Zondag gaan de Brazilianen naar de stembus, in wat mogelijk historische verkiezingen zullen worden. De rechtse president Jair Bolsonaro zal het dan opnemen tegen de linkse oud-president Luiz Inacio Lula da Silva. Ook zullen de gouverneurs, senatoren, federale en deelstaatafgevaardigden voor de 26 deelstaten en het federale district worden gekozen.

Officieel zullen er elf mogelijke presidentskandidaten deelnemen aan de verkiezingen zondag, maar volgens recente peilingen maken alleen Bolsonaro en Lula een reële kans om te winnen. Verwacht wordt dat Lula er uiteindelijk met de overwinning vandoor zal gaan. Hij leidt momenteel met 17 procent, zeggen politieke analisten.

Waarnemers vermoeden echter dat Bolsonaro wat terrein zal winnen dankzij de politiek beladen sociale uitkeringen die aan meer dan 20 miljoen gezinnen worden aangeboden. “Ik denk dat de cijfers waarschijnlijk zullen verscherpen naarmate we dichter bij de stemming komen. Lula zal nog steeds aan de leiding staan, maar niet met een enorme marge,” zei Thomas Shannon, de Amerikaanse ambassadeur in Brazilië onder Barack Obama.

Einde maken aan honger in het land

Lula was eerder twee termijnen president van het Zuid-Amerikaanse land, van 2003 tot 2006 en van 2007 tot 2011. In 1980 was hij een van de oprichters van de Arbeiderspartij (PT), die uitgroeide tot de belangrijkste linkse politieke partij van Brazilië. 

Lula’s presidentschap werd gekenmerkt door programma’s om de armoede en ongelijkheid in het land te verminderen, maar werd ook opgeschrikt door onthullingen over een corruptieschandaal waarbij vertegenwoordigers van het Congres werden betaald om regeringsvoorstellen te steunen.

Lula’s campagne voor het presidentschap belooft nu een nieuw belastingregime dat hogere overheidsuitgaven mogelijk maakt. Hij heeft gezworen een einde te maken aan de honger in het land, die tijdens de regering-Bolsonaro is teruggekeerd. De Braziliaan belooft ook te werken aan de vermindering van de koolstofuitstoot en de ontbossing in het Amazonegebied.

Ontbossing Amazone

Bolsonaro is een voormalige legerkapitein die 27 jaar lang federaal afgevaardigde was, voordat hij zich in 2018 kandidaat stelde voor het presidentschap. 

Als president heeft Bolsonaro een conservatieve agenda nagestreefd en gevoerd, gesteund door belangrijke evangelische leiders. Zijn regering werd ook bekend om haar steun voor de meedogenloze exploitatie van land in het Amazonegebied, wat leidde tot absolute recordcijfers van ontbossing. Milieuactivisten hebben gewaarschuwd dat de toekomst van het regenwoud bij deze verkiezingen op het spel kan staan.

In zijn programma belooft Bolsonaro meer mijnbouw, privatisering van overheidsbedrijven en meer duurzame energie om de energieprijzen te drukken. Hij heeft gezworen om de maandelijkse uitkering van 600 Braziliaanse real te blijven betalen (ongeveer 113 euro), bekend als ‘Auxilio Brasil’.

Eerlijkheid

Een belangrijke rol zal er zondag weggelegd zijn voor (internationale) waarnemers, die nauwlettend in de gaten zullen houden of de kandidaten de verkiezingsuitslag accepteren. Bolsonaro, die ervan is beschuldigd aanhangers aan te sporen met gewelddadige retoriek, heeft de afgelopen maanden geprobeerd twijfel te zaaien over de uitslag en zei dat de resultaten als verdacht moeten worden beschouwd als hij niet met “minstens 60 procent” wint. 

Ook heeft hij gezegd dat hij slechts drie mogelijke toekomstbeelden heeft: “gevangenisstraf, gedood worden of de overwinning”. Bolsonaro noemde eerder deze maand de verkiezingen een strijd tussen “het goede” en “het linkse kwaad”. Hij waarschuwde zijn kiezers tegen het steunen van “degene die oproepen tot het sluiten van kerken”.

Opvallender was dat Bolsonaro zijn volgers opriep “zich klaar te maken voor een oorlog”. “Het land moet zich behoeden voor het volgen van dezelfde paden als andere Zuid-Amerikaanse landen”, waarmee de president verwijst naar de aanzienlijke politie verschuiving naar links van het continent. Verschillende deskundigen verwachten daarom een institutionele crisis in het land, die mogelijk maanden zal voortduren als Bolsonaro het onderspit delft.