Vaneeckhout en Naji lanceren zich als "covoorzitters", waarbij de ultieme motivatie blijkbaar Rousseau en diens Molenbeek-uitspraak was: iedereen bij Groen wacht ondertussen op Calvo

De race om het voorzitterschap bij Groen lijkt een thriller te gaan worden: de verwachte kandidaat, Jeremie Vaneeckhout (Groen), lanceerde zich vanmorgen. Daarbij viel op dat hij zich presenteert in een heus voorzittersduo met Nadia Naji (Groen), een Molenbeekse: Groen zou dan door een covoorzitterschap geleid worden, naar analogie met Ecolo. En minstens even opvallend: het duo verwees naar de uitspraken van de rivaal op links, Conner Rousseau (Vooruit), over Molenbeek, om zich te lanceren. “Dat was de trigger”, zo stelt Vaneeckhout vanmorgen op Radio 1. Iedereen houdt nu de adem in: de kandidatuur van Kristof Calvo (Groen) wordt verwacht. En ook Elisabeth Meuleman (Groen) steekt haar neus aan het venster.

In het nieuws: Met Nadia Naji komt een heel nieuw gezicht zich presenteren als covoorzitter.

De details: Zo doorbreekt het duo alvast het beeld van een klassieke ‘race’, die zich aankondigt tussen Vaneeckhout en Calvo.

“Volwaardige covoorzitters, die het samen doen als complementair duo. Dat zal verfrissend zijn voor de partij”, zo zette Naji met veel enthousiasme haar rol in de verf. Ze is dus niet gekomen als schaduw, naast de veel meer ervaren Vaneeckhout, die zelf jaren ondervoorzitter was, en vandaag Vlaams Parlementslid. Hij kan niet veel meer dan dat beamen: het wordt een gedeelde machtssituatie aan de top, als ze het halen.
Dat is opvallend, want bij Groen is er geen traditie van zo’n covoorzitterschap. Integendeel, met figuren als Jos Geysels en recenter ook Meyrem Almaci had de voorzitter als persoon, alleen, duidelijk veel macht intern. Maar statutair kan het alvast, volgens een prominente bron binnen de partij: “Dat kan. Er moet immers een protocol worden afgesloten tussen voorzitter en ondervoorzitter. Daarin kan je perfect afspreken om als covoorzitters te fungeren.”
Helemaal nieuw is het ook niet voor de groene beweging: in Duitsland werken ze al jaren met covoorzitters, en ook de groenen in Franstalig België hebben die traditie: vandaag leiden daar Jean-Marc Nollet en Rajae Maouane, ook uit Molenbeek, de partij Ecolo. Wat wel meespeelt: bij Ecolo is er statutair altijd één kandidaat uit Wallonië en één uit Brussel. De regionale verschillen tussen beide gebieden zijn ook politiek relevant over de taalgrens, en dat dekt Ecolo dus zo ook af. Maar hét verschil: Brussel weegt politiek gezien in Franstalig België oneindig veel zwaarder dan voor Vlaamse partijen.
Die methode willen Naji en Vaneeckhout nochtans nu bij Groen ook gaan invoeren. Al blijkt dat het bij Ecolo echter geen gelijkwaardige span is, die de partij trekt: op de écht cruciale momenten is er geen enkele twijfel over wie de baas is bij de Ecolo. Het is Nollet die alle cruciale gesprekken deed bij de regeringsonderhandelingen, het is Nollet die ook in de media met veel meer gezag kan spreken, het is Nollet die grotendeels de contacten en telefoontjes met de andere voorzitters afwerkt.
In een particratie zoals die van België draait het daarbij nu eenmaal rond de voorzitter, en het web daarrond. In praktijk zal het duo dus wel moeten uitklaren wie uiteindelijk de bovenhand krijgt in al dat soort praktische, maar uiteraard niet onbelangrijke taakverdeling.

Een tactisch interessante zet: Met een heus duo doorbreekt Vaneeckhout het klassieke verwachtingspatroon.

Met het idee van een covoorzitterschap verrassen Naji en Vaneeckhout. “Twee sterke, complementaire profielen die tonen dat groene waarden en een progressief wereldbeeld gedeeld worden van Anzegem tot Molenbeek“, zo stellen ze zelf.
Het is meteen een duidelijk antwoord op de interne kritiek. Zeker omdat de race bij Groen zich aankondigde met een hele reeks mogelijke kandidaten (onder andere Björn Rzoska, Wouter De Vriendt, Bogdan Vanden Berghe, Kristof Calvo), die alleen man en blank zijn, kwam er wel wat gerommel vanuit de onderbuik: kon het niet diverser?
Nogal wat mensen uit de achterban van Groen zijn erg gevoelig aan een goede ‘balans’ bij hun politiek personeel: Meyrem Almaci zelf raakte in 2014 ook expliciet verkozen met een campagne waarin zij de leden bezwoer dat het “een historische kans was om een eerste allochtone voorzitter te kiezen”. Naji kan zo rekenen op een steun vanuit vrouwelijke en gekleurde hoek.
Maar wat strategisch misschien nog veel belangrijker is: Naji heeft vooral een heel kabinet achter zich, zo lijkt. Ze werkt immers bij de Brusselse minister Elke Van den Brandt (Groen), die het duo ostentatief al succes wenste: “Ik ben ook wel blij dat de rest van het land een Brussels talent als Nadia kan leren kennen“, zo stelde ze.
De woordvoerder van Van den Brandt had vanmorgen al zowaar via Twitter regieaanwijzingen voor de pers, over het juiste gebruik van beelden: “Ze stellen zich voor als voorzittersDUO, dus, redacties, deze foto (met beide kandidaten erop, red.) is misschien gepaster dan een foto met enkel de (iets bekendere) man van het duo.”
De Brusselse afdeling van Groen is niet meteen de grootste, maar een belangrijke binnen de partij: een ruim bemand kabinet in de Brusselse regering levert stemmen op bij een interne race. En bovendien staat die Brusselse groene politiek voor een erg assertieve lijn: in alles is het voelbaar dat de groenen de eerste formatie zijn in de peilingen in de hoofdstad. Dat het daarbij leunen is op de grote broer van Ecolo, lijkt daarbij niet te deren voor Groen in Brussel.

Echt opvallend: Meteen verwijst men bij de eigen kandidaatstelling naar een partijvoorzitter van een andere partij: Conner Rousseau.

Een echt grote inhoudelijke analyse maakte Vaneeckhout vanmorgen op de radio niet. De partij is volgens hem “niet in topvorm”: “We hebben meer mandatarissen dan ooit in regeringen, we hebben fantastische ministers. En toch slagen we er niet in om dat enthousiasme over te brengen op mensen. We moeten ons zelfvertrouwen en onze felheid terugvinden en met trots voor ons programma staan”, zo stelde hij. Zijn cokandidaat maakt er “minder de woordvoerder zijn van de regering en meer van onze eigen ideeën, van onze eigen standpunten” van.
Naji lijnde het daarop wel wat scherper af: “De enige progressief-linkse partij in Vlaanderen en Brussel, dat zijn wij”, zo stelde ze met overtuiging. Die stelling heeft alles te maken met Vooruit.
Want daarbij biechtte Vaneeckhout op: “Nadia heeft mij overtuigd: vorige week gebeurde er iets in haar gemeente Molenbeek, dat de nationale pers haalde en dat was de trigger, waarop we zeiden: ‘Laten we samen de stap zetten.’”
Een opvallend zinnetje dus, over de uitspraak van Vooruit-voorzitter Rousseau, die stelde dat “als hij door Molenbeek reed, hij zich niet thuis voelde”. Die stelling blijft tot vandaag heftige reacties uitlokken. Zelfs in die mate dat het voor Naji en Vaneeckhout dus dé reden was, om een gooi te doen naar het voorzitterschap van Groen.
Helemaal nieuw is dat niet: ook in het Vlaams Parlement riep Vaneeckhout al eerder Rousseau op tot “meer fatsoen in het publieke debat“. Beiden zetelen daar als Parlementslid. Bij Vooruit kijken ze overigens likkebaardend uit naar een potentieel voorzitterschap van de groene West-Vlaming: “Dat zou perfect zijn voor ons, een focus op alles wat politiek correct is, laat dat gerust aan Groen“, zo is daar te horen.

En nu? Iedereen wacht op Kristof Calvo.

Met het afhaken van Wouter De Vriendt dit weekend kwam er een belangrijk signaal. In de wandelgangen was immers wel heel duidelijk dat beiden niet tegen elkaar zouden kandideren: het was een van de twee. “Als fractieleider heb ik sowieso veel verantwoordelijkheid op te nemen, ook binnen de partij”, zo lichtte De Vriendt zijn beslissing toe.
En ook voor die andere fractieleider, Rozska, speelde dat mee: hij wilde niet dat er nog eens een versnippering zou ontstaan, en voelde tegelijk aan dat hij niet de consensusfiguur was waarrond de partij zich zou verenigen.
Maar dat maakt dat meer dan ooit de weg openligt voor Calvo, om zijn kans te grijpen en zijn kandidatuur te lanceren. Netjes wenste hij vanmorgen het nieuwe duo “alvast heel veel succes”. Over het afhaken van De Vriendt stelde hij zondag “dat Wouter een ijzersterke kandidaat zou zijn”, en dat hij het als lid van Groen dus “spijtig nieuws vond”. Maar een en ander doet vermoeden dat De Vriendt net afhaakt, om plaats te laten.
Dat Calvo een breed netwerk heeft binnen de partij staat buiten kijf: zijn politieke energie is legendarisch, als fractieleider investeerde hij veel in ‘zijn’ Kamerleden. Bovendien hielp hij menige lokale afdeling bij coalitiebesprekingen in 2018. Gezien zijn profiel en zijn ervaring zou hij bovendien uiterst geschikt zijn om in 2024 de partij opnieuw in onderhandelingen over regeringsvorming te loodsen.
Plus: Calvo staat voor een denken over de politiek, dat het huidige partijlandschap wel degelijk overstijgt. Het is geen geheim dat hij stevige fan is van paars-groen, en “progressieve samenwerking”. Dat opent mogelijkheden, als straks nagedacht moet worden over hoe links zich organiseert, tegenover een stevige rechtse wind in Vlaanderen.
Maar tegelijk staat Calvo voor een stevige taak: hij komt niet onbesproken aan de start. Hij was in 2019 al een van de boegbeelden van de partij, toen de partij een teleurstellend kiesresultaat haalde. En het was bovendien ook niet alleen partijvoorzitter Meyrem Almaci, maar een brede partijraad, die hem in 2020 zijn ministerschap de neus in boorde: uiteindelijk verloor hij de interne stemming toen, in een dramatische nacht voor de partij.
Om maar te zeggen, niet iedereen in Groen is fan van zo’n uitgesproken persoonlijkheid als Calvo: naast de nodige fans, zijn er ook wel wat mensen die niet zitten te wachten op een al te sterk figuur aan de leiding, dat geldt voor elke partij.
De steun van één kabinet lijkt Calvo straks dan weer wel te gaan genieten: Tinne Van der Straeten (Groen) is altijd zijn politieke ‘buddy’ geweest, en haar woordvoerder is een oud-medewerker van Calvo. Maar de kingmaker in deze race, is veel meer Petra De Sutter (Groen), de vicepremier. Al valt te verwachten dat ze zich in de komende race zo neutraal als Zwitserland zal opstellen.
Overigens zouden zich naast Calvo en zijn running mate nog duo’s kunnen presenteren. “Ik overweeg het, maar er is nog niets beslist”, zo reageert Vlaams Parlementslid Elisabeth Meuleman op onze vraag. Zij was in 2019 ook kandidaat-fractieleider, maar haalde het niet van Rzoska.

Gespot: De MIA’s zijn een beetje een gênant politiek onderonsje geworden.

Wie tegenwoordig als artiest of zanger een prijs wil winnen, dreigt meteen verloren te lopen tussen de aanwezige politici. Want het was werkelijk onmogelijk om de Wetstraat te ontwijken, afgelopen weekend op de MIA’s, de Music Industry Awards, op de Heysel.
Gespot: Annelies Verlinden (CD&V), die op de foto wilde met Koen Wauters. Maar evengoed premier Alexander De Croo (Open Vld), die met zijn vrouw kwam kijken, en dan maar op de foto ging met Georges-Louis Bouchez (MR), die er zijn Vlaams profiel alweer wat kwam bijvijlen.
Ook gezien: Conner Rousseau (Vooruit), die zelf aan een zangcarrière timmerde bij VTM én Sammy Mahdi (CD&V), die ongetwijfeld nu al gevraagd is voor The Masked Singer van volgend jaar.
Daartussen liepen ook Brusselse politici Benjamin Dalle (CD&V) en Sven Gatz (Open Vld). Die laatste greep de gelegenheid aan om Angèle in de bloemetjes te zetten wegens het promoten van de hoofdstad (“Bruxelles, je t’aime”, weet u wel), waardoor hij netjes op de foto mocht met de wereldster.
Kortom, een te lange lijst om op te noemen, we vergeten vast een Senaatsvoorzitter of dergelijke: excuses in elk geval aan alle politici die wél aanwezig waren op de MIA’s en we in dit rubriekje vergeten te melden zijn.

Genoteerd: Vincent Van Peteghem (CD&V) neemt vaderschapsverlof.

Vivaldi blijft Vivaldi: een regering die het ‘modern’ wil doen, anders dan hun ‘oudbollige’ voorgangers. En dus kunnen ministers even weg om hun zieke echtgenoot bij te staan, zoals Sophie Wilmès (MR), maar evengoed gaan collega’s op vaderschapsverlof. Uiteraard.
Zo ook minister van Financiën en vicepremier Vincent Van Peteghem (CD&V), die vorige week opnieuw vader werd: het is een dochter, Olivia. Meteen stuurde onder meer collega-vicepremier Petra De Sutter (Groen) een gigantische gele Nijntje-knuffel naar de ouders, uiteraard met Bpost, haar bevoegdheid.

Samengevat: Het regende politieke verklaringen op 1 mei.

Van wie is nu het ‘feest van de arbeid’? Een interessante vraag, die een pak partijen positief probeerden te beantwoorden afgelopen weekend. In Vlaanderen viel een strijd tussen Vooruit en Vlaams Belang op, in Franstalig België was het, alweer, PS versus MR.
Sint-Niklaas, de thuisstad van Rousseau, was het slagveld voor de clash tussen Vooruit en Vlaams Belang: beiden hielden daar hun event. En beiden tekenden present voor een echte verbale boksmatch.
Want het moet gezegd: Tom Van Grieken (Vlaams Belang) zoekt, misschien vreemd genoeg, systematisch de clash met Rousseau zelf op. Nadat de Vooruit-voorzitter scherpe uitlatingen gedaan had over Molenbeek, verscheen uren later Van Grieken in datzelfde Molenbeek met een trui aan, met daarop de uitspraak van Rousseau: “Ik voel mij hier niet thuis.” Daarmee wilde Van Grieken de zaak nog wat opstoken, maar de vraag kan gesteld worden, of de Vlaams Belang-voorzitter zo alvast naar zijn eigen achterban ook geen signaal geeft: dat Rousseau ook hén blijkbaar kan en mag aanspreken.
“Extremen proberen onze dag te kapen, hier in deze stad. Extremen die nog nooit iets voor u hebben gedaan. Niet voor uw koopkracht. Niet voor uw gezondheid. En niet voor u. Dat gaan we niet laten gebeuren. 1 mei blijft van ons!”, zo stelde Rousseau fel in Kasteel Walburg, in het centrum van Sint-Niklaas. Daarbij noemde hij Vlaams Belang “een wolf in schaapsvacht”, die helemaal niet bezig is met de problemen van de minst begoeden. “Wij realiseren zaken, in plaats van de bleiters aan de zijlijn.”Daarbij haalde hij een paar voorbeelden aan, van voorstellen die het Belang in de Kamer wegstemde, zoals hogere lonen en meer taksen voor multinationals.
Vlaams Belang ging gretig in op de uitdaging, in ’t Bau-Huis, een zaal even verderop: “Rousseau is hét typevoorbeeld van de verwaande elite die vol is van zichzelf. Rousseau, houdt gij u maar bezig met de BV’s. Wij van het Vlaams Belang zullen ons wel bezig houden met ‘GV’s’, de ‘Gewone Vlamingen’. Dat zijn de helden in deze moeilijke tijden”, zo stelde Van Grieken.
Daarbij trok hij nog een schuif gekende Vlaams-Belang-retoriek open: “Het is niet het Vlaams Belang dat de Vlamingen in de steek laat, maar Vooruit, Groen en PVDA, omdat die electoraal voordeel willen halen uit de massamigratie, ten koste van de Vlamingen die het moeilijk hebben. Dat is het verschil tussen Van Grieken en Rousseau.”
Inhoudelijk zijn er nochtans stevige gelijkenissen, programmatorisch: zo pleitten beide partijen dit weekend voor het permanent maken van de btw-verlaging op gas en elektriciteit. Niet toevallig: koopkracht is een thema waarover beiden hard bikkelen om het te kunnen claimen. Net als in Frankrijk, waar Marine Le Pen heel hard inspeelde op de huidige bezorgdheid rond de inflatie, toont Vlaams Belang dat ze absoluut die flank willen bewerken, waar volgens de partij electorale winst te rapen valt.
En evengoed is er dus de overtuiging bij de Vooruit-top, dat een deel van de historisch rode kiezers, die vandaag bij Vlaams Belang geparkeerd zitten, terug te halen zijn. Maar misschien nog veel belangrijker: de slag om de jonge kiezer wordt ook tussen beiden keihard uitgevochten. Op sociale media zijn beide politici erg gevolgd, het zijn ook diegenen die bij jongeren misschien wel meest over de tongen gaan en tot de verbeelding spreken.
Overigens negeerden beiden op die manier PVDA, die nochtans ook oprukken in de peilingen in Vlaanderen. Voorzitter Raoul Hedebouw (PVDA) voelt zich gesterkt door het succes van de communisten in Frankrijk, en legde een heel kader op tafel om in te grijpen in vrije de markt: producten als bloem, pasta en aardappelen moeten volgens hem in prijs bevroren worden, net zoals brandstof, aan 1,4 euro per liter aan de pomp.

Genoteerd: Aan Franstalige kant was het misschien net een tikje minder onschuldig.

“Voor de MR is het één dag per jaar het feest van de arbeid, de rest van het jaar is het feest van het kapitaal.” Wie nog zou twijfelen aan de sfeer bij Paul Magnette (PS) en zijn partij, ten opzichte van de figuur van Georges-Louis Bouchez (MR), moest afgelopen weekend maar even langslopen bij de Franstalige socialisten.
Een orkestje blazers, dat het strijdlied Bella Ciao liet schallen, zette de toon: het verzet tegen de “conservatieve” en “gevaarlijke” MR moet gevoerd worden. “De voorzitter van de MR kan daar mooi gaan paraderen, in Herstal. Maar niemand wordt misleid. De arbeiders weten dat de liberalen nooit iets voor hen deden. Dat ze nooit iets zullen doen. Niemand is het donkere resultaat vergeten van vijf jaar sociale achteruitgang in die vorige MR/N-VA-regering”, zo sneerde Magnette.
En hij ging daarbij verder: “Elk jaar wordt de MR rechtser en rechtser. Ik heb nog een tijd gekend waarbij de liberalen hun humanistische roots niet vergeten waren. Maar nu schrijven ze zich in, in een logica van een van de meest harde en agressieve rechtse lijnen van héél Europa”, zo stelde de PS-voorzitter. “Brutaal en arrogant, dat is de stijl.”
“Het is de droom van Bouchez om eerste minister te worden via Vlaanderen, door opnieuw een Zweedse regering te smeden. Onze droom is nog steeds om een regering zonder liberalen te maken.”
Daarbij legde de PS met een plof nog eens hun verlanglijstje op tafel: een rijkentaks van 1 procent op de allerrijksten, een terugdraaien van de wet van 1996 (bepaalt hoe de tweejaarlijkse loonnorm moet worden vastgelegd), en op geen enkele manier raken aan de index. Meteen zit Vivaldi zo ingesnoerd in een kader, dat voor de liberalen haast onwerkbaar is.
Want de MR-voorzitter, verzameld in een donkerrood Luiks bastion, het Herstal waar de PS-familie Daerden thuis is, haalde zijn eigen gekende discours naar boven, nadat Charles Michel, de voorzitter van de Europese Raad, twee keer een staande ovatie kreeg van de achterban. “Dit is een gebied dat duidelijk behoefte heeft aan liberale recepten”, stelde de oud-premier over Herstal.
“Die rijkentaks is in realiteit niets anders dan een taks om de middenklasse te treffen. Dat is de taks voor zij die heel hun leven hebben moeten werken, en nu een tweede appartement kunnen kopen, alweer een vloek, een tweede, een derde”, zo stelde Bouchez.
“België versmacht onder belastingen. Als ik nu diegenen hoor die weer de belastingen willen verhogen, vraag ik me oprecht af in welk land wij eigenlijk leven.”
Het gehakketak tussen beiden is een zoveelste episode van verbale schermutselingen die nu al maanden aanslepen. Het maakt dat het kader voor Vivaldi, om sociaaleconomische maatregelen te nemen, er niet makkelijker op wordt. Want Magnette kondigde aan dat zijn vicepremier, Pierre-Yves Dermagne (PS) “voorstellen gaat neerleggen op de regeringstafel”, zowel over de rijkentaks als over de wet van ’96. Dat belooft weinig goeds.