Key takeaways

• De deelname van Turkije aan de BRICS-top is een belangrijke stap voor Turkije, dat het eerste NAVO-lid binnen dit blok wil worden.
• Deskundigen waarschuwen ervoor de stap van Turkije alleen te zien als een afwijzing van het Westen en benadrukken het streven naar “strategische autonomie” en economische voordelen door samenwerking met BRICS-leden.
• Turkije wil profiteren van de verschuivende mondiale machtsdynamiek en wil een grotere stem in een multipolaire wereld door samen te werken met BRICS.

De deelname van president Recep Tayyip Erdogan aan de BRICS-top in Kazan, Rusland, is een belangrijke stap voor Turkije. Op uitnodiging van zijn Russische ambtgenoot Vladimir Poetin zal Erdogan leiders uit Brazilië, India, China en Zuid-Afrika ontmoeten. Vorige maand heeft Turkije formeel het lidmaatschap aangevraagd van het blok van opkomende marktlanden, met als doel het eerste NAVO-lid te worden binnen BRICS.

De mogelijke toetreding van Turkije tot BRICS heeft het debat aangewakkerd over de implicaties voor de mondiale geopolitiek. Het blok, met leden die vaak kritisch staan tegenover het westerse beleid, vooral wat betreft het conflict in het Midden-Oosten en de oorlog in Oekraïne, zou als tegenwicht kunnen dienen voor de westerse invloed. Dit jaar breidde BRICS uit met vier nieuwe landen, waaronder Iran, wat de groeiende invloed van de groep verder benadrukt.

Opvattingen van experts over de stap van Turkije

Deskundigen waarschuwen er echter voor om de stap van Turkije alleen te zien als een afwijzing van het Westen. Turkije blijft de banden aanhalen met landen buiten de westerse alliantie, gedreven door zijn streven naar “strategische autonomie”, zoals Sinan Ulgen, een onderzoeker bij de Carnegie Europe denktank, het omschrijft in een interview met AFP. Hij benadrukt dat het initiatief ook economische voordelen heeft, waardoor de bilaterale handelsbetrekkingen tussen Turkije en de BRICS-leden kunnen toenemen.

De BRICS-landen vertegenwoordigen samen bijna de helft van de wereldbevolking en dragen voor ongeveer een derde bij aan het mondiale bbp. In tegenstelling tot de Europese Unie, die haar leden bindende economische verplichtingen oplegt, functioneert BRICS als een platform voor samenwerking zonder dergelijke beperkingen. Erdogan heeft eerder kritiek geuit op de EU voor het vertragen van de Turkse lidmaatschapsaspiraties, en suggereert dat BRICS een veelbelovender weg voor economische ontwikkeling biedt.

Turkije’s strategische manoeuvre

De beslissing van Turkije wordt ook gezien als een reactie op de verschuivende mondiale machtsdynamiek. Soli Ozel, een professor internationale betrekkingen aan de Kadir Has Universiteit in Istanbul, stelt dat Ankara de tanende dominantie van het Westen erkent en een grotere stem wil verwerven in een multipolaire wereld. Door zich aan te sluiten bij BRICS wil Turkije profiteren van de “afnemende” westerse invloed, met name die van de Verenigde Staten, om zijn diplomatieke en economische bereik uit te breiden.

Ondanks de nauwere banden met BRICS blijft Turkije stevig geïntegreerd in het veiligheidskader van het Westen en blijft zijn economie sterk verbonden met Europa. Gokul Sahni, een analist uit Singapore, suggereert dat Ankara de voordelen van beide werelden zoekt: profiteren van de westerse nabijheid en tegelijkertijd sterke partnerschappen smeden met opkomende machten in BRICS.

Conclusie

Uiteindelijk wordt de stap van Turkije in de richting van BRICS gezien als een strategische manoeuvre om zijn wereldwijde status te verbeteren en zijn belangen veilig te stellen in een veranderend internationaal landschap. Terwijl het lid blijft van de NAVO, probeert Ankara zijn allianties te diversifiëren en nieuwe wegen te verkennen voor samenwerking en groei.

Wil je toegang tot alle artikelen, geniet tijdelijk van onze promo en abonneer je hier!