“Drie zaken over de crisis in Venezuela blijven in de mainstreammedia onderbelicht. Ten eerste dat de Venezolaanse vluchtelingenexodus nu groter is dan de crisis in Syrië. Ten tweede dat het land nu de facto bezet wordt door Cuba. Tenslotte dat het land nu de grootste economische instorting uit de geschiedenis meemaakt.”

Dat zegt Moisés Naím, een  voormalig Venezolaans minister van Handel en Industrie in het pré-Chavez tijdperk, en nu een gerenommeerd internationaal columnist voor o.a. de Spaanse krant El País. Naím was ook directeur van de Centrale Bank van Venezuela en directeur van de Wereldbank. Hij werd geïnterviewd door Ian Bremmer van de Eurasia Group.

Volgens Naím is de productiecapaciteit van Venezuela volledig vernietigd en is de binnenlandse industrie een marginale aangelegenheid geworden. Wat ooit de grootste economie van Zuid-Amerika was, een land ook met de grootste bewezen oliereserves wereldwijd, heeft nu nog de economische relevantie van een kleine Centraal-Amerikaanse republiek.

Olie-export daalt met 15% per maand

Zo is de uitvoer van olie de voorbije jaren met 15% per maand gedaald, als gevolg van enerzijds corruptie, diefstal en wanbeheer. Anderzijds zijn er de Amerikaanse economische sancties, die zeer efficiënt blijken.

Het regime benoemt op de sleutelposten in de olie-industrie enkel mensen die het regime gunstig gezind zijn en die rijden de sector recht de grond in. Daarnaast verhinderen de sancties dat het land nog internationaal zaken kan doen.

Van een petro-staat naar een narco-staat

De combinatie van beide heeft Venezuela omgevormd van een petro-staat tot een narco-staat. De drugshandel is nu de dominante industrie in het land geworden, waarbij het geld om het leger te onderhouden niet langer uit de olie-export, maar uit illegale activiteiten, veelal uit de drugshandel, maar ook uit de smokkel van katoen en goud komt.

Op de vraag hoe de Venezolaanse dictator Maduro er in slaagt het vertrouwen van het leger te behouden, antwoordt Naím ‘dat er geen exitstrategie voor de militairen bestaat’.

Venezuela wordt de facto door Cuba bezet

De Cubaanse geheime dienst heeft de controle over de meeste toplui van het Maduro-regime. De Cubaanse overheid is geïnfiltreerd in alle lagen van de Venezolaanse samenleving en speelt een significante rol in alle belangrijke beslissingen. “Venezuela wordt nu door Cuba bezet”, aldus deze 67-jarige Venezolaan.

“De Cubaanse overheid heeft veel ervaring met het controleren van de samenleving. In eigen land doet deze dictatuur dat al 60 jaar lang. Het eerste wat een dictator leert is dat hij het leger moet controleren. Want dat zijn de mensen die je omver kunnen werpen. Dat is wat in Venezuela aan de gang is. Er is de nauwgezette controle op het leger en op alle toplui, die ondertussen in allerhande onfrisse zaken betrokken zijn. Velen onder hen zijn actief in de drugskartels.”

Ook Rusland speelt een sleutelrol

Naím verduidelijkt ook de rol van Rusland in Venezuela. Die spelen een sleutelrol in de verdediging van Maduro. Sinds de Chavez-jaren werd Rusland Caracas’ belangrijkste wapenleverancier. Die leveringen gaan meestal gepaard met allerhande ondersteuningssystemen en knowhow. Caracas moet Moskou ook nog pakken geld. Als Maduro wegvalt, is dat geld verloren.

Volgens Naím kan de rol van Rusland in Venezuela worden vergeleken met de rol die de Russen in Syrië spelen. Eerst waren ze geen betrokken partij – dat waren de VS, de EU, Turkije en Iran – maar plots dook in Syrië Poetin op en nu is Rusland een belangrijke stakeholder in Syrië. Een oplossing voor Syrië is vandaag ondenkbaar zonder de Russen. Dat was in het begin van het conflict niet het geval.

De mislukte coup tegen Maduro

Nog volgens Naím speelden de Russen ook een sleutelrol in de mislukte coup tegen president Maduro enkele maanden geleden. De Amerikanen waren er in geslaagd iedereen in stelling te krijgen – de Venezolaanse minister van Defensie, de voorzitter van het Hooggerechtshof, de belangrijkste militairen, het hoofd van de inlichtingendiensten. Maar in extremis konden de Russen de coup verhinderen. Dat is in ieder geval wat de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Mike Pompeo als uitleg voor de mislukking gaf. Een stelling die andere bronnen in Washington bevestigen.

Waarom al deze mensen na die mislukte coup gewoon op hun plek blijven zitten? De machtsverdeling in Venezuela. Al deze mensen hebben een eigen machtsbasis en begonnen –  eens duidelijk werd dat de coup mislukt was – de VS te beschuldigen en hun trouw aan Maduro te zweren. En omdat hun machtsbasis solide genoeg is, blijven ze allemaal op post.

Een vluchtelingenexodus groter dan die in Syrië

Volgens Naím verlaten elke dag zo’n 8.000 Venezolanen het land. Voornamelijk naar buurland Colombia. Dat zorgt voor miljoenen vluchtelingen per jaar, wat het sociale systeem in Colombia begint te destabiliseren. De gezondheidszorg, het onderwijs, de werkgelegenheid…

Naím denkt tenslotte dat de Amerikaanse sancties zeer efficiënt zijn en hun doel bereiken. Wel raadt hij de regering Trump aan op te houden te zeggen dat alle opties op tafel blijven, ook de militaire optie. Dat creëert valse verwachtingen die de Amerikanen niet zullen kunnen inlossen.  Ten eerste is er in het Pentagon zelf weinig enthousiasme voor dergelijke operatie. Verder ontbreekt het haar aan elke legitimiteit. Gaat het Amerikaanse Congres daarvoor toelating geven? De Veiligheidsraad van de Verenigde Naties? Of gaat Trump er gewoon alleen voor?