Frankrijk rolde de rode loper uit voor de Egyptische president Abdel Fattah al-Sisi, die door mensenrechtenorganisaties als één van de meest repressieve dictators van het Midden-Oosten bestempeld wordt. Macron gaf hem zelfs één van de hoogste Franse eretekens, de Légion d’Honneur, al probeerde hij dat volgens een duidingsmagazine te verbergen voor de Franse pers.

Het populaire actualiteitsprogramma ‘Le Quotidien’ zond woensdag een reportage uit waaruit blijkt dat de Franse media niet toegelaten waren op de ceremonie waar al-Sisi, ondanks de bezorgdheden over mensenrechtenschendingen in Egypte, de hoge onderscheiding kreeg.

Volgens ‘Le Quotidien’ was er enkel Egyptische pers aanwezig. Uit de reportage bleek dat het evenement niet in de agenda op de website van het Elysée opgenomen was. ‘Voor de eerste keer moesten we naar de webstek van een autoritair regime surfen, om te weten wat er gaande was in het Elysée’, zeiden de makers van het programma daarover.

Tijdens het twee dagen durend staatsbezoek werd al-Sisi met de grootste égards ontvangen. Het is voor Macron blijkbaar van levensbelang om het economisch-strategisch partnerschap met Caïro te behouden. Franse wapens en Rafale-vliegtuigen verkopen, daar draaide dit staatsbezoek om. Geleuter over mensenrechten zou alleen maar de aandacht afleiden.

‘Meningsverschillen over mensenrechten’

Dat bleek toch uit de persconferentie op maandag, waar wel Franse pers aanwezig was. Macron gaf toe dat er meningsverschillen waren op dat vlak.. Maar hij benadrukte onmiddellijk dat hij de wapenhandel met Caïro niet zou conditioneel zou maken aan het verbeteren van de mensenrechten in Egypte: ‘Ik zal geen voorwaarden stellen aan zaken rond defensie en economische samenwerking in verband met meningsverschillen over mensenrechten’. Macron zei ook de capaciteit van Caïro om op te treden tegen islamistisch terrorisme in de regio, niet te willen ondermijnen. Lees: Caïro heeft Franse wapens nodig.

Nu uitgelekt is dat al-Sisi één van de hoogste onderscheidingen van de Republiek te beurt valt, krijgt Macron heel wat kritiek te slikken. Zelfs vanuit zijn eigen administratie. Een anonieme Franse diplomaat zei tegen Reuters: ‘Ik heb geen idee wat we te winnen hebben bij dit bezoek.’

Sinds het aantreden van al-Sisi is Frankrijk één van de belangrijkste wapenleveranciers van het Land aan de Nijl. Volgens het defensiemagazine Meta-Défense.fr kocht Caïro in enkele jaren tijd twee Mistral helikopterdragers, een FREMM-fregat, vier GoWind-korvetten (klein type fregat) en 24 Rafale-gevechtsvliegtuigen.

Fout uit het verleden herstellen

De voorbije twee jaar staan de diplomatieke en commerciële betrekkingen tussen de twee landen echter op een op een laag pitje. Na een staatsbezoek van Macron aan Egypte in januari 2019, annuleerde al-Sisi enkele belangrijke defensieaankopen bij de Fransen. De Egyptische vraag is cruciaal voor de Franse defensie-industrie.

De reden? Tijdens zijn persconferentie in de Egyptische hoofdstad op 28 januari 2019, las Macron zijn ambtgenoot de les over het maatschappelijk middenveld en de mensenrechten. Hij zou al-Sisi daarvan niet op voorhand verwittigd hebben. De voormalige generaal kon er volgens ingewijden niet mee lachen. ‘Je spelt de farao niet de les bij hem thuis zonder hem te waarschuwen’, zei een hooggeplaatste zakenman uit de wapenindustrie destijds tegenover het magazine La Tribune. Het betekende het (voorlopige) einde van de geprivilegieerde wapenrelatie met Frankrijk.

Je spelt de Farao niet de les bij hem thuis zonder hem te waarschuwen.

Franse wapenindustrieel in de kwaliteitskrant La Tribune.

Het lijkt erop dat Macron die ‘misstap’ met de overdreven opgeluisterde ontvangst van de Egyptische leider wil uitwissen. Wedden dat er binnenkort enkele lucratieve wapencontracten uit de bus komen?

‘Blanco cheque voor onderdrukking’

Volgens mensenrechtenorganisaties is kritiek op de overheid en een vrije perswerking onmogelijk in Egypte, sinds de voormalige generaal met een staatsgreep van het leger aan de macht kwam in 2013.

Amnesty International zegt in een recent rapport dat minstens 39 journalisten gearresteerd werden in Egypte, op beschuldiging van zaken zoals ‘fake news verspreiden’, en misbruik van sociale media’.

Begin deze maand veroordeelde Amnesty ‘de gruwelijke executiegekte’ die plaatsvindt in het land. In oktober en november alleen al rapporteerde de ngo 57 executies door de Egyptische overheid. Dat is bijna het dubbele van het aantal dat in heel 2019 werd geregistreerd.

Ook Human Rights Watch is kritisch over de ontvangst van het autoritaire staatshoofd. ‘Emmanuel Macron geeft de facto een blanco cheque aan de meedogenloze onderdrukking van de civiele maatschappij door Sisi’s regering, en keert zijn eigen beloften de rug toe’, zegt Bénédicte Jeannerod, de directeur van de Franse afdeling van de mensenrechtenorganisatie.