Volgens cijfers die De Morgen en Het Laatste Nieuws brengen, inden Vlaamse steden en gemeenten in 2023 124 miljoen euro aan GAS-boetes voor te snel rijden, voornamelijk door trajectcontroles. Vlaams minister van Mobiliteit Annick De Ridder (N-VA) zal laten onderzoeken of dat niet te veel is.

Key takeaways

• Vlaamse steden en gemeenten zien hun inkomsten stijgen door meer trajectcontroles. De vraag is of die allemaal doeltreffend zijn.
• Minister De Ridder wil dat nu laten onderzoeken. Handhaving mag geen verdienmodel zijn, zegt ze.
• Ook wil De Ridder een databank oprichten voor de gemeentelijke overtredingen en die koppelen aan de federale databanken.

In het nieuws: Steden en gemeenten mogen boetes voor snelheidsovertredingen tegen de beperkingen 30 en 50 kilometer per uur zelf houden. Met 124 miljoen euro in 2023 was dat nog nooit zo veel.

• In 2019 werd maar een derde geïnd van het bedrag vorig jaar. Aan de kosten van de boetes (tussen 53 en 163 euro) is niet veel veranderd, wel aan de hoeveelheid controles. Daarbij valt vooral de trajectcontrole op: in september vorig jaar waren er 160 camerasystemen om zulke controles uit te voeren. Vlak voor de gemeenteraadsverkiezingen hebben heel wat gemeentebesturen camera’s laten bijplaatsen, blijkt uit een rondvraag van HLN: nu zijn er bijna 350 systemen actief.
• Door het veelvuldig controleren halen gemeenten wel veel geld binnen, is de bezorgdheid in de politiek. In Oostende voerde John Crombez (Vooruit) campagne tegen de vele zone 30’s in de stad: volgens hem vulden die enkel de stadskas zonder nuttig te zijn. Crombez werd verkozen tot burgemeester ten koste van Bart Tommelein (Open Vld), die het gebruik van trajectcontroles verdedigde. Theo Francken (N-VA) trok ten strijde tegen een superflitspaal die de stad Leuven aan de grens met zijn gemeente Lubbeek had gezet. Volgens Francken was verkeersveiligheid niet het doel van die paal.
• Daarnaast valt ook op dat privébedrijven langs de kassa passeren bij het opzetten van trajectcontroles. Zeker 35 gemeenten gebruiken een systeem van het consortium Trajectcontrole As A Service (TaaS), weet De Morgen. TaaS vraagt een commissie per boete, wat in het laagste geval 24 euro is per boete van 53 euro. De winst van het bedrijf loopt dus snel op.

Handhaving als verdienmodel

De reactie: Vlaams minister Annick De Ridder is vastbesloten om de “ongewenste perverse effecten” uit het systeem te halen.

• Donderdag stelt minister De Ridder haar beleidsnota Mobiliteit voor in het Vlaams Parlement. Daar staat een strikter toezicht op het plaatsen van trajectcontroles in. “Handhaving kan nooit een verdienmodel zijn. Het dient de verkeersveiligheid te verhogen en moet als rechtvaardig ervaren worden”, stelt de nota voorop.
• Het misbruik is de minister niet ontgaan, meldt haar woordvoerder in De Morgen: “Het huidige systeem heeft ongewenste perverse effecten. Bepaalde gemeenten sanctioneren niet op de plaatsen waar de onveiligheid het grootst is, maar op de plaatsen waar ze de meeste inkomsten kunnen genereren”.
• En dus wil De Ridder “in deze regeerperiode zowel de wijze van handhaving, als de strafbepalingen van de geregionaliseerde verkeersovertredingen evalueren”. “Handhaving moet als rechtvaardig ervaren worden”, is haar streefdoel.

Koppeling met andere systemen

Om te volgen: Komt er een koppeling met het rijbewijs met punten?

• Verkeersexperten trekken de doeltreffendheid van de GAS-boetes die gemeenten uitschrijven in twijfel. Bij het betalen van de boete wordt je straf kwijtgescholden: de snelheidsovertreding komt niet op je strafblad. “Als je later voor een andere verkeersovertreding voor een politierechter verschijnt, weet die daar niets van”, zegt expert Kris Peeters aan De Morgen.
• Ook daar wil De Ridder iets aan doen. Ze pleit voor een registratiesysteem waar de gemeentelijke overtredingen in worden opgeslagen. Dat moet dan gekoppeld worden aan de bestaande federale systemen.
• N-VA is op federaal niveau voorstander van de invoering van het rijbewijs met punten, zo blijkt uit de nota’s van formateur Bart De Wever (N-VA). Als dat er komt, dan zullen ook de gemeentelijke overtredingen tot aftrek van punten kunnen leiden. Daarom is het zaak om de systemen te koppelen, geeft De Ridder aan in haar beleidsnota: “De koppeling zal toelaten om recidive beter op te volgen”.