Vandaag komen Oekraïense en Russische onderhandelaars in Istanbul opnieuw bijeen om een staakt-het-vuren in Oekraïne te bespreken. Volgens de Financial Times is Rusland bereid een aantal van de voorwaarden die het tot dusver voor een staakt-het-vuren heeft gesteld, te laten vallen.

Moskou zou naar verluidt bereid zijn zijn eis tot “denazificatie” van Oekraïne te laten vallen. Het argument dat Oekraïne nazistisch is – of op zijn minst zijn heersende klasse – is herhaaldelijk door Vladimir Poetin zelf gebruikt om de “speciale militaire operatie” (hij weigert het een “oorlog” te noemen) te rechtvaardigen die door Russische strijdkrachten in het land wordt uitgevoerd.

De Russische onderhandelaars zouden dinsdag naar verwachting ook ophouden met het eisen van de “demilitarisering” van Oekraïne.

Bovendien overweegt Moskou zich niet langer te verzetten tegen een eventuele toetreding van Oekraïne tot de Europese Unie, zo heeft de Financial Times begrepen.

Tenslotte is Rusland naar verluidt bereid de wettelijke bescherming van de Russische taal in Oekraïne op te geven, die het tot nu toe heeft geëist. De Britse krant wijst erop dat het project als zodanig nog niet is afgerond.

Welke voorwaarden?

Rusland koppelt daar natuurlijk voorwaarden aan. Namelijk door te eisen dat Oekraïne:

• Geen kernwapens ontwikkelt
• Afziet van zijn wens om tot de NAVO toe te treden
• En weigert in buitenlandse militaire bases te huisvesten.

Bovendien zou een andere belangrijke eis van Poetin – dat Oekraïne erkent dat het grondgebied van de Donbas en de Krim onder Russische controle staan – worden uitgesteld. “Toekomstige besprekingen”, eventueel rechtstreeks tussen de Russische en de Oekraïense president, zouden specifiek over deze kwestie kunnen worden gehouden.

Geen ruimte voor optimisme

Gezien deze mogelijke toenadering van Rusland zou men kunnen denken dat de besprekingen van dinsdag – de vierde sinds het begin van de oorlog eind februari – gunstiger zouden zijn. Oekraïense functionarissen willen dit graag geloven, maar zij blijven zeer op hun hoede.

Maandag zei Vadym Denysenko, een adviseur van het Oekraïense ministerie van Binnenlandse Zaken, tegen The Guardian dat de besprekingen over een staakt-het-vuren “een afleidingsmanoeuvre” en “een list om het Westen te misleiden” dreigden te worden. Hij sprak ook zijn twijfel uit over de mogelijkheid van een “doorbraak over de belangrijkste kwesties”.

David Arakhamia, leider van de partij van Oekraïens president Zelensky in het parlement en lid van het Oekraïense onderhandelingsteam, bevestigde tegenover de Financial Times dat er nog veel “onopgeloste punten” in het ontwerpakkoord staan.

Veiligheidsgaranties

Arakhamia zei dat indien Oekraïne de Russische voorwaarden accepteert, beide partijen overeenstemming kunnen bereiken over veiligheidsgaranties. Deze zouden neerkomen op “een formulering die dicht bij artikel 5 van de NAVO ligt” en zouden afkomstig zijn van vele landen, waaronder Rusland, de VS, China, het VK, Canada, Frankrijk, Duitsland, Israël, Turkije en Polen.

“De enige kwestie die is opgelost is het soort internationale garanties dat Oekraïne wil, maar … we moeten nog steeds de goedkeuring krijgen van de garanten, anders komt de deal nooit rond”, zei Arakhamia.

Over een eventuele overeenkomst moet echter overeenstemming worden bereikt met de garanderende landen en deze door hun parlementen moet worden geratificeerd, aldus Zelensky op zondag.

Van Russische zijde kan en wil men “niet over vooruitgang praten” omdat “dit het onderhandelingsproces alleen maar zou kunnen schaden”, zei Poetins woordvoerder Dmitry Peskov maandag. “Op dit moment kunnen we helaas niet spreken van successen en belangrijke doorbraken”, voegde hij eraan toe.

(am/evb)