De e-commercesector lijkt maar niet van de grond te komen in ons land ondanks de fors toegenomen vraag. Bedrijven willen maar al te graag op die trein springen, maar botsen op heel wat obstakels. En dat is niet zonder gevolgen voor de Belgische economische groei. Volgens een studie van het Verbond van Belgische Ondernemingen (VBO) heeft ons land in de periode 2012-2019 door de gemiste kansen in de e-commercesector tot 0,3 procentpunt bbp-groei per jaar laten liggen. De linkse partijen en vakbonden blijven zich kanten tegen een soepelere regelgeving wat nachtwerk betreft.
E-commerce is aan het boomen. Volgens een studie van het VBO is het verhandelde volume in de verkoop op afstand met als bestemming België, wat dus een indicatie is voor de vraag via verkoop op afstand, sinds 2008 met maar liefst 293 procent gestegen. Dat is meer dan de Europese toename, wat uitkomt op 220 procent. Ter vergelijking: de volledige Europese detailhandel is gedurende diezelfde tijdspanne slechts met 15,6 procent gestegen.
België profiteert momenteel niet van groei e-commerce
Toch kan ons land niet profiteren van de groei in de e-commerce. Integendeel, België heeft de trein volledig gemist. Cijfers van het VBO tonen aan dat het volume dat door Belgische ondernemingen via het internet verhandeld wordt tussen 2009-2019 met slechts 95 procent is toegenomen. Dat is fors minder dan in onze buurlanden. In Nederland is er op dat vlak een stijging opgetekend van 253 procent. In Duitsland is er zelfs sprake van een toename van 269 procent.
In België bedraagt het aandeel van e-commerce in de totale retailomzet overigens slechts 3 procent, tegenover 10 procent in Nederland en 12 procent in Duitsland.
Het missen van de e-commercetrein is zeker niet zonder gevolgen. Doordat die sector niet van de grond raakt in ons land, liep België tussen 2012 en 2019 jaarlijks 0,3 procent groei van zijn bruto binnenlands product mis, wat overeenkomt met ongeveer 1 miljard euro en een 6000-tal jobs per jaar.
Concurrentieel nadeel
De Belgische bedrijven kampen dan ook met een enorm concurrentieel nadeel in vergelijking met de buurlanden. Ze krijgen onder meer af te rekenen met een strenge regelgeving. Zo is er bij ons al sprake van nachtwerk vanaf 20 uur, terwijl dat in Duitsland pas om 23 uur is en in Duitsland om middernacht. Daarenboven moeten bedrijven die met nachtwerk bezig zijn enorme toeslagen betalen.
De federale regering heeft begin dit jaar weliswaar een akkoord bereikt over soepelere regels voor avondwerk (voor e-commercebedrijven). In dat akkoord staat dat slechts de toestemming van één vakbond nodig is om tussen 20 uur ’s avonds en middernacht te werken, zonder dat dit meteen als nachtarbeid gekwalificeerd wordt, met alle bijkomende regels. Op die manier kan het veto van slechts één vakbond omzeild worden.
Sociale partners vinden geen akkoord over arbeidsdeal
Maar de vakbonden en de werkgeversorganisaties hebben geen akkoord bereikt over die arbeidsdeal. Zo vinden de vakbonden het niet kunnen dat nachtwerk voor e-commerceactiviteiten wordt ingevoerd zonder sociaal overleg. Nu moet de federale regering er weer mee aan de slag. En laat het nu net PS-vicepremier Pierre-Yves Dermagne die normaal gezien de deal moet uitvoeren. Zijn partij is er als de dood voor om de regels omtrent nachtwerk te versoepelen.
Zo hield PS-voorzitter Paul Magnette in februari in een interview met Humo nog een pleidooi “voor een e-commerce-uitstap.” Een dag later kwam hij wel op zijn woorden terug. In een gesprek met Sudinfo zei hij dat hij zijn uitspraken in de Vlaamse pers deed als reactie op de “fascinatie” die volgens hem in Vlaanderen leeft voor het Nederlandse model, waar de flexibele arbeidsvoorwaarden in de sector de concurrentie aanwakkeren en de arbeidsomstandigheden en de rechten van de arbeiders ondermijnen. Hij herhaalde toen wel dat hij zich blijft kanten tegen alle arbeid na middernacht.
Volgens het VBO is er hoe dan ook nog veel werk aan de winkel om de Belgische e-commercesector van de grond krijgen. De werkgeversorganisatie pleit voor een aanpassing van de definitie van nachtwerk. “Hanteer de periode van 00.00 tot 05.00 uur voor nachtwerk in plaats van 20.00 tot 06.00 uur, zoals nu bepaald is”, klinkt het. “Daarnaast moeten verdere inspanningen gedaan worden om de grote loonkostenhandicap ten opzichte van het buitenland, van zowel e-commerce als de hele economie, te doen afnemen.”
(lb)