In een nieuwe studie wordt een speciaal soort supernova beschreven, een die zelfs vanop 150 lichtjaren de atmosfeer van een planeet kan vernietigen.

Why it matters: Hoewel de kans zeer klein is, bestaat nog altijd de kans dat een kosmische ramp het leven op aarde kan uitroeien. Wetenschappers ontdekken steeds meer manieren waarop dat zou kunnen gebeuren.

Wat is een supernova?

De achtergrond: Wanneer de brandstof van zeer massieve sterren opraakt, exploderen zij op spectaculaire wijze in een zogenaamde supernova. Dergelijke ontploffingen zijn zo krachtig, dat ze tijdelijk meer licht afgeven dan heel de Melkweg.

• Om een idee te krijgen van de kracht van het fenomeen: in het jaar 1006 scheen een supernova zo fel, dat sommige getuigen zeiden dat het mogelijk was om een manuscript te lezen om middernacht. 
• De supernova in kwestie bevond zich, weten we nu, op een afstand van zo’n 7.200 lichtjaar. Ter herinnering: dat is de afstand die het licht, dat aan een snelheid van zo’n 300.000 kilometer per seconde reist, in 7.200 jaar zou afleggen.
• Maar het felle licht van een supernova is het minst gevaarlijke aspect ervan. De echte schade wordt aangericht door de hoogenergetische straling die vrijkomt.
• Moest een supernova in de kosmische achtertuin van de aarde gebeuren, zou dat catastrofaal zijn. Supernovae kunnen zo veel straling afgeven tijdens de eerste paar seconden, dat planeten op enkele lichtjaren ervan hun volledige atmosfeer kunnen verliezen. Dat zou het einde betekenen van leven op die planeten.
• Ook de naweeën van een supernova kunnen gevolgen hebben. Honderden of zelfs duizenden jaren nadat de explosie gebeurde, kunnen geladen subatomische deeltjes die vastzaten, ontsnappen. Die deeltjes vormen de zogenaamde kosmische straling en kunnen alsnog schade aanrichten.

Nieuw type 

Het nieuws: Wetenschappers hebben nu een nieuw soort dreiging ontdekt. Zij publiceerden hun bevindingen in oktober in de prepublicatie-database arXiv.

• In hun paper beschrijven zij een soort supernova die dodelijke straling veel verder kan schieten dan typische stellaire explosies. 
• De variant zou ontstaan wanneer een ster die op het punt staat te ontploffen, omhuld is door een dikke schijf van materiaal. 
• Nadat de ster ontploft, ontstaat een schokgolf die de schijf raakt. Die wordt opgewarmd tot zeer hoge temperaturen, waarbij een grote hoeveelheid röntgenstraling vrijkomt.
• Dergelijke straling zou tot op veel grotere afstanden de atmosfeer van een planeet kunnen beschadigen. De wetenschappers zeggen dat dit zelfs op 150 lichtjaar mogelijk is. 
• Dit soort supernova zou zelfs een dubbele mokerslag kunnen uitdelen aan bewoonbare planeten. Nadat de atmosfeer eerst wordt beschadigd, is de planeet immers kwetsbaarder voor de kosmische straling die pas eeuwen later aankomt. 
• Toch zou de aarde momenteel veilig zijn voor de gevolgen van supernovae, ook deze nieuw ontdekte soort. Er zouden geen sterren in onze kosmische buurt zijn die op het punt staan te exploderen en die dus een bedreiging kunnen vormen voor het leven op aarde.