheid. Dat kon zelfs de ondervoorzitter van de Commissie Séverine de Laveleye (Ecolo) niet ontkennen, die achterbleef en de chaos moest proberen op te ruimen. (cv)