De Belgische banksector wordt te veel gedomineerd door de vier grootbanken – KBC, BNP Paribas Fortis, Belfius en ING België – en vertoont daardoor kenmerken van een oligopolie. Dat zegt de Belgische Mededingingsautoriteit (BMA) in een lijvig advies aan minister van Economie Pierre-Yves Dermagne (PS).

In het nieuws: Een advies van de BMA, waarover verscheidene Franstalige kranten berichten, bevestigt de vermoedens: de vier grootbanken stemmen hun commercieel beleid voor particulieren verdacht veel op elkaar af.

• Dat gebeurt niet in rokerige achterkamers, maar via subtiele signalen op de markt. Als de ene grootbank de spaarrente verhoogt, dan gaan de andere drie hun tarieven naar erg vergelijkbare niveaus aanpassen.
• “De markt voor particulier bankieren vertoont bepaalde kenmerken die de coördinatie tussen de belangrijkste spelers vergemakkelijken en de concurrentie neigen te verminderen”, zo citeert Le Soir uit het rapport.
• En nog: “De banken zijn waarschijnlijk in staat om gemakkelijk het gedrag van hun concurrenten waar te nemen en een vergelijkbare koers te volgen die hun gedeelde belangen weerspiegelt.”
• Volgens de BMA rijden de grote vier “in formatie”, waardoor consumenten commerciële voorwaarden krijgen die “wezenlijk vergelijkbaar zijn”.

Samengevat: De Belgische banksector “vertoont de kenmerken van de oligopolie”, besluit de mededingingswaakhond. De grote vier spelers zijn samen goed voor zowat 70 procent van zowel de spaar- als zichtrekeningen.

Getrouwheidspremie

Meer context: De voorbije maanden vochten minister van Financiën Vincent Van Peteghem (cd&v) en de grootbanken een soort spaaroorlog uit. Door een hoogrentende Staatsbon in de markt te zetten, plaatste de regering de grote spelers onder druk om hun spaarrentes op te trekken. Die staatsbon werd een overweldigend succes en krijgt wellicht een opvolger.

• De BMA bevestigt in zijn analyse dat de spaarrentes bij de grootbanken relatief weinig onderling variëren en onder de tarieven van de nichespelers liggen.
• Nog een pijnpunt: door het spel met getrouwheidspremies zijn de spaarrentes vaak ondoorzichtig voor de consument, wat tariefvergelijkingen met andere banken bemoeilijkt.
• De concurrentiewaakhond pleit er dan ook voor om het systeem van de getrouwheidspremie af te schaffen. Dat zou de transparantie – en dus de concurrentie – bevorderen. Zo’n vereenvoudiging wordt al jaren bepleit door verscheidene experten, maar blijft vooralsnog dode letter.
• Het argument van de grootbanken – dat de spaarboekjes van belang zijn voor de financiële stabiliteit van de sector – wuift de BMA weg. Volgens de concurrentietoezichthouder zijn er voldoende buffers om een hogere mate van concurrentie te verdragen.

(nd)