“Wij dreigen allemaal de dupe te worden van deze linkse dierenwaanzin.” Een opgenaaide Vincent Van Quickenborne (Open Vld) zette gisteren in de Kamer alles op alles om tegen te houden dat dierenrechten in de Grondwet zouden worden opgenomen. Dat voorstel werd finaal vannacht aanvaard: voortaan staan die dierenrechten erin, “historisch”, noemen Groen en indiener Kristof Calvo (Groen) het resultaat van een opvallende stemming. Want op rechts ging het debat helemaal in crescendo: Open Vld bestempelde de onthoudingen van N-VA en Vlaams Belang als “een riek in de rug planten van de boeren”. Tegelijk was Vivaldi hopeloos verdeeld op rechts: de MR stemde voor, terwijl Open Vld dus tegen was, en bij cd&v er ook een onthouding was, naast tegenstemmen. Overigens stemde Les Engagés helemaal voor: van een ‘as’ was weinig sprake. Vooral Van Quickenborne kreeg de volle laag, zeker omdat zijn eigen partij in de Senaat met Stephanie D’hose indiener van het voorstel is. “Een slecht stuk politiek theater”, noemde Calvo het optreden van Van Quickenborne. Een “schandelijke wijze”, zo noemde Servais Verherstraeten (cd&v) de houding van Open Vld. 

In het nieuws: Voortaan staan dierenrechten in de Grondwet, met 70 stemmen aangenomen in de Kamer, als tweederde meerderheid. 

De details: “Bij de uitoefening van hun respectieve bevoegdheden streven de federale Staat, de gemeenschappen en de gewesten naar bescherming van en zorg voor dieren als wezens met gevoel”, zo luidt nu artikel 7 bis van de Grondwet. Een unaniem goedgekeurd amendement erbij zorgt ervoor dat het weinig juridische waarde heeft.

• “Mevrouw de Kamervoorzitster, ik zal misschien een klein beetje politieke geschiedenis schrijven, door het hier op te nemen voor de leden van de N-VA.” Kristof Calvo maakte zich gisterenavond laat in het debat over de grondwetswijziging over dierenrechten even breed, bij het begin van zijn tussenkomst.
• “Neen, neen, neen, neen”, zo reageerde Theo Francken (N-VA) theatraal, wat tot breed gelach leidde in het halfrond: het is geen geheim dat Francken zo ver mogelijk van al wat Groen is en zeker, Calvo zelf, wil blijven in de kiescampagne. Maar die laatste kwam zowaar de Vlaams-nationalisten te hulp.
• “Meneer Francken, ik beloof het. Ik zal niets zeggen wat u in diskrediet brengt bij de boeren. Ik wil enkel iets meegeven”, zo vervolgde Calvo, waarna hij frontaal de aanval inzette op Vincent Van Quickenborne, zijn coalitiepartner en toch ook de man waarmee hijzelf in 2020 de Vivaldi-coalitie maakte.
• “Mijnheer Van Quickenborne, u bent vicepremier geweest in een federale regering zonder Vlaamse meerderheid. Ik herinner me nog uw enthousiasme destijds in het Egmontpaleis voor het vormen van deze regering. Uw verontwaardiging vandaag ten aanzien van de leden van de N-VA is dus een slecht stukje politiek theater. Dat wil ik gezegd hebben.” 

Waarover dit gaat: Een opvallende tweederde meerderheid in de Kamer, waar 70 leden genoeg waren om de Grondwet te wijzigen, over dierenrechten.

• Voortaan staat in artikel 7 bis van de Belgische Grondwet dus een passage over dierenrechten: de overheid moet “streven naar de bescherming van en zorg voor dieren als wezens met gevoel.” 
• Daarbij 70 Kamerleden voor, 23 tegen en 29 onthoudingen: omdat die laatsten dan niet meetellen, was er net een tweederde meerderheid, die volstond om de grondwet te wijzigen, op een totaal van 150 Kamerleden.
• En omdat het om een zogenaamde ‘ethische kwestie’ ging, konden de Kamerleden van Vivaldi vrij stemmen, wat vervolgens de coalitie ook compleet verdeelde. 
• De 70 ‘ja’-stemmers werden aangeleverd door PS, Vooruit, Groen, Ecolo én de MR in de coalitie, maar daarbij steun van oppositiepartijen PVDA en Les Engagés. 
• Bij de tegenstemmers de Open Vld-fractie en de cd&v-fractie, die zich profileren als ‘pro-landbouw’ en ‘pro-boeren’. Opvallend daarbij: cd&v-Kamerlid Jan Briers, een stedeling, onthield zich wel.
• En zo werden de onthoudingen bij N-VA en Vlaams Belang, waar ook enkele tegenstemmers waren, wél plots doorslaggevend in het geheel: want doordat zij niet tegen stemden, volstonden plots 70 Kamerleden voor een tweederdemeerderheid. 
• Belangrijk om erbij te zeggen: bij de stemming diende N-VA-Kamerlid Sander Loones een amendement in, dat expliciet stelt dat artikel 7 bis “geen standstill-verplichting bevat”. 
• Dat is een juridische term die inhoudt dat de huidige situatie als norm aangenomen wordt voor de toekomst, én er dus rechten uit zouden kunnen voortvloeien. Dat amendement kreeg 99 stemmen voor en geen enkele tegen, dus werd het ook aanvaard: de passage in de Grondwet is dus eerder symbolisch, zo was de lezing van de Kamerleden.
• Bovendien, zo merkten een resem Kamerleden op, zijn die dierenrechten niet helemaal nieuw, integendeel: ze zijn al jaren opgenomen in Europese regelgeving, zitten in arresten van het Hof van Justitie en Grondwettelijk Hof en zitten zelfs al in het eerder gestemde burgerlijk wetboek, en uiteraard de codex dierenwelzijn. 

Waarover dit dus écht gaat: Politieke profilering op het eind van de legislatuur leidt tot opportunistische aanvallen. Met Van Quickenborne op kop. 

• Dat Van Quickenborne, andermaal lijsttrekker voor zijn partij, campagne voert als geen ander, moeten vriend en vijand erkennen. Dit weekend raakte hij zelfs in het nieuws omdat hij aan de kust “een halve marathon had gelopen in kostuumbroek en op kostuum-schoenen”: niets is te gek, zolang het maar aandacht haalt. 
• In het dossier van de Grondwetswijziging had het politieke oerinstinct van Van Quickenborne bloed geroken: zeker in het landelijke West-Vlaanderen heeft hij immers munitie nodig, om campagne te kunnen voeren.
• “Het hele landbouwbedrijf, van de hobbyboer tot de veeteelt, de duivensporter, de vinkenzetter, de hengelaar, de jager, de veemarkten van Ciney en Menen, tot en met de consumenten, wij dreigen allemaal de dupe te worden van deze linkse dierenwaanzin.” Het was met meer dan gevoel voor dramatiek waarmee Van Quickenborne, gisteren in de Kamer dus plots Vlaams Belang en N-VA keihard bestookte.
  • “Vlaams Belang, haal uw verkiezingsborden met de slogan “Red onze boeren” maar van het veld, want met uw onthouding plant u hen een riek in de rug.” 
  • En nog meer: “Uitgerekend twee partijen die elke dag de mond vol hebben over het belang van een Vlaamse meerderheid, zullen door hun onthouding de broodnodige stemmen leveren voor de Grondwetswijziging.” 
  • En nog: “Collega’s van de N-VA, collega’s van Vlaams Belang, door uw laffe onthouding wordt de voorgelegde linkse waanzin deel van onze Grondwet, de hoogste rechtsnorm van ons land.”
• Want feit is: zowel de Boerenbond als het Algemeen Boerensyndicaat hadden gevraagd de tekst niet te stemmen. Zij waren niet zo overtuigd van het argument “dat dit geen juridische waarde heeft.” De advocaat van de Boerenbond, Fernand Keuleneer, gooide vanmorgen op X dat “de Vlaamse boeren vannacht geofferd zijn op het altaar van de anti-islamlobby.” 
• En ook Bram Van Hecke, de voormalige voorzitter van de jongeren van de Boerenbond en nu kandidaat voor cd&v, haalde fel uit: “Met dit soort onzin moeten we écht stoppen. We winnen een symbool (hoera, foto’s op Instagram!), we krijgen er grote juridische gevolgen gratis bij.”
• Hebben cd&v en Open Vld in de cruciale strijd over het platteland dan nu een nieuw wapen gevonden? Feit is dat zeker bij Vlaams Belang twee principes botsten: de partij wil radicaal “voor de boeren” gaan, maar tegelijk zijn die dierenrechten een poort naar een ander groot thema voor de partij: het onverdoofd slachten. Dat wil men bij Vlaams Belang al jaren aan banden leggen. Het verklaart de verdeelde houding in het stemgedrag bij zowel het Belang als N-VA.

Opvallend om vervolgens vast te stellen: In de Kamer zijn er ook afscheidnemers die niet veel op hebben met de partijpolitieke spelletjes, zoals Calvo en Verherstraeten. Die gaven Van Quickenborne de volle laag.

• Terwijl partijgenoot en Boerenbond-er Bram Van Hecke (cd&v) het over “grote juridische gevolgen had”, liet cd&v-fractieleider in de Kamer Servais Verherstraeten een heel andere stem horen. Hij kwam tussen, om Van Quickenborne van antwoord te dienen. 
• “Het overgrote deel van onze fractie zal tegen deze grondwetswijziging stemmen. Eveneens is bekend dat onze fractie unaniem tegen het standstill-principe is. Het debat was scherp, maar goed. Enkele stemverklaringen van leden van Open Vld (waarbij hij nadrukkelijk naar Van Quickenborne keek) doen daar vandaag op schandelijke wijze afbreuk aan.” 
• Ook Verherstraeten vermeldde expliciet dat de nieuwe passage in de Grondwet geen rechten creëert: “Het standstill-principe is met een manifeste meerderheid verworpen.”
• Opnieuw Calvo benadrukte tegelijk dat “in de Senaat Stephanie D’hose niet alleen met heel veel hartstocht maar ook met heel veel deskundigheid aan het voorstel gewerkt heeft”: Open Vld diende het voorstel om de Grondwet aan te passen mee in, in de Senaat, en stemde daar wel voor. “Het is niet omdat Van Quickenborne vorige week pas het debat ontdekt heeft, dat het pas sinds vorige week wordt gevoerd.”
• Daarop kon Sander Loones niet nalaten te melden “dat Sabine de Bethune (cd&v) in 2017 al het voorstel indiende” en zo “mee moeder is van het huidige voorstel”, en “D”Hose in de Senaat voortrekker was”. “Ik neem aan dat het heel toevallig is dat jarenlange dierenwelzijnfans nu plots voor de verkiezingen een andere stemhouding aannemen.” 
• Op sociale media ging de strijd tussen Open Vld en N-VA, maar ook cd&v, ondertussen helemaal in crescendo: foto’s van een lachende Calvo, “met steun van de N-VA”, werden vanuit Open Vld gelanceerd. De “grote juridische gevolgen”, werden aangeblazen vanuit cd&v. 
• Bij N-VA volgde dan weer de tweet van destijds Senaatsvoorzitter D’hose, die een ‘high five’ aan haar kat Boris gaf, toen in de Senaat diezelfde dierenrechten in de grondwet door haar werden goedgekeurd.
• Bij Vlaams Belang bleef het ondertussen akelig stil: daar wilde men niet in die strijd terechtkomen, en keek men liever toe hoe de andere partijen elkaar erover aanvielen. 
• Feit is dat de campagne op het platteland of de meer landelijke gebieden, misschien wel het heftigst gevoerd wordt. Het is daar dat zowel N-VA als Open Vld fors in het defensief zitten, en ‘geloofwaardigheid’ de centrale vraag is. Vraag is of het politieke theater van vannacht dan veel helpt.

Vers van de pers: Vivaldi raakt er dan toch uit voor de Grondwet.

• Het was eigenlijk onvermijdelijk, nadat er al zoveel heisa over lekte, maar vooral omdat premier Alexander De Croo (Open Vld) gisteren in de Kamer suste bij kritische vragen van de oppositie, én vandaag een oplossing beloofde: de regering is er eindelijk uit over de Grondwet. Zopas kondigde de kern een akkoord aan.
• Daarbij zijn er geen grote verrassingen: de meerderheid van de regering heeft haar slag thuis gehaald, er zijn een heleboel passages aangeduid, waaronder de zogenaamde ‘titel II’, met allerlei grondrechten. Geen ‘strikte aanduiding’ van maar vijf artikelen, maar veel meer.
• Tegelijk kreeg cd&v ook wat het echt moest hebben: artikel 195 wordt netjes aangeduid, wat betekent dat de volgende legislatuur eigenlijk de facto alles kan wijzigen wat ze wil.
• Over de eerder symbolische discussie wat dan in de motivatie bij dat artikel geschreven wordt, ging het dagenlang. Maar daar haalt cd&v haar slag thuis, want er staat een expliciete verwijzing naar een mogelijke staatshervorming. “Het doel, van deze herziening van artikel 195 in het bijzonder, is een nieuwe staatsstructuur vanaf 2024 met een meer homogene en efficiënte bevoegdheidsverdeling met inachtneming van de principes van subsidiariteit en interpersoonlijke solidariteit. Dit zou ertoe moeten leiden dat de deelstaten in hun autonomie en het federaal niveau in zijn slagkracht versterkt worden”, zo staat er te lezen.
• En ook alles over de Senaat wordt aangeduid, om nu eindelijk die instantie af te schaffen.

On the campaign trail (1): Dit weekend dus het 505-concert in Antwerpen, “voor een menselijke en rechtvaardige samenleving”.

• Hoewel het deze keer minder een ‘politiek’ concert is (in 2006 noemde Tom Barman zijn 0110-organisatie nog letterlijk een “concert tegen Vlaams Belang”), baadt het 505-concert zondag op het Antwerpse Sint-Jansplein toch wat in dezelfde sfeer: Bart Peeters, Selah Sue, Zwangere Guy, Brihang, Warhaus, en Miss Angel zullen er allen komen oproepen tot verdraagzaamheid. De concerten zullen zo’n 10 uur duren en worden onder meer getrokken door 11.11.11. 
• Ook artiest Frederik Sioen, die het 18 jaar geleden in Gent mee organiseerde, is er nu weer bij. “Ik heb bij de opstart wat advies gegeven over de organisatie en de communicatie. De sfeer is deze keer meer open en positiever, voel ik. Voor mij is het een signaal dat we het egocentrisme in de muziekwereld doorbreken.(…) Sommigen vinden dat we niet aan politiek moeten doen, maar muziek is politiek. Zoals bij 0110 willen we tonen dat we ergens wakker van liggen”, zo stelt die aan De Standaard. 
• Opvallend, want Sioen is tegelijk ondertussen wel partijlid van Vooruit geworden én kandidaat voor de gemeenteraadsverkiezingen in Gent. 
• Verwacht wordt dat het event tegelijk veel aandacht zal hebben voor hét thema op links dat momenteel mobiliseert: Gaza. Bij de concerten voor het EU-voorzitterschap van België begin dit jaar in Mechelen kaapten actievoerders het podium en zwaaide zangeres Laura Tesoro ook met een Palestijnse vlag. Zij zingt zondag opnieuw, de vlag duikt haast zeker opnieuw op. Ook slam poet en activiste Hind Eljadid krijgt opnieuw het podium.

On the campaign trail (2): Zetten de Gentse en Brusselse studenten ‘Gaza’ nog meer op de agenda? En wie profiteert, politiek gezien?

• Als het regent in New York en Los Angeles, druppelt het duidelijk in Gent en Brussel ook bij de studenten. Want verschillende actiegroepen aan de campussen van de UGent, de ULB en de VUB maken zich klaar om hun ‘verzet’ straffer te gaan voeren, geïnspireerd door de scènes in de VS.
• Daar zijn op de elite-universiteiten van Yale, Columbia en UCLA felle protesten ontaard in bezettingen, met heuse tentenkampen, het innemen van lokalen van de universiteit én het eisen van water en voedsel voor de actievoerders. Op verschillende campussen vroeg het bestuur van de universiteiten omwille van veiligheidsredenen dat de politie tussenkwam: dat optreden van de NYPD veroorzaakte in New York dan weer een heel nieuwe polemiek. 
• Zeker voor de Democraat Joe Biden is het allemaal geen goed nieuws: hij wordt op links geconfronteerd met hard protest, dat pro-Palestina is, maar tegelijkertijd zit het brede electoraat in de VS niet op die lijn.
• Aan de UGent eisen actievoerders van ‘Students For Palestine’ nu van de rector dat alle banden met Israelische universiteiten worden doorgesneden. Ze beschuldigen de UGent ervan “genocide te faciliteren”. Als de UGent niet ingaat op hun eis, “zullen ze vanaf maandag de campus bezetten”, zo laten ze via De Standaard weten. Die krant spreekt prompt in een standpunt steun uit aan de acties, die de universiteiten “moeten omarmen”. Soortgelijke protesten zouden ook aan de ULB en de VUB al gepland staan. 
• Zo dreigt ‘Gaza’ meer dan ooit een punt te worden in de Belgische verkiezingen, daar waar de federale overheid, laat staan universiteiten, bijzonder weinig greep hebben op de gebeurtenissen in het Midden-Oosten, en bovendien de politieke consensus over de situatie daar eigenlijk vrij groot is, over heel het spectrum van partijen.
• Maar zeker op links is het, bij jongeren hoe dan ook, een fel thema: de PVDA buit als geen ander de verontwaardiging uit, via hun klassieke kanalen van TikTok en Facebook. De ‘bonus’ die de partij daarbij hoopt op te strijken lijkt ten koste te gaan van Groen en Vooruit, die nochtans ook elk in de regering met Petra De Sutter (Groen) en Caroline Genez (Vooruit) duidelijk al profiel zochten op het thema. Wordt vervolgd, de komende weken in de campagne.

On the campaign trail (3): N-VA komt met een fors besparingsplan van 14 miljard euro.

• De N-VA en Bart De Wever maakten al eerder duidelijk dat ze meteen na de verkiezingen een soort ‘noodkabinet’ willen vormen, met elk één vicepremier per partij, en maar één programmapunt: de begroting op orde zetten, meteen.
• Samen met expert Sander Loones (N-VA) maakte De Wever gisteren concreet hoe hij dat concreet ziet. Het duo schudde een onderbouwde en lijvige nota uit hun mouw, met in detail alle plannen. Niet om vrolijk van te worden, “maar de dokter moet de waarheid zeggen aan zijn patiënt, als eerste regel”. 
• Het totale bedrag dat de N-VA hoopt te besparen, is 14 miljard euro tegen het einde van de volgende legislatuur. Er zijn drie grote domeinen waar de partij op wil focussen: het indijken van de overheidsuitgaven, het verschil tussen werken en niet-werken groten maken en het ondernemersvertrouwen naar omhoog stuwen.
  • Minder subsidies toekennen zou ervoor zorgen dat de overheidsuitgaven met 2,6 miljard euro af zouden nemen. Daarbij gaat het met name om federale subsidies voor ontwikkelingssamenwerking of fossiele brandstoffen. Ontwikkelingssamenwerking wordt dan meteen naar de deelstaten overgedragen. 
  • Ook de uitgaven voor de gezondheidszorg moeten minder snel stijgen, als het van de N-VA afhangt, ze willen die laten samenlopen met de economische groei, bovenop de index. Een ‘besparing’ is het dus niet, “gewoon minder sterke groei in de uitgaven”, maar “de pers zal daar wel weer heel helder mee omgaan”, zo stelde De Wever wat cynisch.
  • De partij rekent ook op een vermindering van uitgaven van 2,6 miljoen euro, als de werkloosheidsuitkeringen in de tijd worden beperkt. Uitkeringen van leefloners en werklozen zouden niet sneller stijgen, terwijl de laagste lonen dan weer wat omhoog kunnen door middel van de Vlaamse jobbonus. Opvallend is dat migranten pas een leefloon kunnen ontvangen als ze al vijf jaar hebben bijgedragen.
  • De btw op sloop- en heropbouw van woningen mag voor de N-VA definitief op 6 procent worden gezet. De investeringsaftrek zou verhoogd worden. Verder wil de partij een half miljard aan investeringen in veiligheid, politie en defensie. 
  • De N-VA wil dan weer af van de overheidsbelangen in onder andere BNP Paribas, Belfius, Proximus en de Nationale Loterij, wat 20 miljard euro zou opbrengen in totaal.
• De Wever noemde het plan “een korf aan maatregelen” en herhaalde zo nog eens zijn wens om dat ‘minikabinet’ of ‘noodkabinet’ op de been te brengen. De onderhandelingen over het confederalisme kunnen dan tegelijk op de achtergrond blijven lopen. Zo zou de volgende regering “in één legislatuur kunnen voldoen aan de Europese begrotingsregels”, legt hij uit.
• Als ook de deelstaten hun begroting in evenwicht krijgen, zou met het plan van de N-VA het begrotingstekort tegen 2029 worden teruggedrongen naar 3,05 procent van het bbp, zo berekende het Federaal Planbureau. Dat is iets meer dan de inmiddels beruchte norm van 3 procent die de EU vraagt, maar de N-VA maakt zich sterk dat het Planbureau wat te pessimistisch rekent, en dat men met zo’n formule dus op vier jaar raakt waar België moet zijn.
• Realistisch lijken de plannen niet, ze zijn niet verzoenbaar met de Franstalige partijen. Los van een pak besparingen op domeinen die taboe zijn voor de PS, Ecolo en zelfs de MR, is er ook het feit dat de N-VA de belastingdruk wil laten dalen, in plaats van met nieuwe taksen te komen. Dat is nochtans expliciet het plan van Paul Magnette (PS).

Gevolgd: De Moor kan opgelucht ademhalen, haar ‘aanklampend terugkeerbeleid’ is goedgekeurd.

• Het had wat voeten in de aarde, maar het nieuwe terugkeerbeleid van staatssecretaris voor Asiel en Migratie Nicole de Moor (cd&v) is uiteindelijk goedgekeurd in de Kamer. Zo komt er nu een ‘medewerkingsplicht’ voor mensen zonder papieren, worden coaches ingezet om mensen te overtuigen om terug te keren naar hun land van herkomst en maakt De Moor extra plaatsen in gesloten centra vrij.
• Voor oppositiepartijen N-VA en Vlaams Belang ging dat niet ver genoeg. Zij hadden graag gezien dat woonstbetredingen bij uitgeprocedeerde asielzoekers mogelijk zou worden. Ook werd een verbod op opsluiting van minderjarigen in gesloten centra onder invloed van de groene partijen toegevoegd.
• Daarop werden door de oppositie meermaals amendementen naar de Raad van State gestuurd. Bovendien sloegen N-VA en Vlaams Belang aan het filibusteren. Dat bleek vorige week donderdag om vier uur ‘s nachts een verloren strijd. Het wetsontwerp kreeg toen groen licht en is nu dus bekrachtigd.

Ook gevolgd: Ecolo keert zijn kar over grenscontroles op Belgische bodem door Frontex.

• Het Europees grenscontrole-agentschap Frontex mag voortaan ook actie ondernemen op Belgisch grondgebied. Een wetsontwerp van minister van Binnenlandse Zaken Annelies Verlinden (cd&v) en minister van Justitie Paul Van Tigchelt (Open Vld) zorgt voor een wettelijk kader waardoor tot 100 Frontex-agenten nu kunnen patrouilleren op luchthavens, zeehavens, het station Brussel-Zuid en de Eurostartunnel. Zij mogen nu ook uitgewezen asielzoekers die verplicht moeten terugkeren, escorteren. Voorheen mocht alleen de luchtvaartpolitie dat.
• Ecolo en PS, die het voorstel binnen de regering en de voorbereidende commissie mee goedkeurden, verdedigden de strengere migratie-aanpak door aan te stippen dat ze amendementen hadden ingediend waardoor de federale politie strikt moet toezien op het handelen van de Frontex-agenten. Voor drie Kamerleden van de meerderheid was dat onvoldoende: Simon Moutquin (Ecolo), Khalil Aouasti (PS) en Hervé Rigot (PS) onthielden zich bij de stemming.
• En kijk, de volgende morgen is opeens ook Ecolo-co-voorzitter Rajae Maouane erg kritisch voor de gestemde wet. “Op gebied van migratiebeleid is het een collectief falen van Vivaldi”, haalt ze uit bij nieuwszender LN40. “De ecologisten stonden erg geïsoleerd”, zo onderstreept Maouane nog eens de tegenstellingen over migratie binnen Vivaldi. Maar tegelijk wil ze de verdiensten van haar partij in de verf zetten: “Wat Ecolo heeft bereikt, is het beperken van de interventies van Frontex en het zeer sterk afbakenen van grenzen”.