Het Venezolaanse referendum wordt voorgesteld als een groot succes voor de Venezolaanse bevolking. De bevolking zou hebben ingestemd met de claim op de Essequibo, 70 procent van de oppervlakte van buurland Guyana. Een regio die rijk is aan olie.
Venezuela heeft gestemd voor de annexatie van een groot deel van een van zijn buurlanden. Wat nu?
Waarom is dit belangrijk?
Het was het onopgeloste territoriale geschil waarvan we nooit hadden gedacht dat het plotseling weer zou oplaaien, met een reëel risico op militaire escalatie. Venezuela maakt aanspraak op de rechteroever van de Essequibo, of Guayana Esequiba, een dunbevolkt gebied dat niettemin 70 procent uitmaakt van buurland Guyana.De situatie: Voor het eerst sinds de jaren ’80 herhaalde het referendum de aanspraak van Venezuela op een aangrenzend gebied.
- Het grondgebied van de Essequibo, de rechteroever van de gelijknamige rivier, vertegenwoordigt 70 procent van de oppervlakte van Guyana. Maar Venezuela beschouwt het als het zijne sinds de grens werd getrokken in 1811 tussen een nieuw onafhankelijk land en een Britse kolonie.
- Het moet gezegd worden dat de grotendeels onbevolkte Essequibo veelbelovend is. Er zijn veel olie en kostbare minerale aanwezig. Bovendien biedt dit gebied, dat groter is dan Griekenland, een nieuwe toegang tot de Atlantische Oceaan, precies waar energiegigant ExxonMobil volgens The Guardian in 2015 veelbelovende nieuwe olievoorraden ontdekte.
Wat na het referendum?
Caracas noemde het referendum een succes. Internationale waarnemers zijn echter niet zo zeker van de opkomst. De gebruikelijke rijen bij de stembureaus waren nergens te bekennen en het stemmen werd haastig met twee uur verlengd onder het voorwendsel van een enorme opkomst die niemand zag. Als er daadwerkelijk 10,5 miljoen kiezers zijn komen opdagen, zou dat volgens sommige analisten betekenen dat de claim op Essequibo meer stemmen heeft gekregen dan Hugo Chavez toen hij werd gekozen. Let op de parallellen met Poetins referenda om “afgescheiden republieken” binnen Rusland te annexeren, in Oekraïne en Georgië.
- Het Internationaal Gerechtshof (ICJ) heeft de stemming niet expliciet veroordeeld. Maar het eiste wel dat Caracas geen maatregelen zou nemen die een impact kunnen hebben op de grenzen.
- Er zijn echter al troepenbewegingen waargenomen. Het Venezolaanse leger heeft gesproken over de bouw van een vliegveld in dit betwiste gebied om het te ontsluiten.
- De Brazilianen zijn ook in beweging en hebben hun eigen grens in hoogste staat van paraatheid gebracht. Waarschijnlijk zal het Braziliaanse leger Guyana hulp bieden bij de verdediging.
- In het weekend sprak Caracas ook over het openstellen van het land voor buitenlandse militaire bases om de verdediging te waarborgen. Het enige Engelssprekende land van Latijns-Amerika heeft slechts een defensiemacht van 4.600 soldaten in actieve dienst en 3.000 reservisten. Dat is niet veel vergeleken met Maduro’s leger van 123.000 soldaten.
Is een oorlog mogelijk? Het is moeilijk te zeggen hoe ver de Venezolaanse president zal gaan in zijn expansionistische dialectiek. Er zijn nog andere betwiste grenzen in de regio. Eerst en vooral zijn er de Britse Falklandeilanden, die Argentinië in zijn grondwet nog steeds als de zijne beschouwt. Maar dat betekent niet dat Javier Milei klaar lijkt om zijn land in een nieuwe oorlog met Londen te storten.
(ns)
