China haalt de banden aan met landen die grenzen aan de Noordpool. In 2014 al liet de Chinese leider Xi Jinping weten dat China ‘een grote poolmacht’ wil worden. Vele wegen leiden naar die Noordpool, maar de Chinezen zien vooral kansen in Groenland.
Groenland telt amper 57.000 inwoners. De hoofdstad Nuuk telt zo’n 14.000 zielen en is bereikbaar via een internationale luchthaven. Ook twee andere dorpen – Ilulissat en Qaqortoq – hebben een kleine luchthaven. Het gros van het eiland ligt bedekt onder een grote ijslaag en het eiland is veel kleiner dan het op landkaarten lijkt. Groenland heeft een oppervlakte van 2,1 miljoen vierkante kilometer en is daarmee iets groter dan Saoedi-Arabië. Ruim 80% van het land zit bedekt onder ijs.
Groenland blijft streven naar onafhankelijkheid
Het eiland vormt een deel van Denemarken, al dwong het in 1979 een zekere autonomie af. Toch blijven de portefeuilles van Buitenlandse Zaken, Defensie en Financiën, de politie en het gerecht de verantwoordelijkheid van de Deense regering. Kopenhagen stopt het eiland jaarlijks dan ook zo’n 3,5 miljard Deense kronen (470 miljoen euro) aan subsidies toe. In 1985 verliet Groenland de EEG (de voorloper van de EU) en het blijft tot op vandaag het enige land dat zulke procedure succesvol voltooide. Maar het eiland blijft streven naar onafhankelijkheid. In 2009 trad de wet op het Groenlandse zelfbestuur’ in werking. Dat gebeurde precies 300 jaar nadat het land door Denemarken werd gekoloniseerd. Deze stap moet uiteindelijk leiden tot volledige onafhankelijkheid.
Een lange lijst van onontgonnen grondstoffen
Groenlanders leven voornamelijk van de visvangst, de jacht, de schapenteelt en het toerisme. Maar het land zit op een nog onontgonnen geologische schat, bestaande uit diamant, goud, koper, uranium, aluminium, titaan en misschien zelfs petroleum. Een lijst die volgens kenners verre van volledig is.
Deze grondstoffen zijn tot dusver niet te ontginnen (op sommige plekken is de ijskap tot 3 kilometer dik), maar door de opwarming van de aarde zou de ontginning hier in de toekomst wel van start kunnen gaan. (Gletsjerkundigen staan versteld van de snelheid waarmee het ijs op Groenland smelt.) Een Deens verbod op het delven van uranium, vanwege de mogelijke veiligheidsrisico’s, werd in oktober 2013 door het Groenlandse parlement al weggestemd.
China toont interesse en heeft massa’s… cash
Dankzij deze rijke voorraad grondstoffen tonen steeds meer landen interesse in het eiland. China bijvoorbeeld, dat over massa’s cash beschikt, in verschillende Aziatische en Afrikaanse landen grote infrastructuurwerken realiseert en financiert en nu grote interesse toont voor de grote olie-, gas- metaal- en mineralenreserves die de Noordpool herbergt.
China wil om strategische en economische redenen ook gebruik maken van het smeltende ijs op de Noordpool om er nieuwe zeewegen te openen.
Dat interesseert de Groenlanders, want hoewel ze toegang tot de Noordpool hebben, ontbreekt het hen aan infrastructuur. De 17 dorpen op het eiland zijn niet eens via een wegennetwerk verbonden en er is maar één internationale luchthaven die naam waardig.
© Photo by Tobias Markmeyer on Unsplash
VS tonen vooral desinteresse
De concurrentie voor de natuurlijke reserves die de Noordpool herbergt laait dus op. Verschillende landen en voornamelijk de acht landen die deel uitmaken van de Arctische Raad – Canada, Denemarken (waarvan Groenland en de Faeröereilanden deel zijn), Finland, IJsland, Noorwegen, Rusland, Zweden en de Verenigde Staten – kijken dus met interesse naar de plannen van de Groenlandse overheid. Maar academici maken zich zorgen om de desinteresse die de Amerikanen, onder leiding van hun president Donald Trump, etaleren inzake de Noordpool. Wat de weg steeds verder vrijmaakt voor de Chinezen.