Saoedi-Arabië bracht woensdag 1,5% van de aandelen van zijn staatsoliebedrijf Aramco naar de beurs van Riyadh. Op de eerste beursdag steeg het aandeel meteen met 10 procent. Dat is de sterkst toegelaten stijging op één dag op de Saoedische beurs. De kans is groot dat een aanzienlijk deel van dat geld naar Silicon Valley vloeit.

Omdat Aramco op voorhand al 3 miljard aandelen had verkocht, steeg de totale opbrengst tot 26,5 miljard dollar. Dat geld kan in belangrijke mate worden aangewend om technologische start-ups te financieren in Silicon Valley.

De Saoedi’s hebben de voorbije jaren miljarden geïnvesteerd in tientallen Californische startups. Een aantal daarvan, zoals Virgin Galactic, Snap, Lyft, Uber en Magic Leap, zijn bekend. Andere zijn dat totaal niet, omdat die investeringen in de grootste discretie en via durfkapitaalbedrijven werden gedaan. Toch is dit alles slechts een begin. Eens de aandelen Aramco op de beurs van Riyadh beginnen te noteren zal ongetwijfeld een tweede investeringsgolf op gang komen, voorspellen sectorspecialisten.

Het startschot van een reeks beursgangen

Omdat de Saudi’s voorlopig amper 1,5% van Aramco naar de beurs brengen, zou dit het startschot kunnen betekenen van een reeks bijkomende beursgangen. Die kunnen bijna ongelimiteerde fondsen binnenbrengen, waarmee dan in Amerikaanse techbedrijven kan worden geïnvesteerd. Met een beurswaarde van 1.700 miljard dollar wordt Aramco op slag groter dan de twee Amerikaanse techmastodonten Apple en Microsoft, die elk om en bij de 1.100 miljard dollar waard zijn.

De Saoedi’s zijn vandaag ook al de belangrijkste investeerders in het Vision Fund van de Japanse durfkapitaalverschaffer SoftBank. Investeerden ze in 2017 een eerste tranche van 45 miljard dollar, dan lijkt alles klaar om nogmaals eenzelfde bedrag in het Vision Fund 2 te steken.

De Saoedi’s toonden zich de voorbije jaren vaak en graag in Silicon Valley. Foto’s waarop kroonprins Mohammed bin Salman (a.k.a. MbS) wordt gefêteerd door o.a Tim Cook (Apple), Sergey Brin (Google) en Bill Gates (Microsoft) deden de ronde van de wereld. 

Vision 2030 en de futuristische stad Neom

Verschillende techbedrijven werden uitgenodigd om deel te nemen aan de realisering van MbS’ Vision 2030-plan. Dat wil het koninkrijk onafhankelijk maken van zijn olie-inkomsten. Deel van dat project is de bouw van de futuristische stad Neom. Die stad wil een pionier zijn op het gebied van technologische ontwikkeling en hernieuwbare energie.

Documenten die door de Wall Street Journal konden worden ingekeken schetsen een beeld van een futuristische stad. Ze lijkt weggeplukt uit de sci-fi tekenfilmreeks The Jetsons. Vliegende taxi’s, drones, robothelpers, door artificiële intelligentie (A.I.) bemande gezichtsherkenningsapparatuur, kunstmatige regen, een gigantische kunstmaan die de stad ‘s nachts zou verlichten,… Allemaal zaken die moeilijk te verwezenlijken zijn zonder de inzet van Amerikaanse technologie.

Moord op Khashoggi was slechts even spelbreker

De moord op Jamal Khashoggi iets meer dan een jaar geleden leek even roet in de plannen van de Saoedi’s te gooien. Maar net als bloed kruipt geld waar het niet gaan kan. Op het Future Investment Initiative (FII) in Riyadh , een jaarlijkse conferentie georganiseerd door kroonprins Mohamed bin Salman, die ook wel eens het ‘Davos in the Desert’ wordt genoemd, was het eind oktober alweer ‘business as usual’.

Naast Masayoshi Son van SoftBank en de absolute elite uit de financiële wereld, tekenden ook een hele reeks politici present. Dat de VN en CIA bin Salman als de vermoedelijke opdrachtgever van de moord op Khashoggi aanduidden, was alweer vergeten.

Toenemende invloed Saudi’s

Bij de toenemende invloed van de Saudi’s op Silicon Valley rijzen veel vragen. Vorige maand beschuldigde het Amerikaanse ministerie van Justitie twee voormalige werknemers van de microblogsite Twitter en een Saudi-Arabisch onderdaan. Ze zouden zo’n 6.000 Twitteraars die zich kritisch uitlieten over Riyad hebben bespied. Ze speelden de informatie daarna door aan Saudische ambtenaren. De spionagezaak maakt duidelijk dat de Saudi’s sociale mediaplatforms misbruiken om critici te identificeren en het zwijgen op te leggen. 

Het debat over het aanvaarden van Saudisch geld was in de nasleep van de moord op Khashoggi maar even actueel. Het was ook een minderheid die aandrong op meer ethiek. De Saudi’s hebben Silicon Valley bij de kraag met hun chequeboek. Ze blijven miljarden naar beloftevolle startups sluizen, zonder dat daar veel om wordt gemaald. In de zakenwereld is geld vaak gewoon geld en waar het vandaan komt niet altijd de eerste bekommernis.

In het boek ‘The Killing in the Consulate: Investigating the Life and Death of Jamal Khashoggi‘ van Jonathan Rugman zegt een naaste van de kroonprins het met zoveel woorden: ‘Investeerders die het koninkrijk en zijn petrodollars mijden komen terug. De tijd heelt. Eens het verdict valt, eens gerechtigheid geschiedt en enkele hoofden worden afgehakt, komen ze terug.’

Wat zijn de ware bedoelingen van het Huis van Saud?

Ondanks een reeks ingrijpende maatregelen die o.a. de positie van de Saoedische vrouw in de samenleving hebben verbeterd, bestaan grote twijfels over de ware bedoelingen van het Saoedische regime. De vrees bestaat dat A.I. en slimme technologieën zullen worden ingezet als een middel om de bevolking ononderbroken te controleren en onder de knoet te houden. De voorbije maanden waren massa-terechtstellingen in het land opnieuw de norm. 

Maar het bedenkelijke mensenrechtenparcours van de Saoedi’s schrikt westerse investeerders, consultants en het Japanse investeringsvehikel VisionFund daarbij geenszins af. De vrees dat de Saoedi’s met massa’s geld invloed in Silicon Valley blijven kopen door bedrijven onder geld te bedelven is reëel. Alleen deze keer met nog veel meer geld.