Tsjechië zoekt bondgenoten om de voorwaarden te wijzigen voor de opname van gas- en kernenergieprojecten in het veelbesproken groene investeringsplan van de Europese Unie (EU).

In een voorstel van 31 december nam de EU-Commissie investeringen in gas- en kernenergieprojecten op om de overgang naar volledig hernieuwbare energie te vergemakkelijken.

Die investeringen in gas zijn nodig, volgens sommige EU-landen, om hen te helpen afstappen van steenkool. Andere EU-landen zeggen dan weer dat een fossiele brandstof een groen label geven de inspanningen van de EU om de klimaatverandering aan te pakken, net ondermijnt.

Tsjechië, Frankrijk en Polen zeggen dat kernenergie een grote rol kan spelen in de transitie naar groene energie, omdat het geen CO2 uitstoot. Andere landen, zoals Oostenrijk, Duitsland en Luxemburg zijn dan weer bezorgd over het radioactieve afval dat kernenergie produceert.

Strenge voorwaarden

De energiebronnen zouden echter aan zeer strikte voorwaarden moeten voldoen als ze het groene label willen krijgen. Daarnaast moeten ze ook aantrekkelijker gemaakt worden voor privékapitaal en een halt toeroepen aan “greenwashing“. 

Investeringen in kerncentrales zouden als groen gezien worden als het onder andere een plan heeft om het radioactief afval veilig te verwijderen, en nieuwe kerncentrales moeten een bouwvergunning hebben vóór 2045.

Investeringen in aardgascentrales worden ook als groen beschouwd als zij een emissie van minder dan 270 gram CO2-equivalent per kilowattuur produceren. Daarbovenop moeten ze een meer vervuilende fossiele-brandstofcentrale vervangen en tegen 31 december 2030 een bouwvergunning krijgen.

“Voorwaarden weerspiegelen belangen niet”

Administrateurs uit de Tsjechische administratie en energiesector waren aanvankelijk verheugd over de opname van gas en kernenergie in de ontwerpregels. Maar er kwam kritiek nadat sommigen de details nader bekeken.

“Onze belangrijkste taak is nu om gelijkgestemde EU-lidstaten te benaderen en te onderhandelen over betere voorwaarden die onze belangen beter weerspiegelen”, twitterde de Tsjechische minister van Industrie, Jozef Sikela, zonder nader in te gaan op die voorwaarden.

Kritiek 

Daniel Benes, chief executive van het grootste staatsbedrijf CEZ en vice-voorzitter van de Tsjechische Industriebond, noemde de plannen te streng. Zo zouden gascentrales volgens een van de voorwaarden tegen 2026 voor 30 procent gemengd moeten zijn met waterstof. Maar dat is onrealistisch, meent Benes.

Benes stipte ook aan dat de regels zouden betekenen dat Tsjechië slechts één nieuwe kerncentrale mag bouwen, terwijl het eigenlijk meerdere projecten hoopt te verwezenlijken.

De Commissie verzamelt opmerkingen tot 12 januari en hoopt tegen het einde van de maand een definitieve tekst te kunnen goedkeuren. Daarna kan de tekst nog tot zes maanden met de regeringen en het parlement van de EU worden besproken.

(lb)