Exit Bart Somers uit Jambon I. De liberale vice-ministerpresident, die als bevoegdheid Samenleven en Binnenlands Bestuur heeft, verlaat de Vlaamse regering, om opnieuw richting Mechelen te trekken. Daar was hij titelvoerend burgemeester, en kan hij dus één jaar voor de gemeenteraadsverkiezingen terug de sjerp omgorden. Dat is nodig, wil hij met zijn kartellijst volgend jaar opnieuw overtuigend scoren: de peilingen wezen immers op onheil. Meteen verlaat een sterkhouder in de ploeg van Jan Jambon (N-VA) het schip, op een cruciaal moment: Open Vld moet straks mee de stikstofdeal rond krijgen. En daarover leeft dissidentie in de fractie van de liberalen in het Vlaams Parlement, die Somers tot nu toe altijd de kop indrukte. Vraag is of de partijtop nu alsnog Gwendolyn Rutten (Open Vld) eerherstel geeft, ofwel nieuw talent nog een kans geeft. Eventueel schuift Lydia Peeters (Open Vld) door als vice, en komt Maurits Vande Reyde (Open Vld) in het team.

In het nieuws: Een plotse stoelendans binnen Jambon I.

De details: Open Vld moet opnieuw op zoek naar een vice.

• Eén week lijkt een eeuwigheid in de politiek. Nauwelijks twee weken geleden verving Open Vld plots zijn federale vicepremier en minister van Justitie Vincent Van Quickenborne (Open Vld). Enter een nieuw Antwerps kopstuk: Paul Van Tigchelt (Open Vld) op Justitie én als lid van het kernkabinet.
• Nu is het de beurt aan Bart Somers (Open Vld), een ander lid van de ondertussen notoire ‘G4’ bij Open Vld, het topkransje met premier Alexander De Croo (Open Vld), partijleider Tom Ongena (Open Vld), aangevuld met Van Quickenborne en Somers dus, om te vertrekken. Exit Somers, die zich net als Van Quickenborne gaat terugplooien op een nieuwe fase in zijn politieke carrière, waar hij nog een stevig uitvoerend mandaat kan bekleden: burgemeester van ‘zijn’ Mechelen.
• Somers kondigde zijn exit aan via sociale media, middels een verklaring.

• Het is meteen een verrassende, maar niet geheel onlogische zet voor Open Vld: nationaal hebben ze daar immers nu twee ministers, met Van Tigchelt erbij. Die moet straks de federale lijst trekken, voorzitter Ongena doet dat Vlaams. En Somers hoopt als lijstduwer voor de Kamer straks over de vrouwelijke nummer twee na Van Tigchelt te springen, en zo opnieuw in de Kamer te raken.
• “Dit stond al langer gepland, maar het ontslag van Van Quickenborne kwam ertussen fietsen”, zo klinkt het bij een hoge bron van Open Vld.
• In Gazet van Antwerpen geeft Somers zelf ook toelichting: “Het zijn woelige politieke tijden en op zo’n momenten moet je kiezen voor wat echt belangrijk is. Deze keuze is op de allereerste plaats ingegeven uit liefde voor mijn stad. Mechelen – dat weet denk ik iedereen – komt voor mij op de eerste plaats. Ik wil daarover geen enkel misverstand laten bestaan, ook niet bij de komende verkiezingen”, zo zegt hij zelf.
• Somers wil dus vooral één jaar voor de gemeenteraadsverkiezingen opnieuw gaan focussen op Mechelen, waar hij met zijn kartellijst VLD-Groen-M+ in 2018 nog ruim 47 procent en een absolute meerderheid haalde. In een recente online peiling van Het Nieuwsblad, waar men toch wat worstelde met de cijfers omdat er plots 25,4 procent ‘onbeslisten’ in meetelden, raakte die kartellijst nog maar aan 22,4 procent. 
• Een teken aan de wand, al bleek tegelijk dat Somers zelf nog altijd de voorkeur geniet van de Mechelaars, als burgervader: 22 procent wilde hem opnieuw, tegenover amper 8 procent die huidige burgemeester Alexander Vandersmissen (ook van de kartellijst) wilde. 
• Somers koopt zichzelf nu nog één jaar om geloofwaardig straks die gemeenteraadsverkiezingen te kunnen voeren, als lijsttrekker en kandidaat om zichzelf nog zeker 6 jaar een uitvoerend mandaat te geven. 

The Big Picture: Somers laat een gat vallen in de Vlaamse ploeg van Jambon.

• Dat Somers de deur achter zich dicht trekt, is meteen vervelend nieuws voor minister-president Jan Jambon (N-VA). Het is een publiek geheim dat Jambon erg dicht stond en staat tegen Somers en dat beiden een tandem vormden in de Vlaamse ploeg. 
• Dat bleek onder meer in het dossier van stikstof, dat tegenwoordig weer in volle glorie op het bord van Jambon I ligt. In de Vlaamse fractie van Open Vld waren en zijn daar een pak kritische stemmen, onder meer oud-voorzitter Gwendolyn Rutten (die in eigen streek een band heeft met de abdij van Averbode, die ook een grote boerderij heeft). Maar Somers duldde in die fractie tot nu toe weinig dissidentie. 
• Met het vertrek van Somers valt nu een gat in de Vlaamse ploeg, één jaar voor de verkiezingen. Want als vice moet hij een pak belangrijke dossiers van de Vlaamse regering mee beslissen: het is dus allerminst evident dat een ‘rookie’ op zijn post zou inschuiven. 
• Daarbij moet de partijtop andermaal kijken naar diezelfde Rutten. Die werd gepasseerd als kandidaat om Van Quickenborne op te volgen als federaal vicepremier. 
• De ironie van het lot wil overigens dat Rutten dat Vlaamse regeerakkoord finaal onderhandelde in 2019 met Bart De Wever (N-VA), Jambon, Wouter Beke (cd&v) en Hilde Crevits (cd&v). Daarbij ging iedereen ervan uit dat Rutten ook in de regering zou komen, als vice en op de post Openbare Werken en Mobiliteit. Maar Rutten paste en zette alles op het federaal premierschap, waarna Open Vld de lichter wegende Lydia Peeters (Open Vld) uit Limburg naar de Vlaamse regering stuurde.
• Geeft men Rutten nu dan toch ‘eerherstel’, waarbij ze mogelijks dan gerehabiliteerd wordt en men haar andermaal als lijsttrekker in Vlaams-Brabant kan uitspelen? Of kiest men ervoor een ander, jonger profiel naar de Vlaamse regering te sturen. Daarbij valt de naam van Maurits Vande Reyde, die nu al op weg lijkt om in Vlaams-Brabant lijsttrekker te worden. 
• Gezien de commotie na de vorige wissel van ministers, is het moeilijk denkbaar dat premier De Croo en voorzitter Ongena, de enige die nog echt blijven van de G4, nu opnieuw voor wilde scenario’s gaan. Bij de aanstelling van Van Tigchelt bleek vooraf ook advocaat Kris Luyckx gepolst, waarna die in het breed en lang ging vertellen dat hij de job had geweigerd. 
• Tegelijk komt voor Jambon in elk geval de turbulentie op het slechts mogelijke moment: het zijn cruciale weken en dagen in het dossier van stikstof. Als nu Open Vld daarin een onzekere, of minder berekende factor wordt, dreigt men houvast te verliezen. 

Om te volgen: Federaal minister Zakia Khattabi (Ecolo) vindt Hamas eerst geen en dan wel een terroristische organisatie.

• De federaal minister van Klimaat Khattabi (Ecolo) kreeg het vanmorgen niet over haar lippen, in gesprek met LN24: Hamas gewoon terroristen noemen. “Ik gebruik het woord niet, omdat het een juridische betekenis heeft die ik niet ken. Maar ik heb er geen probleem mee om aanvallen uitgevoerd door Hamas te omschrijven als terroristische daden, als daden van barbarij”, zo stelde ze.
• Meteen gingen alle alarmen op rood bij regeringspartner MR. Daar is men niet vergeten dat Ecolo hard inbeukte op hun minister van Buitenlandse Zaken Hadja Lahbib (MR) in Irangate. Op het partijbureau werd Khattabi een onderwerp, waarna uiteraard Georges-Louis Bouchez (MR) naar X trok en volgende statement afvuurde: “Het is onaanvaardbaar dat een federale minister zich achter om het even welke juridische beschouwing verbergt, terwijl Hamas sinds 2001 door de Europese Unie als een terroristische organisatie wordt beschouwd.”
• Khattabi was immers al volop in het defensief gegaan, en begon daarbij op X zelfs persoonlijk te reageren op allerlei boze reacties. “Ik heb de daden van Hamas op 7 oktober ondubbelzinnig veroordeeld als een terroristische aanslag en ik heb alleen gezegd dat ik van de juridische kwalificatie niet zeker was”, zo leek ze in boosheid te volharden. “Maar aangezien die er is, plaats ik me natuurlijk op die lijn”, zo postte ze daarbij een uitspraak van het Europees Hof, dat Hamas wel degelijk een terroristische organisatie noemde. Ze ‘betreurt’ ondertussen haar uitspraken.
• Bij de MR volstaat dat niet, Bouchez wil bloed zien: “Gezien de ernst van dergelijk gedrag vragen de Franstalige liberalen aan de premier om de minister terecht te wijzen en om van haar te eisen haar woorden te verduidelijken. Ze zegt nog altijd niet dat Hamas een terroristische organisatie is”, zo stelde Bouchez.
• “Eis haar ontslag”, reageerde N-VA-kopstuk Theo Francken al op de felle reacties van Bouchez op X. Maar zo ver gaat de MR dan weer niet.