De hiv-epidemie in Europa en Centraal-Azië is niet alleen het gevolg van individueel gedrag, maar vooral van sociale en structurele factoren, zoals armoede, marginalisatie en stigmatisering. Dat is de conclusie van een onderzoek van de World Bank, de World Health Organisation (WHO) en de London School of Hygiene & Tropical Medicine. Daarbij wordt opgemerkt dat sociale uitsluiting een cruciaal element is in de hiv-epidemie in Europa en de slachtoffers in een vicieuze cirkel dreigt te verstrikken.
De onderzoekers merken op dat 25 procent van de hiv-diagnoses in Europa geassocieerd zijn met het injecteren van drugs. In Oost-Europa stijgt dat cijfer tot 33 procent, tegenover 7 procent in Centraal-Europa en 5 procent in West-Europa. Bij vrouwelijke prostituées die geen drugs injecteren, blijven de hiv-diagnoses beperkt tot minder dan 1 procent, maar wanneer drugs worden geïnjecteerd, loopt dat cijfer op tot meer dan 10 procent. Ook bij mannelijke en transseksuele sekswerkers liggen de cijfers opmerkelijk hoger.
Seks tussen mannen vertegenwoordigt 10 procent van alle hiv-diagnoses in Europa. In West-Europa loopt dat cijfer echter op tot 36 procent, tegenover 22 procent in Centraal-Europa en 0,5 procent in Oost-Europa. Er wordt echter opgemerkt dat een stijgende tendens wordt opgemerkt in Centraal-Europa en Oost-Europa. “Drugverslaafden, homoseksuelen en sekswerkers zijn oververtegenwoordigd bij de Europese hiv-besmettingen,” voeren de onderzoekers aan. “Deze drie groepen vertegenwoordigen samen ongeveer 50 procent van alle diagnoses.”
“De economisch moeilijke omstandigheden verhogen het risico op hiv-besmettingen,” merkt onderzoeker David Wilson, hiv-programmadirecteur bij de World Bank, op. “De hoge hiv-besmetting bij de arme en gemarginaliseerde gemeenschappen van druggebruikers in Oost-Europa en Centraal-Azië tonen duidelijk dat alle inspanningen moeten worden gedaan om de extreme armoede te bestrijden. Tegelijkertijd illustreert de toename van hiv-besmettingen in het zuiden van Europa, dat zwaar door de recessie is getroffen, de interactie tussen armoede, uitsluiting en ziekte.”
“Sociale marginalisering verhoogt het risico op een hiv-besmetting, die op zijn beurt tot een bijkomende uitsluiting en een extra stigma leidt,” zeggen de onderzoekers nog. “Het eindresultaat van die vicieuze cirkel is vaak een uitsluiting van preventie, behandeling en zorg. Ook in een periode van economische onzekerheid mag preventie niet worden opgeofferd.” (MH)